Имам Хаменеи қалай Ислам революциясының жетекшісі болды? Өмірбаяны

ParsToday - 1989 жылы 4 маусымда Сарапшылар кеңесінің (Мәжілісе Хобреган) мүшелерінің көпшілік дауысымен Иранның сол кездегі президенті аятолла Хаменеи исламдық жүйенің жетекшісі болып сайланды.

Имам Хомейнидің қайтыс болғаны туралы хабар жарияланғаннан кейін басшыны сайлауға жауапты Иранның Сарапшылар кеңесінің мүшелері Теһранға шақырылды. 1989 жылы 4 маусымда таңғы отырыста сарапшыларға тапсырылған имам Хомейни өсиетін аятолла Хаменеи оқыды, ал кешкі отырыста исламдық жүйеге жетекшілік ететін адамды таңдау мәселесі талқыланды. Бұл отырыста Аятолла Хаменеи Сарапшылар кеңесіне қатысқан 74 мүшенің алпысқа жуық дауысымен басшы болып сайланды. ParsToday бұл мақаласында имам Хаменеидің Ислам революциясының жетекшісі болып қалай сайланғаны мен өміріне тоқталады.

Туған күні

Марқұм қажы Сейед Джавад Хұсейни Хаменеидің ұлы аятолла Сейед Әли Хаменеи 1939 жылы 19 сәуірде қасиетті Мешхед қаласында дүниеге келген. Ол отбасындағы екінші ұл.

Діни оқу орындары

Мектептен кейін ол семинарияға түсіп, әкесінен және сол кездегі басқа профессорлардан әдебиет пен іргелі ғылымдарды оқыды. Он сегіз жасында Мешхедте фиқһ пен қағидаларды меңгере бастаған аятолла Хаменеи қасиетті жерлерді зиярат ету ниетімен 1955 жылы Наджафқа сапар шекті. Нажаф семинариясының әйгілі мүжтәһидтерінің сабақтарын бақылап, оларға қатысқан соң сол семинариядағы сабақтың шарттары, ұстаздық және зерттеу жұмыстары ұнап, әкесіне ниетін жеткізді. Бірақ әкесі келіспеді. Біраз уақыттан кейін олар Мешхедке оралды. Аятолла Хаменеи 1957-1964 жылдар аралығында Құм семинариясында заң, қағидалар және философия бойынша жоғары білім алды. 1964 жылы революция жетекшісі әкесімен хат жазысуынан әкелерінің бір көзі «катаракта» салдарынан соқыр болып қалғанын білді. Ол Құмда қалып, семинариясында оқуын жалғастыру немесе Мешхедке бару және әкелеріне қамқорлық жасау арасында екіұшты болды. Аятолла Хаменеи Құмнан Мешхедке қоныс аударып, әкесіне қамқорлық жасау керек деген қорытындыға келді.

Неке

Ол 1964 жылдың күзінің басында Хожастеге үйленіп, бұл отбасында 6 бала (екі қыз және төрт ұл) дүниеге келді.

Саяси күрестер

Аятолла Хаменеи, өзінің айтуынша, имам Хомейнидің (р.а.) фиқһи, фундаменталист, саяси және революцияшыл шәкірттерінің бірі. 1962 жылдан бастап имам Хомейнидің Мұхаммад Реза шах Пехлевидің исламға қарсы және американшыл саясатына қарсы революциялық және наразылық қозғалысын қолдау үшін ол саяси күрес алаңына шығып, көптеген азаптауларға, қуғын-сүргінге және түрмеге жабылғанына қарамастан, он алты жыл бойы күресті және ешқандай қауіптен қорықпады. Аятолла Хаменеи Пехлеви режиміне қарсы күресі кезінде алты рет тұтқындалды және осы тұтқындаулардың әрқайсысында азапталды.

Қуғын

1977 жылдың соңында қылмыскер Пехлеви режимі аятолла Хаменеиді тұтқындап, үш жылға Иранның оңтүстік-шығысындағы Ираншахрға жер аударды. 1979 жылдың ортасында Иранның жалпы мұсылман және революцияшыл халқының күресінің қызған тұсында ол қуғыннан босатылып, қасиетті Мешхедке оралды. Ол халықтың Пехлеви режиміне қарсы күресінің алдыңғы қатарында болды.  Алла жолында жылдар бойғы ер-азаматтық күрес, күрес және қарсыласу және сол қиыншылық пен ащылықтың бәріне төзе отырып, олар көтеріліс, қарсыласу және күрестің тәтті жемісін көрді, атап айтқанда, Иранның Ұлы Ислам революциясының жеңісі мен масқара әрі залым Пехлеви үкіметінің күйреуін және елде исламдық биліктің орнауын көрді.

Жеңіс қарсаңында

Ислам революциясының жеңісі қарсаңында имам Хомейни Парижден Теһранға оралмас бұрын Иранда шәһид Мотахари, шәһид Бехешти, Хашеми Рафсанджани және т.б. сияқты жеке тұлғалар мен соғысушы қайраткерлердің қатысуымен және имам Хомейни тарапынан «Ислам революциясы кеңесі» құрылды. Аятолла Хаменеи де имам Хомейнидің бұйрығымен осы кеңестің мүшесі болды.

