بازخوانی جنایات غرب | قتلعام بومیان مایا درگواتمالا با همدستی آمریکا
-
کشف اجساد شماری از قربانیان جنگ داخلی گواتمالا در یک گور دسته جمعی
پارس تودی- ایالات متحده آمریکا در جنگ داخلی گواتمالا (۱۹۶۰–۱۹۹۶) نقشی کلیدی در حمایت از رژیمهای نظامی سرکوبگر ایفا کرد.
به گزارش پارس تودی، حمایت آمریکا از نظامیان حاکم بر گواتمالا شامل آموزش، تسلیح و پشتیبانی سیاسی بود که به کشتار گسترده مردم، بهویژه بومیان مایا، منجر شد و یکی از طولانیترین و خونینترین جنگهای داخلی آمریکای لاتین را رقم زد.
زمینه تاریخی
پس از کودتای ۱۹۵۴ علیه دولت دموکراتیک خاکوبو آربنز، ارتش تحت حمایت آمریکا قدرت را در دست گرفت. گواتمالا وارد دورهای از بیثباتی سیاسی شد. اصلاحات اجتماعی و اقتصادی متوقف گردید. این شرایط زمینهساز آغاز جنگ داخلی در سال ۱۹۶۰ شد که ۳۶ سال ادامه پیدا کرد. در دهههای بعد، دولتهای نظامی در گواتمالا با پشتیبانی واشنگتن به سرکوب مخالفان پرداختند. جنگی که بیش از سه دهه ادامه یافت و تا سال ۱۹۹۶ با امضای توافق صلح پایان گرفت. براساس تحقیقات یک کمیسیون حقیقت یاب ریشه جنگ داخلی گواتمالا فرهنگ نژادپرستی حاکمان اسپانیایی تبار و سفیدپوست این کشور بود.
نقش مستقیم آمریکا
- ایالات متحده با ارائه آموزش نظامی، تسلیحات و پشتیبانی اطلاعاتی به ارتش گواتمالا، زمینه ارتکاب این جنایات را فراهم کرد. واشنگتن در چارچوب جنگ سرد، هرگونه مخالفت را به کمونیسم نسبت میداد و سرکوب بومیان را توجیه میکرد. این حمایت باعث شد رژیمهای نظامی بدون ترس از فشار بینالمللی، سیاستهای نسلکشی را اجرا کنند.
- حمایت نظامی: آمریکا از سال ۱۹۶۲ تا پایان جنگ در ۱۹۹۶ به دولتهای نظامی گواتمالا کمک کرد. این کمکها شامل ارسال سلاح، تجهیزات و آموزش نیروهای ویژه بود. بسیاری از افسران ارتش گواتمالا در مدرسه نظامی آمریکا در پاناما و بعدها در «مدرسه قاره آمریکا» آموزش دیدند.
- پشتیبانی اطلاعاتی: سازمان سیا در طراحی عملیاتهای ضد شورش مشارکت داشت و اطلاعات لازم برای سرکوب مخالفان را در اختیار ارتش قرار میداد.
- مشروعیت سیاسی: دولتهای آمریکا با متهم کردن مخالفان به کمونیسم، سرکوب گسترده را توجیه کردند و در سطح بینالمللی از رژیمهای نظامی دفاع نمودند.
