Түркіменстан мен Армения елдері (№171-сабақ)
Шіл 17, 2017 16:12 Asia/Almaty
Бүгінгі бағдарламада Иранның солтүстіктегі екі көршісі Түркіменстан мен Армения елдері туралы айтамыз.
Бұл екі ел 1991 жылы Кеңес одағы ыдырағаннан кейін тәуелсіздікке қол жеткізді. Түркіменстан халқы түркімен тілінде сөйлейді. Бұл халықтың басым бөлігін мұсылмандар құрайды. Алайда ортодоксалды мәсиһи дінінің өкілдері де бар. Армения халқының басым бөлігі армян тілінде сөйлеп, мәсиһи дінін ұстанады. Иранда да армян ұлтының көптеген өкілдері өмір сүреді. Шын мәнінде, Иран – Армениядан кейін армяндардың ең үлкен диаспорасына ие мемлекет. Түркіменстан мен Армения және Иран арасында көптеген мәдени ортақтастықтар бар.Мұхаммад бір досының үйінде Маджид деген адаммен танысады. Маджид – Иранның көршілес елдерімен сауда саласында әріптестік жасайтын импорт және экспортпен айналысатын компанияның директоры. Маджид Түркіменстан және Арменияда біраз уақыт өмір сүріп, жуырда ғана Иранға қайтып оралған екен. Мұхаммад жаңа досымен оның жұмысы мен Иранның Армения және Түркіменстан елдерімен сауда байланыстары туралы әңгімелеседі. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық:
|
мен естідім |
мӓн шенидеӓм |
من شنیده ام |
|
жуырда |
бе тазеги |
به تازگی |
|
сіз қайтып келдіңіз |
шома базгӓштеид |
شما بازگشته اید |
|
шамамен |
ходуд |
حدود |
|
бір ай |
йек маһ |
یک ماه |
|
мен болған жоқпын |
мӓн нӓбудӓм |
من نبودم |
|
қайда |
коджа |
کجا |
|
сіз сапар шектіңіз, |
шома сӓфӓр кӓрде будид |
شما سفر کرده بودید |
|
мен бардым |
мӓн рӓфте будӓм |
من رفته بودم |
|
сіз бардыңыз |
шома рӓфте будид |
شما رفته بودید |
|
Армения |
ӓрмӓнестан |
ارمنستان |
|
директор |
модир |
مدیر |
|
компания |
шеркӓт |
شرکت |
|
сауда-саттық |
теджари |
تجاری |
|
сапар |
сӓфӓр |
سفر |
|
іссапар |
сӓфӓр-е кари |
سفر کاری |
|
бірнеше жыл |
чӓнд саль |
چند سال |
|
елдер |
кешвӓрһа |
کشورها |
|
сауда байланыстары |
рӓвабет-е теджари |
روابط تجاری |
|
сатып алу |
хӓрид |
خرید |
|
сату |
форуш |
فروش |
|
алмасу, айналым |
мобаделе |
مبادله |
|
тауар |
кала |
کالا |
|
сіз мақсат етесіз |
шома ғесд дарид |
شما قصد دارید |
|
сіздің жұмысыңыз |
каретан |
کارتان |
|
сіз дамытасыз |
шома тоусее деһид |
شما توسعه دهید |
|
осы уақытқа дейін |
та канун |
تاکنون |
|
біз табысты болдық |
ма мовӓфӓқ будеим |
ما موفق بوده ایم |
|
біз дамытамыз |
ма тоусее мидеһим |
ما توسعه می دهیم |
|
біздің кеңейткіміз келеді |
ма михаһим тоусее деһим |
ما می خواهیم توسعه دهیم |
|
сауда |
теджарӓт |
تجارت |
|
түркімен |
торкӓмӓн |
ترکمن |
|
армян |
ӓрмени |
ارمنی |
|
қандай заттар |
че чизһаий |
چه چیزهایی |
|
сіздер экспорттайсыздар |
шома садер миконид |
شما صادر می کنید |
|
өнімдер |
мӓхсулат |
محصولات |
|
ауылшаруашылық |
кешавӓрзи |
کشاورزی |
|
заттар |
мӓвад |
مواد |
|
азық-түлік |
ғӓзаий |
غذایی |
|
тау-кен |
мӓдӓни |
معدنی |
|
олар құптайды |
анһа естеғбал миконӓнд |
آنها استقبال می کنند |
|
сіздер импторттайсыздар |
шома варед миконид |
شما وارد می کنید |
|
біз импорттаймыз |
ма варед миконим |
ما وارد می کنیم |
|
мақта |
пӓнбе |
پنبه |
|
өндірістер |
тоулидат |
تولیدات |
|
мал шаруашылығы |
дами |
دامی |
|
керемет |
аали |
عالی |
Енді Мұхаммад пен Маджидтің әңгімесін тыңдалық:
|
Мұхаммад: Жуырда ғана Иранға қайтып келдіңіз деп естідім. |
Мухаммад: Шенидеӓм ке бе тазеги бе Иран базгӓштеид? |
محمد - شنیده ام که به تازگی به ایران بازگشته اید ؟
|
|
Маджид: Ия. Иранда шамамен бір ай болған жоқпын. |
Мӓджид: Бӓле. Ходуд-е йек маһ дӓр Иран нӓбудӓм. |
مجید - بله . حدود یک ماه در ایران نبودم .
