Yapay zeka; ilerleme ya da tehdit?

Son günlerde yapay zeka çok konuşulan konulardan biri olmaya devam ediyor. Yapay zekanın henüz kesin bir tanımı bulunmamakla birlikte, bazıları onu insanlık için bir fırsat bilirken bazıları ise insanlık ve onun yaşamı için bir tehdit olarak görmektedir. Bizler de bu konuyu ele almak üzere bugün huzurlarınızdayız.

Yapay zekanın (Artificial Intelligence) asıl amacı, insan zekasını gerektiren görevleri yerine getirebilen akıllı makineler üretmek olan bir bilgisayar bilimi dalıdır. Yapay zeka, insanların düşüncelerini robotlarla birleştirdiği yeni bir çağ başlattı. Yapay zeka aslında bilgisayarlar için insan zekasının bir tür simülasyonudur. Yapay zeka aslında insan gibi düşünmeye programlanmış ve insan davranışını taklit etme yeteneğine sahip bir makinedir.

Dış dünyadan anladıklarını temel alan ve ona cevap verebilen bir yapay zeka sisteminin 3 seviyesi vardır. Bunlar sınırlı yapay zeka, genel zeka ve süper yapay zekadır. Şimdi bunları ayrı ayrı ele almak istiyoruz.

Sınırlı yapay zeka

Sınırlı yapay zeka, diğer yapay zeka türlerinden çok daha önce ortaya çıktı. Bugünlerde sınırlı yapay zekanın birçok örneği var. Sınırlı yapay zekadan bahsettiğimizde, belirli bir görevi insanlardan daha iyi yapan akıllı sistemleri kastediyoruz. Örneğin, konuşmayı otomatik olarak metne çevirebilen akıllı bir sistem veya bir kişinin kimliğini kalabalıkta bile tanıyabilen yüz tanıma sistemleri veya yapay zeka yardımıyla araba kullanmayı öğrenen sürücüsüz arabalar ya da bankalarda ve diğer finansal işletmelerde finansal süreçlere yardımcı olan istihbarat sistemlerine değinebiliriz.

Genel yapay zeka

Genel yapay zekadan, etrafındaki dünyayı bir insan gibi anlayabilen ve normalde bir insanın yaptığı faaliyetleri ve görevleri yerine getirmek için aynı kapasiteye sahip bir makine kast ediliyor. Şu anda genel bir yapay zeka yok ama aksiyon-kurgu türündeki hikayelerde izlerini görebiliyoruz. Bu bilinç ve bilgi düzeyi ile bir makine, bir zamanlar insanlara verilen tüm görevleri insanlara ihtiyaç duymadan yapabilir. Zamanla, genel yapay zekaya sahip makineler, birçok alanda insanların yerini alabilir.

İnsanlığa yardım edecek birçok yetenek ve kapasiteye sahip olan genel yapay zekanın yardımıyla, şiddetli iklim değişikliği gibi bugün insanların karşılaştığı sorunların birçoğu çözülecek. Genel yapay zeka sistemleri, normal görevlerden, çok önemli ve tehlikeli görevleri en iyi şekilde ve büyük performansla yerine getirebilirler. Genel düzeyde, araba kullanmak, kullanıcının tüm ihtiyaçlarını anlama yeteneğine sahip akıllı bir kişisel asistan, bir doktor asistanı veya bir hastalık teşhis sistemi vb. görevleri üstlenebilirler.

Süper yapay zeka

Süper yapay zeka, aslında insan zekası ve anlayış düzeyini aşan ve bir şekilde insanüstü zekaya sahip olan yapay zeka için kullanılan bir terimdir. Şimdiye kadar hiçbir toplum süper yapay zeka seviyesine ulaşamadı. Aslında böyle bir düzeye ulaşıp ulaşamamak, hatta ulaşma zamanı bile bir muğlaklık içindedir. Ayrıca böyle bir yapay zekanın ne yapabileceği, insanlık için bir tehdit mi yoksa onun için bir fırsat mı olduğu konusu da net değil ve birçok uzman da bu konuda çok farklı görüşlere sahiptir.

