Filistin Kurtuluş Örgütü’nün kurulması

Tarih takvimi Filistin topraklarının işgaline yönelik acı ve kara olaylarla doludur. Bazı günler bu toprakların kurtuluşu için Filistin halkının Siyonistlerle mücadelelerinde bir dönüm noktasıdır.

Bu günlerden biri de 28 Mayıs 1964 “Filistin Kurtuluş Örgütü”nün kuruluş günüdür. 1960’lı yılların başlarına kadar Filistinli partiler ve gruplar birleşik ve düzenli bir örgütlenme ve organizasyondan yoksundu ve çoğu zaman birbirleriyle anlaşamıyorlardı. Bu nedenle bu örgütler Siyonist rejimle mücadelede gerekli verimliliğe sahip değillerdi.

Bu çatlak ve anlaşmazlık, Siyonist rejime karşı mücadelenin ön saflarında Arap ülkeleriyle müzakere ve anlaşmaya varmalarında ciddi sorunlar yaratmıştı. O dönemde işgalci Siyonistlerle uzlaşma süreci henüz şekillenmemişti ve Arap ülkeleri Siyonist rejime karşı mücadelenin ön saflarında yer alıyordu. Arap Birliği'nin 15 Eylül 1963'teki 40. toplantısında, Arap ülkeleri, uluslararası ve bölgesel denklemlerde başarısız olma ve başta Orta Doğu bölgesi olmak üzere bağımsız partiler ve grupların oluşması ve bu grupların onların çıkarlarına dayalı kullanılmasının önlenmesi korkusundan dolayı, Arap devletlerinin resmî denetimi altında Filistin halkını temsil eden bir grubu oluşturmaya karar verdiler.

O yılın 19 Eylül'ünde Arap Birliği planı onayladı ve bunun sonucu Ahmed el-Şukeiri Arap Birliği'nde Filistin’in temsilcisi oldu. 1964'te Kahire'deki ilk Arap Birliği zirvesinde Arap liderler, Ahmed Şukeiri'ye Filistin halkını bağımsızlık kazanması için örgütlemenin en iyi yolunu bulması talimatını verdi. Ahmed Şukeiri, Arap hükûmetleriyle görüştükten ve Filistinli gruplarla istişare ettikten sonra, Filistin Ulusal Tüzüğü’ne dayalı bir Filistin örgütünün kurulmasını önerdi. Daha sonra 28 Mayıs - 02 Haziran 1964 tarihleri ​​arasında Kudüs'te çeşitli Filistinli grupların ve Arap ülkelerinin temsilcilerinin katılımıyla Filistin Ulusal Konferansı düzenlendi. Bu toplantıda Filistin Kurtuluş Örgütü kuruldu ve Şukeiri bu örgütün yürütme komitesine başkanlık etmek üzere seçildi.

Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) iç organları, Filistin’in politika oluşturma işleri ve iç ve dış politikanın uygulanması, toplumsal, halk, sanat ve hizmet işleri alanında faaliyet gösteren üç ana bölüme ve birkaç alt kuruma sahiptir. Yürütme Konseyi, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün teşkilat yapısının ilk ve en önemli unsurudur. Ahmed Şukeiri, 1964'te 15 üyeli yürütme konseyini kurdu. Bu konsey, yürütme erki kadar FKÖ'nün en yüksek yürütme organıdır ve üyeleri Filistin Ulusal Meclisi tarafından seçilmekte ve başkanı bu üyeler arasından seçilmektedir.

Yürütme komitesi başkanı aynı zamanda FKÖ'ne de başkanlık eder. FKÖ'nün başında sırasıyla Ahmed Şukeiri, Yahya Hamude, Yaser Arafat ve Mahmud Abbas (Ebu Mazen olarak bilinir) vardı. Yürütme Konseyi, Filistin halkını uluslararası forumlarda temsil etmekten, örgütü denetlemekten, yürütme düzenlemeleri ve talimatlarını yayımlamaktan ve maliye politikalarını uygulamaktan ve bütçe düzenlemekten sorumludur.

