NATO Zirvesi; Gündem Maddeleri ve İhtilaflar
İki günlük NATO üye ülkeleri zirvesi 14 Haziran Pazartesi gününden itibaren Belçika'nın Başkenti Brüksel'de NATO merkez binasında başladı. Bu zirveye tekrar Trans Atlantik'in birleşmesi iddiasını öne süren Amerika başkanı Joe Biden'in katılımı, bu oturuma özel bir hava kazandırmış ve önemini arttırmıştı.
Avrupa meseleleri uzmanı Mahmud Fazli şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır: " Joe Biden'in Beyaz Saray'da işe başlaması ile, NATO Trump başkanlığı döneminin ardından, Amerika ile Avrupa ilişkilerini tekrar sıcak tutacağını umut ediyor. Biden'in başkan olarak Amerika'da olması, Trans Atlatntik ilişkilerinin iyileşmesi umudunu arttırmaktadır. "
Bu bağlamda NATO zirvesinde uzay , siber ortam ve Çin'in artan nüfuzu konusundaki gündem maddeleri ele alındığı söylenmektedir. NATO liderleri Pazartesi başlangıç bildirisinde de Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'e güçlü bir mesaj gönderdiler.
NATO genel sekreteri Jens Stoltenberg, bu Batılı devletlerden kurulu askeri örgütün zirvesini NATO'nun kolektif güvenliği ve birliği açısından önemli ve kritik bir an olarak değerlendirmiş ve uluslararası düzeyde artmakta olan küresel rekabete de değinerek bu zirvede NATO'daki 2030 reformlarının gündemde olacağını duyurmuştu.
Jens Stoltenberg'in söylediğine göre, NATO reformları bu örgütün kolektif savunma ve güvenliği alanında iddialı bir programdır. Ona göre bu zirvede alınan önemli kararlar, siyasi istişarelerin güçlenmesi, kolektif savunmanın güçlendirilmesi ve güvenliğin temini zincirinde ve altyapılarda güçlenmenin zaruretine dayalıdır. NATO üye ülkeleri liderleri ayrıca yeni bir siber savunma siyaseti alanında da anlaşmaya vardıkları söylenmektedir. Buna göre NATO'nun gelecekteki stratejik siber kavramlarının geliştirildiği de söyleniyor.
Gerçekte bu Batılı devletlerden kurulu koalisyonda konsensüsün olduğuna işaret eden NATO genel sekreterinin açıklamalarına rağmen, görünen o ki NATO'daki ihtilaflar özellikle de Amerika'nın bu örgütün askeri bütçesi alanında Avrupalı üyeler ile yaşadıkları ihtilaflar devam edecektir.
Amerika eski başkanı Donald Trump ise NATO'ya doğru negatif bir yaklaşım içerisine girip Amerika'nın NATO'nun askeri bütçesini karşılamasının adil olmadığını ileri sürerek NATO'nun Avrupalı üyelerinin katılımının arttırılmasını istemiştir.
Bu mesele ise Amerika ve Avrupa arasında artan ihtilaflara yol açmıştı. Şimdi de Joe Biden tekrar Trans Atlantik koalisyonunun şekillenmesini iddia etse de hala Trump gibi Avrupalıların NATO'nun askeri bütçesini karşılamaktaki payının arttırılmasından yana bir tavır sergilemektedir.
Biden hükümeti selef hükümetin siyasetlerini sürdürerek daha yumuşak bir dille NATO'daki ortaklarını baskı altında bırakıp gayrı safi yurtiçi hasılalarının yüzde 2'si oranında bütçeyi NATO'ya ayırmalarını istemektedir.
Bu arada NATO genel sekreteri de daha önce Biden'in siyasetlerini bu anlamda Trump'ın siyasetlerine benzetmiş ve böyle bir talebin olduğunu onaylamıştı.
Biden'in ziyaretinin başlamasından önce ise Amerikan makamları da bu konuda görüşlerini bildirmişlerdi.
Amerika ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan ise 7 Haziran'da Joe Biden'in bu zirvede sorumlulukların ve görevlerin paylaşımına ve de bütçenin karşılanmasındaki katılıma vurgu yapacağını bildirmişti.
Amerika ve Avrupa arasında ihtilafları körükleyen bir başka husus da Avrupalıların Amerika'nın nükleer füzelerini Yeşil Kıtaya yerleştirmesine karşı çıkmasıdır.
NATO'daki ülkeler bu hususta hep karşı çıkmaya çalışmışlardır.
Defence News sitesi de Amerikalı bir senatör ve Avrupalı bir makamdan naklen NATO'nun buna resmen karşı çıktığını bildirdi.
NATO'nun bu kararı, Rusya ile gerilimleri azaltma ve Moskova ile Washington arasında silahların kontrol anlaşmalarını kolaylaştırma doğrultusunda değerlendirilmelidir.
Bu yüzden Amerika'nın Orta Nükleer Kuvvetler Anlaşmasından çıkarak Avrupa'da nükleer füzeler hususunda sorun yaşamayacağını düşünen Amerika şimdi de NATO engeline takılmıştır.