جنایات و نقض حقوق بشر
جنگ داخلی گواتمالا با خشونتهای گسترده علیه غیرنظامیان همراه بود. جنگی که در آن نیروهای دولتی با کمک مستشاران نظامی آمریکایی و حمایت سازمان سیا دست به قتل عام بومیان این کشور زدند. ارتش و نیروهای شبهنظامی تحت حمایت آمریکا مرتکب جنایات زیر شدند:
- قتلعام بومیان مایا: قتلعام بومیان مایا در جنگ داخلی گواتمالا یکی از فاجعهبارترین نمونههای نقض حقوق بشر در آمریکای لاتین بود. ایالات متحده با حمایت از رژیمهای نظامی گواتمالا، بهطور غیرمستقیم در این نسلکشی نقش داشت و زمینهساز کشتار گسترده مردم بومی شد. بومیان مایا، که در مناطق روستایی زندگی میکردند، به دلیل مظنون بودن به همکاری با شورشیان چپگرا، هدف اصلی این سرکوبها واقع شدند. در مناطق روستایی، بهویژه در مثلث ایکسیل، هزاران نفر از بومیان به جرم حمایت از شورشیان قتلعام شدند. گزارشهای کمیسیون حقیقتیاب سازمان ملل نشان میدهد که در مجموع ۲۰۰هزار نفر توسط نیروهای دولتی به قتل رسیدند که ۸۳ درصد آنها از قوم مایا و ۱۷ درصد آنها دورگه ها بودند. نیروهای دولتی در جریان جنگ داخلی و بویژه بین سال های ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۵ میلادی اقدام به ۶۲۹ فقره قتل عام بومیان قوم مایا و نیز دورگه ها کرده بودند. بخش اعظم قربانیان را غیرنظامیان از جمله روستاییان، کارگران، پیشه وران و دانشجویان تشکیل می دادند. در این جنگ داخلی یک میلیون نفر در داخل گواتمالا کشور کوچک آمریکای لاتین آواره شده و بیش از ۲۰۰ هزار نفر به کشورهای دیگر پناهنده شدند. قتلعام بومیان مایا در گواتمالا نه تنها یک تراژدی انسانی بود، بلکه نمونهای آشکار از پیامدهای سیاستهای مداخلهگرانه آمریکا در آمریکای لاتین محسوب میشود. این نسلکشی زخمهای عمیقی بر جامعه گواتمالا برجای گذاشت که آثار آن هنوز هم در زندگی بومیان مایا دیده میشود.
ابعاد قتلعام
- کشتار گسترده: طبق گزارش کمیسیون حقیقتیاب سازمان ملل، حدود ۱۶۶ هزار نفر از بومیان مایا کشته یا ناپدید شدند. بیش از ۸۰ درصد قربانیان جنگ داخلی از میان مایاها بودند.
- روشهای خشونتآمیز: ارتش و شبهنظامیان از قتلعام دستهجمعی، ناپدیدسازی اجباری، شکنجه سیستماتیک و خشونت جنسی علیه غیرنظامیان استفاده کردند.
- تخریب روستاها: صدها روستا در مناطق مایایی، بهویژه در مثلث ایکسیل، به طور کامل نابود شد تا پایگاههای احتمالی شورشیان از بین برود.
- ناپدیدسازی اجباری: هزاران فعال سیاسی، دانشجو و روشنفکر در دوران سلطه نظامیان بر گواتمالا و جنگ داخلی در این کشور به دلیل مخالفت با سیاستهای دولتهای حاکم و یا بهظن همکاری با گروههای چپگرا ربوده و ناپدید شدند.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
- فقر و مهاجرت: جنگ داخلی باعث شد میلیونها نفر خانههای خود را ترک کنند و به کشورهای همسایه مهاجرت کنند.
- بیاعتمادی به دولت: حمایت آمریکا از رژیمهای سرکوبگر موجب شد مردم اعتماد خود را به نهادهای دولتی از دست بدهند.
- نابرابری اقتصادی: سیاستهای اقتصادی تحت نفوذ آمریکا، بهویژه حمایت از شرکتهای خارجی، نابرابری اجتماعی را تشدید کرد.
در نهایت باید گفت که دخالت مستقیم آمریکا در جنگ داخلی گواتمالا نه تنها به طولانی شدن این جنگ کمک کرد، بلکه به ارتکاب جنایات گسترده علیه مردم غیرنظامی منجر شد. حمایت نظامی و سیاسی واشنگتن از رژیمهای سرکوبگر، زمینهساز قتلعامها، ناپدیدسازیها و نقض سیستماتیک حقوق بشر شد. این جنگ نمونهای بارز از سیاستهای مداخلهگرانه آمریکا در آمریکای لاتین است که پیامدهای آن هنوز در جامعه گواتمالا احساس میشود.
srm