Filistin Kurtuluş Örgütü'nün ikinci direği Filistin Ulusal Meclisi'dir. Ulusal Meclis, yasama erki kadar FKÖ'ndeki en güçlü yasama organıdır. Bu meclis FKÖ'nün makro politika ve planlarını belirler. Üyeleri, çeşitli Filistinli grup ve partilerin temsilcileri, sendika ve öğrencilerin temsilcileri ve FKÖ üye grupları tarafından seçilen bazı bağımsız kişilerdir. Filistin Ulusal Meclisi'nin her dönemi üç yıl sürer ve her yıl yıllık bir toplantı yapar. Acil ve plan dışı toplantılar, yürütme konseyinin veya bu meclis üyelerinin dörtte birinin talebi üzerine yapılır ve toplantı yeter sayısı meclis üyelerinin üçte birinin hazır bulunmasıdır.

Bu meclisin başkanı, başkan yardımcısı ve sekreteri, temsilcilerin seçimi sonucu oluşur. Ulusal Meclis 1964 ve 2006 yılları arasında sadece 21 oturum yaptı ve bu, özellikle 1993 yılındaki Oslo Bir Anlaşması'ndan (Birinci Oslo Anlaşması) sonra yasal ve gözetim yetkilerinde bir düşüş olduğunu gösteriyor. Aslında bu meclis Filistin ulusal kararlarından kenara sürüklenmiştir. Nisan 1996 toplantısı da, işgal altındaki topraklarda Siyonist rejim karşıtı ulusal tüzüğün maddelerinin yürürlükten kaldırılması için ABD ve İsrail'in baskısı altında yapıldı.

Merkez Konseyi, 1973 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü'nün üçüncü direği olarak kuruldu. Bu konsey, Ulusal Meclis ile Yürütme Konseyi arasındaki bağı belirler ve nasıl uygulandığını denetler. Kuruluşunun başında 32 olan Merkez Konseyi üye sayısı 1990 yılında 108'e yükselmiştir. Filistin Kurtuluş Ordusu (Ceyş et-Tahrir el-Filistini), Merkez Konseyi'nin denetimi altında faaliyet gösteren bir başka FKÖ’nün teşkilatıydı. Bu ordunun kurulması planı 13 Ocak 1964'teki ilk Arap Zirvesi'nde onaylandı ve Arap ülkeleri onu kurmak ve geliştirmek için 5.5 milyon dinar ayırdı.

Vecih Medeni'nin Ordu Başkomutanı olarak atanmasından sonra, genel karargâhı Arap ülkelerinde ikamet eden Filistinli subayların varlığıyla faaliyetlerine başladı. 1948 savaşından sonra Suriye ve Mısır ordularına katılan üst düzey Filistinli askerler, Kurtuluş Ordusunu eğitmek üzere çağrıldı ve komşu Arap ülkeleri yavaş yavaş Filistin savaş birimlerinin kurulmasını kabul etti. Bu ordunun bağımsız bir lideri ve Suriye, Irak ve Mısır orduları gibi birimleri, rütbeleri ve hiyerarşileri vardır ve üyeleri Gazze Şeridi, Mısır, Suriye ve Irak'ta yaşayan Filistinlilerdir.

Başından beri FKÖ'nün 17 ana ve alt grubu vardı. İki ana grubu, Yaser Arafat liderliğindeki Fetih Hareketi ve George Habaş liderliğindeki Filistin Halk Kurtuluş Cephesi idi. Bu ikisinin her biri daha sonra birkaç ayrı gruba ayrıldı. Tüm Filistinli grupların aktif katılımına rağmen, Yaser Arafat liderliğindeki Fetih Hareketi FKÖ'nün kontrolünü ele geçirdi. Şukeiri'nin FKÖ başkanlığı sırasında Siyonist rejimle nasıl mücadele edileceğine dair iki görüş vardı. İlk görüş barışçıl yöntemlerin kullanılması, ikincisi ise sahte İsrail rejimine karşı devrimci eylemdi. Şukeiri ve destekçileri, başta Mısır olmak üzere bazı Arap hükûmetlerinin tutumunu izleyerek, Siyonist rejime karşı askerî ve gerilla faaliyetlerinin genişletilmesine karşıydı.

