حجاب، ارمغان‌آورِ آزادی برای زن ایرانی

پارس تودی - آمارها نشان می‌دهد تعداد زنان تحصیلکرده در نسل پس از انقلاب اسلامی ایران از مردان پیشی گرفته است؛ نشانه‌ای از تحولات عمیق در توجه و اهمیت به نقش زنان در جامعه ایرانی که به برکت انقلاب اسلامی روی داد.

به گزارش پارس تودی تحولات اجتماعی پس از انقلاب اسلامی ایران تأثیر چشمگیری بر وضعیت زنان و جایگاه آن‌ها در جامعه داشته است. یکی از بارزترین نمودهای این تغییرات، افزایش چشمگیر تحصیلات زنان است که به‌مراتب از مردان پیشی گرفته‌اند. این روند نه تنها یک تغییر آماری ساده بلکه بیانگر تحولات گسترده‌ای در زمینه آموزش، امنیت اجتماعی و سیاست‌های حمایتی است که فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای زنان ایرانی فراهم کرده است. در این یادداشت، به بررسی عوامل مؤثر در این تحول و پیامدهای آن در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی خواهیم پرداخت.

بر اساس آخرین سرشماری صورت‌گرفته در ایران، تعداد زنان با مدرک لیسانس در میان متولدین بعد از انقلاب اسلامی، بیشتر از مردان شده است. اما این فقط یک مقایسه آماری نیست، بلکه در دل خود گویای واقعیت‌ها و تحولات بسیاری است که در جامعه زنان ایرانی پس از انقلاب اسلامی رخ داده است.

معکوس شدن الگوی پیشین و غلبه جمعیت زنان تحصیل‌کرده در مقایسه با مردان تحصیل‌کرده، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی، فرصت و امکانات نقش‌آفرینی بسیار زیادی برای زنان فراهم کرد، به‌طوریکه زنان آگاهی و توانمندی بالایی کسب کرده‌اند. در نتیجه، انتظارات آن‌ها از نظام سیاسی حاکم در سطوح مختلف نیز بالا رفته است. به عبارت دیگر، این به‌هم‌خوردن الگو، به خودی خود پدیده‌ای مهم و درخور توجه است و تقاضا برای نقش‌آفرینی زنان را در دهه‌های اخیر در جامعه ایرانی به‌صورت چشمگیری افزایش داده است.

قبل از انقلاب، بسیاری از خانواده‌های مذهبی در ایران به دلیل نامناسب بودن شرایط اجتماعی برای زنان و دختران، ترجیح می‌دادند دخترانشان کمتر در جامعه حاضر شوند؛ این محدودیت شامل حضور در مدارس نیز می‌شد. اما بعد از انقلاب، با تفکیک جنسیتی که در مدارس صورت گرفت، خیال بسیاری از خانواده‌ها از بابت حضور دخترانشان در محیط‌های امن مدارس راحت شد و ناگهان آمار سوادآموزی در جامعه ایران بالا رفت. به حدی‌که دیگر مدارس موجود پاسخگوی حجم مراجعه‌کنندگان به مدارس نبود. به این ترتیب، بسیاری از خیرین جامعه کمک‌های خود را به سمت ساخت مدارس بردند.

اما این احساس امنیت برای دختران فقط به خاطر تفکیک جنسیتی نبود. با ممنوع شدن استفاده از مشروبات الکلی در سطح جامعه، یکی دیگر از عوامل آسیب‌زای اجتماعی که عمدتاً دختران جوان را نشانه می‌گرفت نیز از میان برداشته شد. تکمیل کننده شرایط امن‌سازی جامعه برای حضور دختران جوان اعمال مقررات پوشش بود. اساساً قوانین در هر جامعه‌ای برای رفاه حال زندگی جمعی انسان‌ها به‌وجود می‌آید. بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز، قوانین جدیدی در جامعه تعریف شد تا محدودیت‌ها و تبعیض‌های موجود در سطوح مختلف جامعه را از بین ببرد.

با توجه به جامعه سنتی نیم قرن پیش ایران و محدودیت‌هایی که خانواده‌ها نسبت به دختران خود اعمال می‌کردند، قوانین به گونه‌ای تعریف شد که خیال جامعه‌ای که انقلاب کرده بود راحت باشد و دیگر مانعی بر سر راه دختران ایجاد نشود. این‌گونه شد که دختران بعد از انقلاب، چنان در تحصیل پیش رفتند که از مردان پیشی گرفتند و تا سال‌ها، بیشتر صندلی‌های دانشگاه‌ها به دختران ایرانی اختصاص داشت.

بنابراین، امروز زنان در ایران اسلامی در بسیاری از مشاغل تخصصی ورود کرده و بعضاً بهتر از مردان به ایفای نقش می‌پردازند. این موفقیت را مدیون قوانینی هستند که ابتدای انقلاب بنا نهاده شد؛ قوانینی که ضمن حفظ شأن و جایگاه زن به عنوان یک انسان، موانع پیشرفت‌های اجتماعی را از سر راه آن‌ها برداشت.

NH