Жеңістен кейін

Аятолла Хаменеи Ислам революциясының жеңісінен кейін де құнды исламдық іс-әрекеттер мен Ислам революциясының мақсаттарына жақындау  талпыныстарын жалғастырды, бұл мақсаттардың барлығы өз жолы мен өз заманында бірегей әрі өте маңызды болды. Бұл қысқаша мақалада біз тек негізгілеріне тоқталамыз:

- 1978 жылы наурызда жауынгер ғалымдар мен күрескер әріптестердің ынтымақтастығы мен келісімімен «Ислам республикасы партиясы» құрылды.

- 1979 жылы Қорғаныс министрінің орынбасары.

- Ислам революциясы Сақшылар корпусын қадағалау, 1979 ж.

- Теһрандағы жұма намазының имамы, 1979 ж.

- Имам Хомейнидің Жоғарғы қорғаныс кеңесіндегі өкілі, 1979 ж.

- Ислам Кеңесі Мәжілісіндегі Теһран халқының өкілі, 1979 ж.

- 1970 жылы Ирактың Иранға қарсы таңылған соғысының басталуымен және Саддамның басқыншы армиясының зұлымдық пен ұлы державалардың, соның ішінде АҚШ пен бұрынғы Кеңес Одағының жабдықтары мен арандатушылықтары арқылы Иран шекарасына басып кіруімен Қасиетті қорғаныс майдандарында жауынгерлік формада белсенді және шынайы қатысу.

- Оның 1988 жылы 26 шілдеде Тегерандағы Абузар мешітінде екіжүзділер тарапынан сәтсіз өлтірілуі.

- Президенттік; Иранның екінші президенті Мұхаммад Әли Раджаи шәһид болған соң, 1988 жылдың қазан айында халықтың он алты миллионнан астам дауысын және имам Хомейнидің (р.а.) оны бекіту туралы жарлығын алып, аятолла Хаменеи Иран Ислам Республикасының президенті болып сайланды. Ол да бұл қызметке және жауапты қызметке 1985-1989 жылдар аралығында екінші рет сайланды.

- Мәдени революция кеңесінің төрағасы, 1988 ж.

- 1987 ж. мақсаттылығын сараптау кеңесінің төрағасы.

- Конституциялық бақылау кеңесінің төрағасы, 1989 ж.

Көшбасшы қалай сайланады

Имам Хомейни қайтыс болғаннан кейін болашақ басшыны таңдауды конституцияға сүйене отырып, Иран Сарапшылар кеңесінің мүшелері жүзеге асыруы керек еді. 1979 жылы бекітілген Конституцияның 5-бабында былай делінген:

"Иран Ислам Республикасында хазірет Мәһди (ғ.с.) ғайыптамасы кезінде ұлттың қамқорлығы мен басшылығы әділ және тақуа, заманнан хабардар, батыл, әкімшілік және тапқыр заңгердің қолында. Оны халықтың көпшілігі мойындап, оны басшы деп қабылдайды. Жоғарыда бірде-бір фақиһ немесе жоғарыда мұндай қауым жетекшілері болмаса. талаптар оны 107-бапқа сәйкес қабылдайды».

Осылайша, 1989 жылы 4 маусымда Сарапшылар кеңесінің  мүшелерінің көпшілік дауысымен Иранның сол кездегі президенті аятолла Хаменеи исламдық жүйенің жетекшісі болып сайланды.

Ислам елінің ту ұстаушысы

Режимнің жоғары лауазымды тұлғаларының, әртүрлі мекемелердің, имам Хомейни әулетінің, ұлы діни жетекшілердің, таңдаулылардың, діни және ғылыми қайраткерлердің, шәһидтер жанұяларының және Иран халқының әртүрлі топтарының аятолла Хаменеиге кең әрі кең тараған адалдығы Иранның аятолла Хаменеидің жетекшілігімен Исламның данышпаны екенін әлемге дәлелдеді.

Имам Хомейнидің (р.а.) ұлы аятолла Хаменеи туралы не айтты?

Имам Хомейнидің (р.а.) ұлы қажы Сейед Ахмад Хомейни Аятолла Хаменеи басшы болып сайланғаннан бірнеше сағат өткен соң оған құттықтау жолдап, былай деді:

«Имам сізді мұсылман ғалымы және біздің ислам жүйесін басқаратын ең жақсы адам деп қайта-қайта атап өтті. Мен және имамның әулетінің барлық мүшелері құрметті мамандарға шын жүректен алғыс айтамыз. Өйткені, сүйікті имамымыздың рухы осы таңдау арқылы рахаттанып, тыныштық орнағанына сенеміз. Мен іні ретінде тағы да сол Жоғарғы Көшбасшының бұйрықтарын орындауға міндетті деп санаймын», - деді.

Имамның жолын жалғастыру

Аятолла Хаменеи сайланған соң имам Хомейниді «революцияның қасиетті ағашының тамыры» деп атап: «Біз имам Хомейнидің жолына негізделген жолымызды жалғастырамыз»,-деді.