چرا «ترامپ» به پایگاه نظامی بگرام افغانستان چشم طمع دوخته‌ است؟

پارس‌تودی- ظرفیت بالای پایگاه بگرام برای عملیات نظامی، منابع معدنی افغانستان، نزدیکی این کشور به چین و تقویت نفوذ در آسیای مرکزی از دلایل اصلی طمع دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای اشغال مجدد این پایگاه استراتژیک است.

پایگاه بگرام که روزگاری قلب عملیات‌های نظامی آمریکا در افغانستان بود، امروز به نقطه‌ای کلیدی در رقابت‌های ژئوپلیتیک میان واشنگتن، حکومت طالبان و قدرت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است. به گزارش پارس‌تودی به نقل از خبرگزاری مهر، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به تازگی علناً از تلاش برای بازپس‌گیری این پایگاه سخن گفته و حتی تهدید کرده‌است که اگر طالبان آن را به آمریکا پس ندهد، «اتفاقات بدی» برای افغانستان رقم خواهد خورد! این پایگاه که در جریان خروج آشفته نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱ رها شد و چند هفته بعد به دست طالبان افتاد. این در حالی است که حکومت طالبان در افغانستان با بازگشت نیروهای آمریکایی به بگرام به‌شدت مخالفت و تاکید کرده‌است که هرگز اجازه نخواهد داد نیروهای خارجی دوباره بر خاک افغانستان مستقر شوند.

دلایل راهبردی چهارگانه آمریکا برای بازگشت به بگرام

۱. موقعیت جغرافیایی و تهدیدات 

بگرام در فاصله حدود ۸۰۰ کیلومتری از مرز چین واقع شده است که این موضوع آن را به یک نقطه کلیدی برای نظارت بر فعالیت‌های نظامی چین و تأسیس پایگاهی پیشرفته در برابر گسترش نفوذ پکن در منطقه تبدیل می‌کند. چین که به سرعت در حال توسعه ظرفیت‌های نظامی و گسترش پایگاه‌های موشکی خود در منطقه شین‌جیانگ است، برای آمریکا یک تهدید بزرگ تبدیل به شمار می‌رود. بگرام به واشنگتن این امکان را می‌دهد که مواضع عملیاتی و میدانی چین را از نزدیک رصد کند و به طور مؤثر بر این فعالیت‌ها نظارت داشته باشد. 

۲. دسترسی به منابع معدنی افغانستان

افغانستان با ذخایر غنی معدنی خود، به یکی از منابع استراتژیک مهم برای تأمین مواد اولیه صنایع پیشرفته تبدیل شده است. ارزش منابع معدنی غیرنفتی این کشور که شامل لیتیوم، مس، طلا، آهن و دیگر فلزات نادر است، بیش از ۳ تریلیون دلار برآورد شده است. این ذخایر به‌ویژه لیتیوم افغانستان را به یک منبع کلیدی برای تولید باتری‌های الکتریکی، خودروهای برقی و سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر تبدیل کرده است. این منابع به‌ویژه در رقابت‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی اهمیت بالایی دارند. دسترسی به این منابع می‌تواند برای کشورهایی مانند آمریکا و چین که به دنبال کاهش وابستگی به منابع معدنی دیگر کشورها هستند، فرصتی برای تقویت نفوذ خود در بازارهای جهانی فراهم کند.

۳. اهمیت راهبردی در آسیای مرکزی

آسیای مرکزی با توجه به منابع گاز و نفت در کشورهای مانند ترکمنستان و ازبکستان در حال تبدیل شدن به میدان یک نبرد استراتژیک برای تأمین انرژی و منابع معدنی است. اشغال مجدد بگرام به آمریکا این فرصت را می‌دهد که نفوذ خود را در منطقه‌ای که به شدت تحت تأثیر چین و روسیه قرار دارد، تقویت کند. آمریکا با توجه به موقعیت بگرام در همسایگی پاکستان، چین، ایران و روسیه، در صدد اشغالگری مجدد این پایگاه و مداخله در امور کشورهای ناهمسو با خود است. 

۴. ظرفیت بالای عملیاتی بگرام

بگرام به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌های نظامی در افغانستان، دو باند فرود بسیار طولانی دارد که توانایی پذیرش بمب‌افکن‌ها و هواپیماهای باری سنگین مانند C-۵ Galaxy را فراهم می‌آورد. این ویژگی‌ها به آمریکا این امکان را می‌دهند که در بحران‌های آینده در آسیای جنوبی یا غرب آسیا هم مداخله و هم واکنش سریع نشان دهد.

هزینه‌های بازگشت به بگرام برای ترامپ و آمریکا

بازگشت آمریکا به پایگاه بگرام احتمالاً این کشور را بار دیگر در مسیری پرهزینه قرار می‌دهد، همان‌طور که در گذشته در افغانستان و عراق گرفتار آن شد. هزینه‌های مالی این تصمیم، که شامل میلیاردها دلار برای بازسازی پایگاه‌ها و تأمین تجهیزات پیشرفته نظامی است، تنها بخشی از هزینه‌های سنگینی است که آمریکا باید بپردازد. هزینه‌های مالی اما تنها یکی از ابعاد این معادله پیچیده است؛ اشغال مجدد افغانستان می‌تواند به‌طور قابل توجهی تلفات انسانی بیشتری به دنبال داشته باشد. تجربه دو دهه جنگ در این کشور نشان داده است که حضور نظامی طولانی‌مدت آمریکا نه تنها هیچ‌گونه برتری راهبردی برای واشنگتن به همراه نداشت بلکه تلفات گسترده‌ای را برای نیروهای آمریکایی و نیز غیرنظامیان افغان به همراه آورد. این تصمیم همچنین به احتمال زیاد آمریکا را بار دیگر وارد باتلاق سیاسی و اجتماعی می‌کند.

am