چرا غرب از نشست شانگهای وگردهمایی قدرت‌های نوظهور خشمگین است؟
-
سران چین، هند و روسیه
پارس‌تودی – سران آمریکا و اتحادیه اروپا از نشست شانگهای و گردهم‌آیی کشورهای رقیب غرب خشمگین شده‌اند.
به‌گزارش پارس‌تودی، کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در اظهاراتی که نشانگر خشم اروپا از اتحاد قدرت‌های نوظهور در اجلاس شانگهای است، مدعی شد ایران، روسیه، چین و کره شمالی چالشی مستقیم برای نظام بین‌المللی مبتنی‌بر قواعد به‌شمار می‌آیند.
کالاس روز چهارشنبه در نشست خبری کمیسیون اروپا با اشاره به حضور رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در پکن، ادعا کرد: «وقتی رئیس‌جمهور چین در کنار رهبران روسیه، ایران و کره شمالی ایستاد، این فقط تصاویر ضدغربی نبود بلکه چالشی مستقیم علیه نظم بین‌المللی مبتنی‌بر قواعد بود.» وی مدعی شد که این همراهی صرفاً جنبه نمادین ندارد بلکه بخشی از تلاش برای ایجاد یک «نظم نوین جهانی خودکامه» است.
پیش‌ازاین نیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در سلسله‌پیام‌هایی خشم آشکار خود از نشست سازمان همکاری شانگهای و نیز جلسات مشترک چین، هند و روسیه را ابراز کرده بود. ترامپ با اشاره به حضور نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در اجلاس شانگهای و دیدار گرم او با سران چین و روسیه اعتراف کرد که هند و روسیه را به چین باخته است. ترامپ در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی تروث‌سوشیال، در مطلبی که بیانگر نگرانی عمیق وی از تحولات اخیر در شرق آسیا با برگزاری اجلاس سران شانگهای با حضور نخست‌وزیر هند و وحشت از شکل‌گیری تحولات بین‌المللی به‌نفع پکن است، نوشت: به‌نظر می‌رسد که ما هند و روسیه را به چین باختیم. وی به‌طعنه نوشت: آینده‌ای طولانی و شکوفا را برای هر دو آن‌ها آرزو می‌کنم!
این اعتراف ترامپ در سایه تنش‌های فزاینده میان واشنگتن و دهلی‌نو صورت می‌گیرد. پس‌ازآن‌که ترامپ، تعرفه‌های ۵۰ درصدی را بر صادرات هند تحمیل کرد که ۲۵ درصد از آن به‌سبب خرید نفت از روسیه بوده است، وی هند را به تأمین مالی عملیات نظامی روسیه به‌شکل غیرمستقیم متهم کرد.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در واکنش به این اقدام ترامپ، بر پایبندی هند به تقویت صنایع داخلی و خوداتکایی اقتصادی تأکید کرد و از شهروندان هندی خواست اولویت را به خرید محصولات ساخت داخل بدهند. در سطح منطقه‌ای، هند برای تقویت روابط خود با چین و روسیه به‌عنوان دو عضو تأثیرگذار در سازمان همکاری شانگهای تلاش کرده است، به‌طوری‌که در نشست سران شانگهای در تیانجین، مودی و شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در گفتگوهای خود بر تقویت ثبات منطقه‌ای و گسترش تجارت و سرمایه‌گذاری تأکید کردند.
مودی و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز در دیدار با یکدیگر بر ادامه روابط دوجانبه نزدیک و قوی تأکید و خاطرنشان کردند که اعتماد و همکاری میان دو کشور با وجود فشارهای گمرکی آمریکایی برقرار است.
این تحول به چالش‌های فزاینده‌ای اشاره می‌کند که آمریکا برای حفظ نفوذ خود در منطقه بسیار گسترده هند-آرام، در سایه گسترش روزافزون روابط میان دهلی‌نو، پکن و مسکو و نزدیک‌شدن بیشتر آن‌ها به‌یکدیگر، با آن روبه‌رو است.
بیست‌وپنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تاریخ ۳۱ اوت و ۱ سپتامبر در شهر تیانجین چین برگزار شد. سازمان همکاری شانگهای طی سال‌های اخیر به یکی از بسترهای اصلی همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی در شرق و آسیای مرکزی تبدیل شده است.
درعین‌حال، اعتراف سران غربی به زوال و مورد تهدید قرارگرفتن نظم بین‌المللی غربی، با توجه به دیدگاه‌های سران چین و روسیه در این زمینه معنا پیدا می‌کند. مسکو و پکن معتقدند که تحولات بین‌المللی و واقعیات نظام جهانی مؤید گذار به‌سوی نظام چندقطبی است، درحالی‌که آمریکا با پافشاری بر حفظ نظام تک‌قطبی و تلاش برای ایفای نقش پلیس جهانی، به‌دنبال اهداف و خواسته‌های خود از طریق یک‌جانبه‌گرایی بوده است. ضمن این‌که اروپا نیز همانند واشنگتن خواهان حفظ نظام بین‌المللی مبتنی‌بر قواعد غربی است.
سران چین و روسیه و اکنون هند، ضمن تأکید بر این امر، خواهان توسعه هرچه‌بیشتر روابط و نیز افزایش همکاری‌ها بین قدرت‌های نوظهور جهانی هستند کهالبته یکی از نمادهای آن، گروه بریکس است که اعضای اولیه آن متشکل از روسیه، چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی بوده است. روسیه و چین اکنون در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، نظامی و امنیتی، تسلیحاتی، سیاسی و دیپلماتیک روابط گسترده‌ای برقرار کرده‌اند و درعین‌حال، مشارکت دو کشور در سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی مانند سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس، نشان‌دهنده رویکردهای یکسان درباره لزوم تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی به‌منظور حل‌وفصل مسائل و نیز مقابله با سلطه‌گری غرب و اقدامات تهاجمی آمریکا در عرصه‌های مختلف است.
اکنون دهلی‌نو نیز پس‌از رفتار استکباری ترامپ و اقدامات وی علیه هند، در چرخشی آشکار به همراهی با چین و روسیه پرداخته و همین امر موجب نگرانی شدید آمریکا شده است./
srm
