اهداف غرب از مداخله در گرجستان چیست؟

پارس‌تودی- درپی افزایش تنش میان گرجستان و اتحادیه اروپا، نخست‌وزیر گرجستان، سفیر اتحادیه اروپا در تفلیس را به حمایت از معترضان این کشور متهم کرد، اتهامی که از سوی اروپا رد شده‌ است.

در حالی که «ایراکلی کوباخیدزه» نخست‌وزیر گرجستان، در اظهاراتی سفیر اتحادیه اروپا در تفلیس را به حمایت از معترضان این کشور متهم و وی را مسئول ناآرامی‌های اخیر اعلام کرده است؛ اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای این اتهام را به‌طور قاطع رد و از وضعیت سیاسی گرجستان ابراز نگرانی کرده است.

به گزارش پارس تودی، بیانیه اخیر «کایا کالاس»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، و مارتا کاس، کمیسر توسعه این اتحادیه، درباره انتخابات محلی گرجستان بار دیگر تنش‌های سیاسی میان تفلیس و بروکسل را در کانون توجه قرار داده است. اتحادیه اروپا در این بیانیه با ابراز نگرانی از فضای سیاسی حاکم بر انتخابات محلی گرجستان، به سرکوب مخالفان، محدودسازی نهادهای مدنی و تغییرات بحث‌برانگیز در قانون انتخابات اشاره کرده و این عوامل را تهدیدی جدی برای برگزاری انتخاباتی آزاد و رقابتی دانسته است.

به گفته مقام‌های اروپایی، تحریم بخشی از مخالفان حزب حاکم «رویای گرجستان» و مشارکت پایین مردم در انتخابات، نشانه‌ای از کاهش اعتماد عمومی به روند دموکراتیک این کشور است.

بروکسل همچنین  اتهامات مربوط به نقش این اتحادیه در ناآرامی‌های گرجستان را رد کرده و حملات لفظی علیه سفیر خود در تفلیس را محکوم کرده است.

موضع‌گیری اتحادیه اروپا درحالی است که دولت گرجستان به رهبری «ایراکلی کوباخیدزه» با متهم کردن اتحادیه اروپا به «مداخله در امور داخلی»، موضعی تند در برابر این انتقادها اتخاذ کرده است. «کوباخیدزه» معترضان را متهم کرده است که قصد براندازی دولت را داشته و اقدامات آنها حمله به قانون اساسی است. او همچنین سفیر اتحادیه اروپا را به حمایت از تجمعات و تحریک افکار عمومی متهم کرده است.

این رویارویی آشکار، بیانگر شکاف عمیقی است که در سال‌های اخیر میان تفلیس و بروکسل شکل گرفته است. در واقع ناآرامی‌های اخیر در گرجستان، که با اعتراضات خیابانی و کشمکش‌های سیاسی همراه شده، بازتابی از بحران عمیق‌تر و پیچیده‌تری است که این کشور با آن دست به گریبان است. دلایل این ناآرامی‌ها را می‌توان در لایه‌های مختلف بررسی کرد که نه تنها به مسائل داخلی این کشور مربوط می‌شود، بلکه موضوع رقابت‌های ژئوپلیتیکی و فشارهای خارجی از سوی اتحادیه اروپا نیز هست.

از نظر داخلی، یکی از اصلی‌ترین دلایل ناآرامی‌های کنونی در گرجستان، شرایط اقتصادی و فساد است. بسیاری از معترضان، به ویژه جوانان و فعالان مدنی، از وضعیت اقتصادی و فساد در دولت کنونی به شدت ناراضی هستند. مشکلات اقتصادی گرجستان که در نتیجه ناتوانی دولت در مقابله با بیکاری، فساد و ناکامی در تحقق وعده‌های اقتصادی به‌وجود آمده است، بر تنش‌های اجتماعی افزوده است. گرجستان اکنون با چالش‌های زیادی در زمینه توسعه و اشتغال روبه‌روست و به دلیل مشکلات زیرساختی و وابستگی به کمک‌های خارجی، بخش بزرگی از جمعیت احساس می‌کند که سیستم سیاسی و اقتصادی موجود قادر به بهبود وضعیت مردم نیست.

علاوه بر مشکلات اقتصادی، اعتراضات به دلیل آنچه که معترضان آن را «مهندسی انتخابات» می‌دانند، شدت گرفته است. مخالفان حزب حاکم، به‌ویژه در انتخابات اخیر شوراهای محلی، از تقلب و دخالت در نتایج انتخابات شکایت دارند. این امر باعث شد تا اعتراضات علیه دولت به‌ویژه در تفلیس، پایتخت گرجستان، گسترش یابد و تا حد زیادی به عنوان جنبشی علیه فساد و سوءمدیریت شناخته شود.

اما از بعد خارجی نیز مداخلات خارجی و رقابت میان غرب و روسیه شرایط را در این کشور پیچیده‌تر کرده است و گرجستان به عرصه رقابت‌های این دو تبدیل شده است. این کشور به دلیل موقعیت استراتژیک‌اش در منطقه قفقاز جنوبی که هم‌مرز با روسیه است، برای هر دو طرف، یعنی روسیه و غرب، اهمیت زیادی دارد. مسکو که همواره از نفوذ غرب در گرجستان و سایر جمهوری‌های شوروی نگران بوده و آن را تهدیدی برای منافع امنیتی خود می‌داند، مخالف پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا است. از سوی دیگر، غرب به‌ویژه از گرجستان به‌عنوان یک نقطه استراتژیک برای نفوذ در قفقاز جنوبی و مقابله با گسترش نفوذ روسیه در این منطقه استفاده می‌کند. 

در این راستا، اتحادیه اروپا به‌ویژه در دوره اخیر و ناآرامی‌های سیاسی در این کشور از مخالفان دولت کنونی که مایل به روسیه است حمایت کرده است. بروکسل دولت گرجستان را به سرکوب مخالفان و تغییرات در قانون انتخابات در راستای اهداف خود متهم می‌کند، چنانکه اکنون «ایراکلی کوباخیدزه» نخست‌وزیر گرجستان رسماً اعلام کرده اروپا در کنار معترضان قرار دارد. به گفته نخست‌وزیر گرجستان سفیر اتحادیه اروپا در تفلیس «مسوولیت ویژه‌ای» در قبال ناآرامی‌ها دارد.

در این شرایط دولت گرجستان که در حال حاضر تحت فشار برای اصلاحات اقتصادی و سیاسی است، نمی‌خواهد تحت سلطه هیچ یک از قدرت‌های بزرگ قرار گیرد و از همین‌رو به‌طور مداوم با انتقادهایی از سوی غرب و روسیه روبروست.

اگرچه گرجستان در میان رقابت‌های روسیه و غرب قرار دارد، با این حال به‌عنوان یک کشور در حال گذار در تلاش برای تقویت دموکراسی و اصلاحات با ایجاد موازنه میان روسیه و غرب است.

AD