تایلند و آمریکا؛ روابطی مبتنی بر رقابت ژئوپولیتیکی میان واشنگتن و پکن
-
روابط آمریکا و تایلند
پارس تودی- روابط تایلند و آمریکا از طولانی‌ترین و چندوجهی‌ترین مناسبات در جنوب شرق آسیا به شمار می‌رود. این روابط با محوریت همکاری‌های امنیتی، تجاری و فرهنگی، نه‌تنها بُعدی اقتصادی دارد بلکه در رقابت ژئوپولیتیکی میان آمریکا و چین نیز نقش‌آفرین است.
با بازگشت «دونالد ترامپ» به ریاست‌جمهوری آمریکا و تهدید واشنگتن برای اعمال تعرفه‌های سنگین بر کالاهای تایلندی، بانکوک در نقطه حساسی میان حفظ توازن ژئوپلیتیکی و تضمین منافع اقتصادی خود ایستاده است.در این بسته خبری از پارس‌تودی ابعاد روابط تایلند و آمریکا بررسی شده است که در ادامه می‌خوانید:
سابقه‌ای طولانی و چندبعدی
تایلند و آمریکا بیش از هفت دهه است که در عرصه‌های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی همکاری‌های گسترده‌ای دارند. آمریکا از بزرگ‌ترین شرکای تجاری تایلند محسوب می‌شود و بانکوک نیز با صادرات ماشین‌آلات، الکترونیک، خودرو و منسوجات به آمریکا، مازاد تجاری قابل توجهی با این کشور ایجاد کرده است. در مقابل، آمریکا محصولات کشاورزی، مواد شیمیایی و هواپیما به تایلند صادر می‌کند. همچنین شرکت‌های بزرگ آمریکایی نظیر فورد، کوکاکولا و اکسون‌موبیل با سرمایه‌گذاری‌های کلان در تایلند، از موقعیت این کشور به‌عنوان دروازه‌ای به بازار آسه‌آن بهره‌مند می‌شوند. این همکاری‌ها سبب شده روابط دو کشور یکی از ستون‌های اصلی مناسبات واشنگتن در جنوب شرق آسیا باشد.
جایگاه تایلند در سیاست خارجی ترامپ
در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ (۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱)، سیاست "هند-اقیانوس آرام آزاد و باز" بر تقویت اتحادهای منطقه‌ای و مقابله با چین متمرکز بود. در این چارچوب، تایلند جایگاهی استراتژیک برای آمریکا یافت و مانورهای نظامی مشترک همچون "کبرا گلد" گسترش یافت. از سوی دیگر، سیاست "اول آمریکا " ترامپ به معنای فشار برای اصلاح نبود توازن تجاری و تغییرات تعرفه‌ای است. تایلند که همواره دارای مازاد تجاری با آمریکا بوده، احتمالاً با مطالبات سخت‌گیرانه‌تری برای باز کردن بازارهای خود مواجه خواهد شد.
بحران تعرفه‌ای؛ نقطه عطف جدید
یکی از جدی‌ترین چالش‌های اخیر در روابط دو کشور، بحران تعرفه‌ای است. دولت ترامپ از اول اوت ۲۰۲۵ تعرفه‌ای ۳۶ درصدی بر صادرات تایلند اعمال کرد. این اقدام می‌تواند بیش از ۱۱ میلیارد دلار از صادرات بانکوک را کاهش و بخش‌های کلیدی چون کشاورزی، خودرو، قطعات الکترونیک و پوشاک را در معرض آسیب جدی قرار دهد. این فشار در شرایطی است که رقبای منطقه‌ای تایلند مانند ویتنام و اندونزی تعرفه‌های کمتری (۲۰ و ۱۹ درصد) خواهند پرداخت و در نتیجه، مزیت رقابتی تایلندی‌ها تهدید می‌شود. رسانه‌های محلی از "ضربه سنگین به رشد صنعتی و کشاورزی" سخن می‌گویند و مقامات بانکوک به‌طور جدی در پی تمدید مهلت مذاکرات هستند.
پیوند ژئوپلیتیک با اقتصاد
ویژگی مهم سیاست ترامپ در قبال تایلند، پیوند زدن اقتصاد با مسائل امنیتی و منطقه‌ای است. واشنگتن توقف مذاکرات تجاری را به حل‌وفصل تنش‌های مرزی اخیر میان تایلند و کامبوج مشروط کرده است. این رویکرد نشان می‌دهد که ترامپ از ابزار تعرفه نه فقط برای تنظیم روابط اقتصادی، بلکه برای اعمال فشار سیاسی و امنیتی نیز استفاده می‌کند. از سوی دیگر، چین با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و پیوند دادن تایلند به طرح "کمربند و جاده" جایگزین بالقوه‌ای برای واشنگتن ارائه می‌دهد. همین موضوع انگیزه‌ای مضاعف برای فشار آمریکا ایجاد کرده تا تایلند را در مدار خود نگه دارد.
حقوق بشر، محیط‌زیست و گردشگری؛ ابعاد دیگر روابط
ترامپ در دوره اول کمتر بر استفاده از اهرم فشار حقوق بشر و دموکراسی در جنوب شرق آسیا تأکید داشت و در دوره دوم نیز احتمالاً ثبات و منافع استراتژیک بر اولویت خواهد بود. با این حال، همکاری‌های زیست‌محیطی و امدادرسانی در بحران‌ها سابقه‌ای طولانی میان دو کشور دارد و ادامه آن محتمل است. همچنین صنعت گردشگری که بخش مهمی از اقتصاد تایلند است، همچنان از ورود گردشگران آمریکایی سود خواهد برد. تبادلات فرهنگی و آموزشی نیز با وجود کاهش توجه دولت ترامپ، احتمالاً تداوم می‌یابد.
ملاحظات راهبردی؛ فراتر از یک بحران تجاری
بحران تعرفه‌ای کنونی را می‌توان نشانه‌ای از دگرگونی نظم ژئو‌اقتصادی جهانی دانست. تایلند هم‌زمان با فشار آمریکا و جذابیت سرمایه‌گذاری چین مواجه است. انتخاب میان شرق و غرب برای بانکوک معنای ساده‌ای ندارد؛ بلکه ضرورت طراحی معماری اقتصادی چندلایه و انعطاف‌پذیر را برجسته می‌کند. رقابت جریان‌های ملی‌گرای اقتصادی با طرفداران جهانی‌سازی در سیاست داخلی تایلند نیز این روند را پیچیده‌تر کرده است. در چنین شرایطی، موفقیت بانکوک در عبور از بحران، نیازمند هماهنگی میان سیاست داخلی، بخش خصوصی و دیپلماسی اقتصادی خواهد بود.
روابط تایلند و آمریکا ترکیبی از همکاری و رقابت است؛ همکاری در عرصه‌های امنیتی و اقتصادی و رقابت در بستر ژئوپلیتیک چین. تهدید تعرفه‌ای ترامپ نقطه‌ای حساس در این روابط محسوب می‌شود که می‌تواند میلیاردها دلار خسارت به اقتصاد تایلند وارد کند. با این حال، اگر بانکوک بتواند از ابزار دیپلماسی هوشمند، تنوع‌بخشی به بازارها و ارتقای فناوری بهره گیرد، این بحران می‌تواند به فرصتی برای بازتعریف جایگاه تایلند در نظم جدید جهانی بدل شود.
hm