چرا حج مهم است؟ حرکتی در مقیاس جهانی

حج عبادتی است که در آن حکمت های فراوانی از جمله بندگی، یک‌رنگی و وحدت وجود دارد.

به گزارش پارس تودی، سنت حج از حضرت ابراهیم به یادگار مانده و به دو شکل «واجب» و «عمره» انجام می‌شود. مسلمانان جهان برای انجام مناسک حج واجب، در دهه اول آخرین ماه قمری (ذی‌الحجه) عازم مسجد الحرام در شهر مکه (عربستان سعودی) می‌شوند. اما حج عمره در طول سال نیز برقرار است. هر مسلمان در صورت استطاعت، مکلف است حداقل یک بار در طول عمر خود به حج (واجب) برود.

فوائد حج

قرآن درباره فلسفه حج می‌فرماید: «لِیشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ...» یعنی«تا شاهد منافع گوناگون خویش باشند». این منافع شامل موضوعات مادی و معنوی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می‌شود و سود آن به فرد و جامعه می‌رسد؛ برای مثال یکی از حکمت‌های حج، بررسی مسائل و مشکلات مهم امت اسلامی، تحکیم وحدت مسلمین جهان، تبادلات فرهنگی و... است.

عبودیت و بندگی

مهم‌ترین و سودمندترین حکمت حج، اظهار عبودیت و بندگی در پیشگاه خداوند است که در تمام اعمال حج نظیر احرام و طواف و قربانی، مشهود است.

توجه به آخرت

شخص با احرام و قطع وابستگی از قیود و تعلقات مادی و دنیوی، آماده عروج و سلوک در فضاهای معنوی و عرفانی می‌شود.

هم‌اندیشی مسلمانان

مسلمانان از اقصی نقاط کشورهای اسلامی و غیر اسلامی در ایام حج گرد هم می‌آیند و با اتحاد و همفکری، راه حل مشکلات مستضعفان جهان را بررسی می‌کنند و از نیروی عظیم مسلمانان جهان برای رفع مشکلات جوامعی که در آن زندگی می کنند، کمک می‌گیرند.

زنده نگه داشتن آثار و اخبار پیامبر اکرم

«هشام بن حکم» از امام صادق  نقل می‌کند: «خداوند انسان‌ها را آفرید... و آنان را به حج دستور داد که اطاعت دین و مصالح دنیای آنان را در بردارد؛ در موسم حج مسلمان از مشرق و مغرب گرد می‌آیند و با یکدیگر آشنا می‌شوند؛ ملت‌ها از تجارت‌ها و فرآورده‌های اقتصادی یکدیگر استفاده می‌کنند؛ همچنین زائران با آثار و اخبار پیغمبر اکرم آشنا می‌شوند و این آثار را از گزند فراموشی حفظ می‌کنند. اگر بنا باشد هر ملتی فقط درباره محیط خود سخن بگوید، هلاک می شوند و شهرها ویران می‌شود... این است فلسفه حج».

پایداری جامعه اسلامی

در بعد اجتماعی، حج مایه استواری دین و پایداری امت اسلامی دانسته شده است که عذاب را از جامعه مسلمانان جهان دور می‌کند. به همین دلیل روایات، متروک ماندن کعبه و ترک حج را موجب هلاکت جامعه و نزول عذاب الهی شمرده‌اند و حاکم اسلامی موظف است، مردم را به انجام آن تشویق کند و اگر افراد توان مالی نداشته باشند، حتی ایشان را با هزینه بیت‌المال به حج بفرستد.

رفع فقر

حج باعث زدودن فقر از جامعه دینی می‌شود. فرد از طریق حج واجبات مالی خود را می‌پردازد و در راه خدا برای کمک به فقرا در روز عید قربان، قربانی می‌کند و بعد از سفر حج، اطعام و انفاق دارد.

اعلام برائت از مشرکان

اعلام بیزاری از مشرکان، ظلم‌کنندگان به انسان‌ها و پنهان‌کنندکان حقایق الهی یکی از اهداف معنوی حج است. حجاج همچنین همبستگی خود را با مظلومان و مستضعفان جهان نشان می‌دهند.

حج در قرآن کریم

حج از میان عبادات الهی، جامع هر نوع فواید و اسراری است که در عبادات دیگر وجود دارد. هدف از نماز و حج، به پا داشتن ذکر خدا در قلب و جان انسان است. از این رو حضرت ابراهیم بالاترین مقام را که مقام تسلیم باشد در کنار کعبه، برای خود و فرزندانش درخواست نمود.

مرحوم علامه طباطبایی معتقد است، وقتی سرگذشت ابراهیم را آنچنان که در قرآن بیان شده است، مطالعه کنیم درمی‌یابیم یک دوره کامل از سیر عبودیت و بندگی خدا و سلوک معنوی است که بنده از موطن خود تا قرب الهی را می‌پیماید و با پشت سرانداختن دنیا و آرزوهای مادی و خلاصی از وسوسه‌های شیطانی، به مقام قرب الهی می‌رسد.

منابع

۱- «حج برویم یا به فقرا کمک کنیم؟»، جامعه خبری تحلیل الف، ۳۱ مرداد ۱۳۹۷.

۲- «اهمیت حج (قرآن)، ویکی فقه.

۳- «اهمیت حج در روایات اهل بیت (علیهم السلام)»، خبرگزاری تسنیم، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۲.

۴- «حج یا کمک به فقرا؟»، پایگاه اینترنتی دفتر تبلیغات اسلامی قم (شعبه اصفهان)، ۱۹ مرداد ۱۳۹۸.

۵- «فلسفه حج چیست؟ چرا باید به حج رویم؟»، وبگاه پایدار ملی.

۶- «حج و فلسفه واجب بودن آن/ اهمیت این سفر از نگاه قرآن/ آداب و احکام این سفر/ چرا ۷ مرتبه طواف می‌کنیم»، وبگاه جهان امروز، ۱۶ مرداد ۱۳۹۷.

عبارات کلیدی: مراسم حج در عربستان سعودی، اتحاد و یکدلی مسلمانان جهان، چرا حج مهم است، فواید حج