1967 savaşında Arap devletlerinin yenilmesinin ardından, Şukeiri yandaşlarının Siyonist rejimle olan çatışmayı azaltmadaki tutumu, Filistin Kurtuluş Örgütü'ndeki Şukeiri'yi izole etti ve FKÖ liderliğinde İsa Hamuda, Şukeiri’nin yerine geldi.

1970'li ve 1980'li yıllarda Filistin Kurtuluş Örgütü'nde iniş çıkışlı gelişmeler oldu. 1973'te Siyonist rejimle üçüncü Arap savaşından sonra, Birleşmiş Milletler 1974'te FKÖ'nü Filistin'in yasal ve meşru temsilcisi olarak tanıdı. FKÖ başlangıçta İsrail, Mısır ve ABD arasındaki Camp David Sözleşmesi’nin ciddi bir muhalifiydi.

Siyonist rejim, işgal altındaki topraklarda FKÖ üyesi gruplar da dahil olmak üzere Lübnan merkezli Filistinli direnişçi grupların faaliyetlerinin şiddetlenmesi sonrası, Filistin direnişini yok etmek amacıyla 06 Haziran 1982'de Lübnan'a saldırdı. Bu saldırı, FKÖ'nün Beyrut'tan kovulmasına ve üye gruplarının Arap ülkelerine dağılmasına yol açtı. Aralık 1987'deki Birinci İntifada’dan sonra, tüm FKÖ grupları iç anlaşmazlıklara son vererek onu desteklediler. İntifada'nın genişletilmesi 1987'de, İsrail'i FKÖ ile müzakere etmeyi kabul etmeye zorladı.

Öte yandan FKÖ'nün 1990'da Kuveyt'e saldırısında Saddam rejimine verdiği destek, Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkelerinin mali desteğinin kesilmesine yol açtı. Böylece FKÖ'ndeki uzlaşma akışı güçlendirildi. Ekim 1991'deki Madrid Konferansı, İsrail ile uzlaşma sürecinin resmî başlangıcıydı. Son olarak Filistinli liderlerin uzlaşması ve İsrail'in taleplerine boyun eğmesi "Gazze-Eriha" planıyla yeni bir aşamaya girdi. FKÖ ile İsrail ve ABD liderleri arasında "Gazze ve Eriha" uzlaşma anlaşmasının imzalanmasıyla FKÖ başkanı olarak Arafat, 10 Eylül 1993'te İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin'e yazdığı bir mektupta İsrail'in varlığını resmen tanıdı. Bu anlaşmanın imzalanmasıyla birlikte Ramallah'ta Arafat'ın önderliğinde Filistin Özerk Teşkilatı kuruldu.

Aksa İntifadası’nın ardından, sahte İsrail rejimi, taahhütlerine rağmen, Filistin Özerk Teşkilatı’nın kontrolü altındaki bölgelere asker gönderdi. Arafat'ın Kasım 2004'te ölümüyle Mahmud Abbas, FKÖ'nün dördüncü başkanı ve Filistin Özerk Teşkilatı’nın başkanı olarak seçildi. Ocak 2006'da yapılan parlamento seçimlerinde Hamas kesin bir zafer kazandı ve Mahmud Abbas ve uzlaşma sürecinin destekçisi ağır bir yenilgi aldı. Ancak Hamas ve Mahmud Abbas yanlısı hareket arasında derin bir anlaşmazlık meydana geldi ve Batı Şeria Mahmud Abbas'ın kontrolüne ve Gazze Şeridi Hamas’ın kontrolüne geçti. Aslında, son on beş yılda işgal altındaki Filistin topraklarındaki iki uzlaşma yanlısı ve direniş yanlısı akım, uzlaşma akımının başarısız olduğunu ve Filistin'i ve Kudüs-ü Şerif’i kurtarmanın yolunun direnmek ve Siyonistlere karşı koymak olduğunu göstermiştir.