آسیا چه جایگاهی در راهبرد جدید امنیت ملی آمریکا دارد؟

پارس‌تودی- دولت ترامپ در راهبرد امنیت ملی جدید، آسیا را محور اصلی سیاست خارجی آمریکا قرار داد و با تأکید بر «اول آمریکا»، رقابت با چین را در مرکز توجه گذاشت.

در سند تازه دولت ترامپ با تاکید بر رویکرد «اول آمریکا»، قاره آسیا یکی از محورهای سیاست خارجی واشنگتن معرفی شده و رقابت با چین در کانون توجه این راهبرد قرار گرفته است. به گزارش پارس‌تودی، تارنمای تحلیلی فارن پالسی، نوشت: این سند با تاکید بر رویکرد «اول آمریکا»، سیاست بین‌المللی ایالات متحده را از چارچوب‌های چندجانبه به سوی تمرکز بر منافع داخلی سوق می‌دهد. راهبرد جدید همچنین محدودسازی ماموریت‌های جهانی واشنگتن و بازتعریف نقش این کشور در ترتیبات امنیتی بین‌المللی را دنبال می‌کند. کارشناسان می‌گویند، سند جدید نسبت به آینده نقش آمریکا در جهان قطعیت ایجاد نمی‌کند اما بیانگر وضعیت تازه در مباحث داخلی ایالات متحده درباره سیاست خارجی است؛ تحولی که می‌تواند جایگاه واشنگتن در آسیا را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

اهمیت اولویت‌دار آسیا

در این راهبرد، منطقه آسیا یا «اقیانوس هند-آرام» محور اصلی سیاست خارجی ایالات متحده خارج از نیمکره غربی معرفی شده است. این جهت‌گیری تداوم سیاست‌های دوره باراک اوباما و دولت‌های گذشته توصیف می‌شود. بر اساس ارزیابی این سند، افزایش توان اقتصادی و نظامی چین و پویایی اقتصادی منطقه موجب شده تمرکز استراتژیک واشنگتن بر آسیا تشدید شود. این سند همچنین تاکید می‌کند که ایالات متحده با «سلطه یک قدرت واحد بر آسیا» مخالفت خواهد کرد؛ موضوعی که به باور کارشناسان، برای بسیاری از دولت‌های منطقه در برابر گسترش نقش چین اهمیت دارد.

رویکرد نرم‌تر برابر آسیا

در حالی که متن منتشرشده در مورد اروپا انتقادهای تندی مطرح کرده و اتحادیه اروپا را به «وابستگی و ناکارآمدی» متهم می‌کند، واشنگتن در بخش مربوط به آسیا بر همکاری و مداخله محدود تاکید کرده است. تحلیلگران این تفاوت را ناشی از منازعه داخلی غرب درباره آینده نظام لیبرال می‌دانند؛ موضوعی که به گفته ناظران، ارتباط مستقیمی با کشورهای آسیایی ندارد.

همسویی با کشورهایی که خواهان رویکرد ملی هستند

مقامات آسیایی طی سال‌های گذشته نسبت به رویکرد «نظم مبتنی بر قواعد» تردید داشته‌اند و برخی دولت‌ها از جمله چین، این سیاست را ناعادلانه ارزیابی کرده‌اند. سند جدید با تاکید بر استقلال دولت‌ها و همکاری دوجانبه، از سوی برخی دولت‌های آسیایی همسو با رویکرد «حاکمیت ملی» مورد توجه قرار گرفته است.

تداوم رقابت برابر چین

راهبرد امنیت ملی جدید، چین را «رقیب تقریبا هم‌سطح» توصیف کرده و از «روابط اقتصادی دوطرفه» سخن گفته است. در شرایطی که بسیاری از دولت‌های آسیایی تمایلی به انتخاب میان واشنگتن و پکن ندارند، این بخش از سند با استقبال نسبی برخی پایتخت‌های آسیایی روبه‌رو شده است.

نگرانی‌های همزمان

با وجود این موارد، کارشناسان معتقدند سند جدید پیامدهای نگران‌کننده‌ای برای امنیت منطقه دارد. نخست آنکه تاکید بر «عدم مداخله» ممکن است با تغییرات سیاسی داخلی ایالات متحده دچار تناقض شود. از سوی دیگر، رویکرد تجاری واشنگتن ممکن است به فشار بر برخی دولت‌های آسیایی در مذاکرات اقتصادی منجر شود.

ابهام درباره تایوان

در بخش مربوط به تایوان، متن منتشر شده چشم‌انداز مشخصی درباره رفتار ایالات متحده در صورت بروز بحران ارائه نکرده است. تحلیلگران چنین ابهامی را عامل نگرانی متحدان منطقه‌ای توصیف کرده و می‌گویند احتمال دارد اختلاف میان واشنگتن و توکیو درباره امنیت تایوان افزایش یابد.

پیامدها برای امنیت منطقه

تحلیلگران تاکید دارند که رقابت چین و ایالات متحده در حال ورود به مرحله‌ای تازه است و «ابهام استراتژیک» واشنگتن برابر پکن می‌تواند پیامدهای امنیتی برای کشورهای آسیایی داشته باشد. به باور آنان، تمرکز سند بر «مسئولیت‌پذیری بیشتر دولت‌های منطقه» می‌تواند موجب افزایش هزینه‌های نظامی و تغییر موازنه‌ امنیتی در آسیا شود.

hk