پیشنهاد ایران به سازمان همکاری شانگهای؛ گامی به‌سوی نظم جهانی جدید

پارس‌تودی- مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، در سخنرانی خود در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، راهکارهای پیشنهادی ایران برای گسترش همکاری‌های اعضای این سازمان با هدف مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا و غرب را مطرح کرد.

پزشکیان، روز دوشنبه ۱۰ شهریور، اول سپتامبر (به‌وقت محلی)، در بیست‌وپنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در تیانجین چین، گفت: در زمینه تقویت همکاری‌های مالی برای کاهش آثار تحریم‌های غیرقانونی در تعاملات اقتصادی اعضا، جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‌کند ابتکار «حساب‌ها و تسویه‌های ویژه سازمان همکاری شانگهای» به‌عنوان سازوکاری عملی برای تقویت همکاری‌های مالی تقویت شود.

رئیس‌جمهوری ایران، در ادامه افزود: این ابتکار بر سه محور اصلی استوار است: گسترش تسویه با ارزهای ملی و کاهش وابستگی به دلار در مبادلات اعضا، راه‌اندازی زیرساخت‌های دیجیتال مشترک و استفاده از ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی برای پرداخت‌های امن و سریع، و ایجاد صندوق سوآپ ارزی چندجانبه به‌منظور حمایت از کشورهایی که در معرض فشارهای تحریمی یا بحران‌های نقدینگی قرار دارند.

پزشکیان همچنین گفت: در زمینه صلح‌سازی، ضروری است کمیته‌ای متشکل از وزرای خارجه کشورهای عضو تشکیل شده و در مورد بحران‌های مختلفی که صلح و امنیت منطقه‌ای را تهدید می‌کند، ضمن تبادل‌نظر و مشورت، پیشنهادهای عملیاتی برای مدیریت بحران را تدوین کرده و سازوکاری برای پیگیری آن ارائه نماید.

رئیس‌جمهوری ایران تأکید کرد: ایران همچنین با اتکا به موقعیت کم‌نظیر ژئوپولیتیکی و ترانزیتی خود، این آمادگی را دارد که بستر لازم را برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و ایجاد دسترسی به کشورهای علاقه‌مند فراهم نماید.

اهمیت همکاری‌های ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای (SCO) را می‌توان در سه حوزه اصلی اقتصاد، سیاست و امنیتی بررسی کرد. این همکاری‌ها نه‌تنها جایگاه منطقه‌ای ایران را تقویت می‌کنند، بلکه فرصت‌هایی راهبردی برای تعامل با قدرت‌های نوظهور جهان فراهم می‌سازند.

عضویت در سازمان همکاری شانگهای، امکان تعامل اقتصادی با کشورهایی مانند چین، هند و روسیه را فراهم می‌کند که مجموعاً بیش از یک سوم جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند. ایران می‌تواند در پروژه‌های بزرگ مانند «کمربند و جاده» چین مشارکت کند و از سرمایه‌گذاری در حوزه‌های حمل‌ونقل، انرژی و فناوری بهره‌مند شود. همکاری با کشورهای شرقی می‌تواند به کاهش اثر تحریم‌های غربی کمک کند و مسیرهای جایگزین برای تجارت و تبادلات مالی ایجاد کند.

حضور فعال در سازمان همکاری شانگهای، به ایران امکان می‌دهد تا در تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای نقش ایفا کند و دیدگاه‌های خود را در مجامع بین‌المللی مطرح کند. سازمان همکاری شانگهای، بستری برای همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی در مقابله با تهدیدات مشترک مانند تروریسم، قاچاق مواد مخدر و جرایم سازمان‌یافته فراهم می‌کند. تعامل امنیتی ایران با کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه‌ای همچنین می‌تواند به کاهش تنش‌ها و افزایش ثبات در غرب آسیا و آسیای مرکزی کمک کند. 

ویژگی‌های منحصربه‌فرد اقتصادی و جغرافیایی ایران، زمینه مناسبی برای گسترش همکاری‌های فراگیر با دیگر اعضای سازمان همکاری شانگهای به‌وجود آورده است. موقعیت جغرافیایی ایران به‌عنوان چهارراه شرق‌-‌غرب و شمال‌-‌جنوب، آن را به شریک کلیدی در پروژه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت منطقه‌ای تبدیل کرده است.

پیشنهاد مسعود پزشکیان در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، از چند جهت اهمیت راهبردی دارد و می‌تواند در مسیر مقابله با تحریم‌های یک‌جانبه غربی نقش‌آفرین باشد. ایران بر نقش سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان یکی از ارکان چندقطبی‌سازی جهان تأکید کرد که همکاری کشورهای عضو، سلطه یک‌جانبه غرب را کاهش خواهد داد و به ایجاد توازن در مناسبات جهانی کمک می‌کند.

این پیشنهاد نه‌تنها پاسخی به تحریم‌هاست، بلکه تلاشی برای بازتعریف نظم جهانی از مسیر همکاری‌های منطقه‌ای و مالی مستقل است. اگر چنین سازوکارهایی عملیاتی شوند، می‌توانند به‌طور ملموس اثرگذاری تحریم‌های غرب را کاهش دهند و کشورهای عضو را در برابر فشارهای اقتصادی و سیاسی مقاوم‌تر کنند.

اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، می‌تواند نقطه‌ شروعی برای همگامی کشورهای مستقل برای اتخاذ رویکردهای کلان سیاسی، اقتصادی و امنیتی در جهت ایستادگی مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا و غرب باشد که این رویکرد همواره بخشی جدایی‌ناپذیر از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است.

esh