Иран өнерпаздарының Батыстың қолдауымен жасалған Саддамның химиялық қылмыстары туралы баяндауы
Химиялық қаруды қолдануға халықаралық тыйым салынғанына қарамастан, Ирак диктаторы Саддамның армиясы Иранға қарсы 8 жылға созылған соғыста Германия сияқты бірнеше батыс елдерінің қолдауымен Иранның шекаралас қалаларында тұратын әскерилерге, тіпті бейбіт тұрғындарға ондаған рет түрлі химиялық қарулармен шабуыл жасады.
Саддам әскерінің ең үлкен химиялық шабуылдарының бірі Сардашт аймағына жасалды.
Pars Today агенттігінің хабарлауынша, Саддам жауынгерлері 1987 жылы 28 маусымда Иранның Сардашт қаласына химиялық бомбалармен шабуыл жасап, Батыстан сатып алған өлімші және қорқынышты химиялық газдармен осы қаланың жазықсыз тұрғындарын нысанаға алған. Осы жантүршігерлік қылмыс жасалған күн «Химиялық және микробтық қарумен күрес» күні болып аталды.
Ирактың Иранға қарсы соғысының соңғы кезінен бастап химиялық қарудың қолданылуына ирандық режиссерлер мен жазушылар назар аударды. Олар мұражайда жазылған немесе сақталған химиялық шабуылдар мен оның салдарынан болатын асқынуларды әртүрлі тәсілдермен бейнелеген.
"Керхеден Рейнге дейін" фильмі; Химиялық шабуыл ардагерлерінің өмірінің ащы бейнесі
Химиялық шабуыл ардагерлерінің азапты өмірін баяндайтын ең көрнекті фильмдердің бірі – «Керхеден Рейнге дейін» фильмі. Бұл фильмнің режиссері Ибраһим Хатамикиа Саидтың өмірін баяндайды. Бұл фильмнің режиссері Ибрагим Хатамикиа Саидтың өмірін баяндайды. Химиялық бомбаның кесірінен соқыр болып қалған Саид бір топ жолдастарымен бірге кезінде Иракқа соғыс химикаттарын таратуға жауапты болған Германияға емделуге жіберіледі. Дәрігерлердің күшімен оның бір көзі емделеді, бірақ сараптамалар химиялық газдардың әсерінен лейкоздың бір түріне шалдыққанын көрсетеді. Саид сәтсіз емдеуден кейін...
"М – мама"; Химиялық құрбандардың азапты өмірі туралы тағы бір оқиға
Расул Малаклипурдың "М – мама" фильмі Иран-Ирак соғысы кезінде Сардашт қаласындағы медбикелердің бірі болған және осы қаланы химиялық бомбалау кезінде химиялық әсерге ұшыраған Сепиде медбикесінің өмір тарихын баяндайды. Арада жылдар өткен соң Сохейл мен Сепиде баласын күтіп жүр, бірақ сынақтардан кейін дәрігерлер жаман хабар береді...
"Жаңғақ ағашы" - Қадер Моланпур өмірі туралы әңгіме
"Жаңғақ ағашы" фильмінде өмірі сөз болған Сардашт апатынан зардап шеккендердің бірі Қадыр Моланпур. Моланпур – химиялық жарылыста отбасы мүшелерінің барлығын жоғалтып, сол уақытта туып, басқа жерге ауыстырылған төртінші баласын қоспағанда барлығын жаңғақ ағашының түбіне көмген адам. Моланпур бұл баласын таппай, өмір бойы күтіп жүрді.
Сардашт қаласының химиялық құрбандарының құқықтарын қорғау қауымдастығы Қадыр Моланпурды осы қаланың 8 мың және 25 химиялық құрбандарының символы ретінде таныстырды. Ол 2016 жылы қайтыс болды және оның мүсіні құрбандық пен қарсылық символы ретінде Иранның Сардашт қаласының алаңдарының бірінде орнатылған.
Кинематографиялық шығармалардан басқа, көптеген жазушылар жазба шығармалар химиялық бомбалау апатына арнады. Рэнди Хончимар Эй Гарден жазған және Маджид Карими аударған «Химиялық қаруды қолдану және Иран-Ирак соғысы» кітабы Саддамның батыс қолдаған режимінің Иранға қарсы соғыста химиялық қару қолдануын сипаттайтын маңызды еңбектердің бірі. Бұл кітапта сондай-ақ осы гуманитарлық апатқа Қауіпсіздік Кеңесінің реакциясы талданды.
