برابری انسان‌ها از نظر قرآن

قرآن کریم، کتاب هدایت و راهنمای زندگی انسان‌ها، سرشار از آموزه‌های اخلاقی است که مسیر سعادت فردی و اجتماعی را روشن می‌سازد. این آموزه‌ها، نه‌تنها به پرورش فردی کمک می‌کنند، بلکه پایه‌های یک جامعه سالم، عادلانه و انسانی را بنیان می‌نهند.

یکی از آیات برجسته در زمینه‌ی اخلاق اجتماعی، آیه ۱۳ سوره حجرات است که با نگاهی ژرف و انسان‌دوستانه، به مسائلی چون برابری، شناخت متقابل، و معیار واقعی ارزش انسان‌ها می‌پردازد.

"يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا؛ ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و ملت ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید."

آیه با خطاب به همه انسان‌ها شروع می‌شود و می‌گوید: «ای مردم، ما شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم.» که بیانگر آن است که همه انسان‌ها از یک اصل و منشأ واحدند و هیچ تفاوت ذاتی و فطری بین اقوام و ملل وجود ندارد. لذا  برتری جویی نژادی یا قومی بی‌معناست و همه‌ی انسان‌ها در اصل خلقت برابرند.

در ادامه خداوند تأکید می کند که انسان‌ها را به صورت «شعوب و قبائل» یعنی اقوام و طوایف مختلف آفرید. این تنوع برای هدفی است که آیه به آن اشاره می‌کند: «لتعارفوا» یعنی تا یکدیگر را بشناسید و ارتباط برقرار کنید. نه برای نزاع و دشمنی، بلکه برای همزیستی، تفاهم، و تبادل فرهنگی.

این آیه تأکید دارد هدف از تفاوت‌های قومی و زبانی، ایجاد فرصت برای شناخت و همکاری است، نه ایجاد برتری‌طلبی و تعصب. یعنی زیبایی آفرینش در همین تفاوت‌هاست که باعث تعامل و رشد می‌شود.

این آیه به ما یادآوری می‌کند که باید با همه انسان‌ها فارغ از تفاوت‌های ظاهری‌شان، با احترام و برادری رفتار کنیم و به جای دشمنی و تبعیض، به تفاهم و محبت بپردازیم.