Böyle bir yapay zeka seviyesine ulaşmak için akıllı bir sistemin Turing testini geçmesi gerekir. İlk kez 1950 yılında Mind adlı felsefe dergisinde ünlü İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing tarafından yazılı makalede sözü edilen Turing testinin amacı, bir makinenin düşünebildiğini söyleyebilmenin mantıksal olarak mümkün olup olmadığıdır. Fakat şimdiye kadar hiçbir makine, yetişkin bir insanın anlayış, zeka ve bilgi seviyesine ulaşarak bu testi geçmesi mümkün olmamıştır.

GPT Sohbeti; yeni nesil yapay zeka

GPT sohbeti veya (Chatbot), herhangi bir soruyu cevaplayabilen yapay zeka tabanlı bir sohbet robotudur. GPT sohbeti, karmaşık konuları ve fizik, matematik ve programlama gibi çeşitli uzmanlık alanlarındaki konuları anlayabilir. GPT sohbetinin robotu, karmaşık akademik düzeydeki sorunları çözebilir, blog içeriği oluşturabilir, şarkı sözleri oluşturabilir, HTML sayfaları oluşturabilir ve daha fazlasını yapabilir.

GPT Chat, sizin bilinçli biriyle konuşuyormuşsunuz gibi sizinle sohbet edebilir. GPT Chat sizinle tarih, felsefe, kültür vb. konularda sohbet edebilir. Ayrıca sevdiğiniz şarkıcının şiirlerini sizin için üretebilir ve size kod yazımında destek olurken, diğer birçok çalışmada da sizi asist edebilir.

Birçok kişi Instagram alt yazılarını, akademik makalelerini ve hatta iş tekliflerini yazmak için GPT Chat'i kullanır. Son zamanlarda, gazetecilerin ticari, spor ve bazen de siyasi haberler hazırlamak için GPT sohbetini kullandığına, daha sonra yeni yapay zeka teknolojisinin başka bir robotunu kullanarak önceki robotun yazılarını insan el yazısı gibi çevirdikleri ve artık bu yazının GPT Chat ile mi yoksa bir insan tarafından yazıldığını kontrol edilemeyeceğine dair haberlere de şahit oluyoruz.

Yapay zeka, tehdit mi fırsat mı?

Yapay zekanın insanlığa sunduğu pek çok hizmete rağmen, yapay zekanın insanlığın geleceği ve mevcut koşulları üzerindeki etkisine ilişkin endişeler her geçen gün yoğunlaşarak artıyor. En son, Amerikalı milyarder Elon Musk da dahil olmak üzere 1.100 araştırmacı ve uzman, yapay zekanın aşırı kullanımına karşı uyarıda bulunarak, gelişmiş yapay zekanın normal insan yaşamında kapsamlı değişiklikler getirebileceğini belirttiler.

Bu konuda İngiltere'nin eski dışişleri bakanı William Hague, The Times of England'a yazdığı bir makalede, dünyalıların yapay zeka ile ilgili gelişmelerin hızını, takip etmeleri gerektiğini yazdı. GPT Chat teknolojisi artık nükleer yarışı başlatan uranyum zenginleştirme fikrine benziyor. Yapay zekanın geliştirilmesi için Amerika, Çin ve Rusya arasında yaşanan gerilim sonucunda şu anda yaşananlar insanlık için tehlike arz ediyor. Yapay zekanın, savaşı ve jeopolitiği ve birçok işi değiştireceğini sözlerine ekleyerek, insanların düşüncelerini robotlarla birleştirdiği yeni bir çağ başlattığını yazdı. Toplumlar ve siyasi sistemler için bu büyük değişimlerle bir arada var olmak, büyük bir meydan okuma olacaktır.

Daha önce BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, yapay zeka alanında son dönemde yaşanan gelişmelerin insan haklarına yönelik ciddi bir tehdit oluşturduğu ve bunun sonucunda insan onuru ve tüm insan haklarının risk altında olduğu uyarısında bulunmuştu. Ancak yapay zeka, insanların yerine  robotlar tarafından yapılan bazı ameliyatlar veya erişemediği yerlere ulaşması gibi  insanların yapamayacağı işleri yapması, çok yararlıdır. Dolayısıyla yapay zekanın insanlığı yok oluş uçurumuna sürüklememesi için uygulamalarının etik çerçevesinin ve tavanının belirlenmesine ihtiyaç vardır.