تئودور هرتزل، معمار آوارگی میلیون‌ها انسان که بود؟

پارس‌تودی- «تئودور هرتزل» Theodor Herzl با هدف تأسیس دولت یهود در سرزمین‌هایی خارج از اروپا، پایه‌گذار یکی از بزرگ‌ترین جنایات قرن بیستم شد.

«تئودور هرتزل» بنیان‌گذار جنبش صهیونیسم که خود را به عنوان مروج ایده‌ی تأسیس دولت یهود معرفی می‌کرد، در حقیقت پایه‌گذار طرحی شد که نه‌تنها به آوارگی و رنج میلیون‌ها فلسطینی انجامید، بلکه نقشه‌ای برای اشغال سرزمین‌های فلسطین به نام یهودیان به‌شمار می‌رفت. در این مطلب از پارس‌تودی نگاهی به زندگی‌نامه او انداخته شده است.

تولد و خانواده

تئودور هرتزل در ۲۲ مه ۱۸۶۰ در بوداپست مجارستان در خانواده‌ای یهودی به دنیا آمد. او سه نام مختلف داشت: تئودور (نام آلمانی)، بنیامین زئیو (نام عبری) و تیوادارا (نام مجاری). او از شش سالگی وارد مدرسه‌ی یهودی شد و چهار سال در آنجا تحصیل کرد، اما ارتباطش با آموزش یهودی قطع شد و نتوانست زبان عبری یا الفبای عبری را یاد بگیرد. پس از این دوره، در هنرستان تحصیل کرد و در سن ۱۵ سالگی وارد دانشگاه انجیلی شد و در سال ۱۸۷۸ فارغ‌التحصیل شد. خانواده‌ی هرتزل به‌رغم ریشه‌های مجاری، هویت آلمانی خود را حفظ کردند و در برابر فرآیند "مجاری شدن" مقاومت کردند. در نهایت، خانواده‌ی هرتزل در سال ۱۸۸۸ به وین نقل مکان کردند. جمعیت یهودیان وین در آن زمان کمتر از هزار نفر بود، اما پس از ده سال، این تعداد به بیش از صد هزار نفر رسید.

از مقاله‌نویسی تا نمایش‌نامه‌نویسی

هرتزل در سال ۱۸۸۴ به وکالت دعاوی پرداخت اما با گذشت زمان تصمیم گرفت تا زندگی خود را وقف نویسندگی کند. او در سال ۱۸۸۵ شروع به نوشتن مقالاتی کرد و به عنوان خبرنگار و نویسنده آزاد فعالیت کرد. در این دوران، هرتزل چندین نمایشنامه نوشت که در میان آن‌ها نمایشنامه‌ی مهم و شناخته شده‌ای به نام "گتو جدید" در سال ۱۸۹۴ وجود داشت. نمایشنامه‌های هرتزل نشان‌دهنده تلاش برای یافتن راه‌هایی برای سازگاری و ادغام یهودیان با فرهنگ غربی بودند. هرتزل و بسیاری از همفکرانش مانند ماکس نوردو و جرج لوکاچ به این باور رسیدند که یهودیان به دلیل یهودستیزی و تحقیر فرهنگی نمی‌توانند در جوامع غربی به‌طور کامل ادغام شوند و در عین حال نمی‌توانند هویت یهودی خود را از دست بدهند.

ازدواج و چالش‌های شخصی

در سال ۱۸۸۹، هرتزل با ژولی نچاور که از خانواده‌ای ثروتمند بود، ازدواج کرد. او امیدوار بود که این ازدواج مشکلات مالی‌اش را حل کند، اما این ازدواج به دلیل وابستگی شدید هرتزل به مادرش و مشکلات شخصی به نتیجه نرسید. پس از ازدواج، هرتزل به‌عنوان خبرنگار در روزنامه‌های اتریش کار کرد و در سال ۱۸۹۱ به مدت چهار سال به پاریس فرستاده شد. پس از پایان مأموریت پاریس، سردبیر بخش ادبی روزنامه شد.

مسئله یهود

او که به عنوان یک روزنامه‌نگار مشغول به کار بود، در سال ۱۸۹۴ در جریان محاکمه آلفرد دریفوس، افسر یهودی فرانسوی که به جرم جاسوسی برای آلمان محکوم شده بود، قرار گرفت. این ماجرا و شدت احساسات ضدیهودی در فرانسه باعث شد که هرتزل به این نتیجه برسد که یهودیان باید کشور مستقل خود را داشته باشند. هرتزل کتابی به نام "دولت یهود" منتشر کرد که در نوامبر ۱۸۹۶ منتشر شد. در این کتاب، او نظریه‌ای به نام "دولت یهود" را مطرح کرد و طرحی برای تأسیس دولت یهودی در سرزمین‌های غیراروپایی مانند فلسطین یا آفریقا ارائه داد.

جنبش صهیونیسم و کنگره جهانی ۱۸۹۷

هرتزل در پی تأسیس یک سازمان جهانی صهیونیسم بود که بتواند این جنبش را به‌طور رسمی و سازمان‌یافته هدایت کند. در کنگره جهانی صهیونیسم که در سال ۱۸۹۷ در بال سوئیس برگزار شد، اهداف صهیونیسم به‌طور رسمی مطرح شد و هرتزل به‌عنوان رهبر این جنبش شناخته شد.

مذاکرات با استعمارگران

پس از کنگره، هرتزل مذاکرات خود را با قدرت‌های استعماری همچون آلمان و بریتانیا ادامه داد. او حتی پیشنهادهایی برای تأسیس یک مستعمره یهودی در سرزمین‌های مختلفی مانند سینا، قبرس و شرق آفریقا ارائه داد. با این حال، بیشتر این پیشنهادها با مخالفت یا عدم موفقیت روبه‌رو شدند. در سال ۱۹۰۱، هرتزل با سلطان عبدالحمید دوم از امپراتوری عثمانی دیدار کرد تا حمایت وی را برای ایجاد وطن یهودی در فلسطین جلب کند، اما موفق به کسب حمایت وی نشد.

درگذشت

در نهایت، هرتزل با پیشنهاداتی همچون تأسیس یک سرزمین یهودی در شرق آفریقا به مذاکره با بریتانیا پرداخت. با این حال، هیچ‌کدام از این طرح‌ها به مرحله اجرایی نرسیدند. هرتزل در ۳ ژوئیه ۱۹۰۴ در ۴۴ سالگی درگذشت. اگرچه او عمر کوتاهی داشت اما تلاش‌های او پایه‌گذار تئوری‌ها و اقدامات عملی بود که در نهایت به تأسیس رژیم جعلی اسرائیل در سال ۱۹۴۸ منتهی شد. در سال ۱۹۴۹ و یک سال پس از تأسیس این رژیم، بدن هرتزل به سرزمین‌های اشغالی منتقل شد.

mrt