Қаладан әртүрлі ғимараттар, кеңістіктер, тұрғын үйлер, жолдар мен көпірлер кешенін көруге болады. Қалалық ғимараттар мен кешендердің әрқайсысының өзіне тән қолданыс аясы бар. Сонымен қатар, бұл кешендер бір-бірімен тығыз байланысты.

Иран қамалдары мен қорғандарының архитектуралық жобасы сол замандағы білім мен таным негізінде жау шабуылынан қорғану үшін жасалған. Әдетте олардың ішкі кеңістігі әрбір дәуірдің жергілікті дәстүрі бойынша безендіріліп отырған.

Адамдар баспана сала бастағаннан бастап, үнемі дұшпандар мен жабайы аңдардан сақтанудың жолдарын да ойлап отырған. Сондықтан да алғашқыда қабырғасыз болған үйлерде қабырға пайда болды, кейіннен қабырғалы үйлердің айналасына дуал салынатын болды.

Патшалар мен билеушілер өмір сүріп, билік құрған ғимараттар қала ішінде "арг" - қорған деп аталып, қала сыртында "қалле" (қамал) деген атпен әйгілі болған. Кейде қамалдар кейбір топтар мен қарапайым халықтың өмір сүретін жері болған. Қорған билік жүргізіп, қаланы басқаратын орын болған. Иранның ежелгі қалаларындағы ескі қорған қалдықтары әлі күнге дейін сақталып қалған.

Тарих бойында Иран қалаларының іші мен сыртында берік ғимараттар мен үкіметтік қамалдар салынған. Көптеген қамалдардың үйінділері бізге дейін жетіп отыр. Қамалдар соғыс кезінде пайдаланылған. Жау шабу қатері төніп тұрған кезде халық осы қамалдарды паналаған.

Әр қаланың жобасы мен оның негізгі құрылымдық элементтері көптеген факторларға байланысты. Экономикалық жүйе және қаржы көздері, ауа райы және географиялық жағдай, мәдениет пен дін – осының барлығы қала құрылымына әсер ететін факторлар қатарына жатады. Өйткені әрбір қаланың сәулет өнерінде осы ерекшеліктер бар.

Иран сәулет өнерін зерттей келіп, Ирандағы әртүрлі патша әулеттері кезінде салынған әртүрлі дәуірлердегі өзіндік өнер үлгісін таныстыратын салтанатты сарайлар мен зәулім ғимараттарды таныстыруға жеттік. Қолданылған құрылыс материалдарының сапасы жақсы болғандықтан, бұл ғимараттардың көбісі жақсы сақталып, Иранның әртүрлі тарихи дәуірлеріндегі саясат, әлеумет және өнердің маңызды ерекшеліктерін тануға қажетті жақсы дереккөздерге айналды.

Ежелгі замандардан бері адамзат баласы өздерінің кейбір жеке тәжірибелері, армандары мен қызығушылықтарын өнер туындысы деп атайтын дәрежеге жеткізді. Заман талабының ұлттық және тайпалық өнерге тигізер әсері зор.

Ұлы архитектуралық ескерткіштер оны салушылардың күш-қабілеті мен шеберлігін көрсетеді. Тас дайындау (қажетті тас сынықтарын өндіру), құрылысты жобалау, жұмыс күшін ұйымдастыру, безендіруге арналған қымбат материалдармен қамтамасыз ету – осының барлығы үлкен ғимараттарды салуға қажетті жұмыстар болып табылады.

Ғасырлар бойы әлемнің әртүрлі жерлерінде салынған билеушілердің сарайлары мен үйлері өнер және әлеуметтану саласындағы зерттеулерде ерекше орынға ие болып келеді. Мұнымен қоса, бұл ғимараттарды салуда қолданылған өнер түрлерін зерттеу өткен дәуірлердің өнерін тануға және билік пен саясаттың өнерге ықпалын анықтауға мүмкіндік береді.