|
|
Мұхаммад: Қай елге сапар шектіңіз? |
Мухаммад: Бе коджа сӓфӓр кӓрде будид? |
محمد - به کجا سفر کرده بودید ؟
|
|
Маджид: Армения мен Түркіменстанға барған болатынмын. Менсауда компаниясының директорымын. |
Мӓджид: Бе ӓрмӓнестан вӓ Торкӓмӓнестан рӓфте будӓм. Мӓн модир-е йек шеркӓт-е теджари һӓстӓм. |
مجید - به ارمنستان و ترکمنستان رفته بودم . من مدیر یک شرکت تجاری هستم .
|
|
Мұхаммад: Онда іссапарға барған боларсыз? |
Мухаммад: Пӓс бе йек сӓфӓр-е кари рӓфте будид? |
محمد - پس به یک سفر کاری رفته بودید ؟
|
|
Маджид: Ия.біздің компаниямыздың Армения және Түркіменстан елдерімен сауда байланыстарын орнатқанына бірнеше жыл болды. Бұл елдерге сауда-саттық жасап, тауар алмасу үшін бардым. |
Мӓджид: Бӓле. Чӓнд саль ӓст ке шеркӓт-е ма ба кешвӓрһай-е ӓрменестан вӓ Торкӓмӓнестан рӓвабет-е теджари дарӓд. Бӓрай-е хӓрид вӓ форуш вӓ мобаделе кала бе анджа рӓфте будӓм. |
مجید - بله . چند سال است که شرکت ما با کشورهای ارمنستان و ترکمنستان روابط تجاری دارد . برای خرید و فروش و مبادله کالا به آنجا رفته بودم .
|
|
Мұхаммад: Сол елдерде өз жұмыстарыңызды кеңейтуді көздеп отырсыздар мма? |
Мухаммад: Ғесд дарид каретан ра дӓр ан кешвӓрһа тоусее деһид? |
محمد - قصد دارید کارتان را در آن کشورها توسعه دهید ؟
|
|
Маджид: Ия. Осы уақытқа дейін жұмыс табысты болды. Біз түркімендер және армяндармен саудамызды кеңейте түспекпіз. |
Мӓджид: Бӓле. Та канун мовӓфӓқ будеим вӓ михаһим теджарӓт-е худ ра ба торкӓмӓнһа вӓ ӓрмениһа тоусее деһим. |
مجید - بله . تاکنون موفق بوده ایم و می خواهیم تجارت خود را با ترکمن ها و ارمنی ها توسعه دهیم .
|
|
Мухаммад: Бұл елдерге қандай заттарды экспорттайсыздар? |
Мухаммад: Че чизһайи бе ан кешвӓрһа садер миконид? |
محمد - چه چیزهایی به آن کشورها صادر می کنید ؟
|
|
Маджид: Түркімендер мен армяндар Иранның ауылшаруашылық, азық-түлік өнімдері мен пайдалы қазбалардың кейбір түрін қажет етеді. |
Мӓджид: Торкӓмӓнһа вӓ ӓрмениһа ӓз мӓхсулат-е кешавӓрзи вӓ мӓвад-е ғӓзайи вӓ бӓрхи мӓвад-е мӓдӓни-е Иран естеғбал миконӓнӓд. |
مجید - ترکمن ها و ارمنی ها از محصولات کشاورزی و مواد غذایی و برخی مواد معدنی ایران استقبال می کنند .
|
|
Мұхаммад: Сол елдерден қандай заттарды импорттайсыздар? |
Мухаммад: Шома ӓз ан кешвӓрһа че чизһайи варед миконид? |
محمد - شما از آن کشورها چه چیزهایی وارد می کنید ؟
|
|
Маджид: Түркіменстаннан мақта әкелеміз, ал Армениядан ауылшаруашылығыжәне мал шаруашылығы өнімдерін импорттаймыз. |
Мӓджид: ӓз Торкӓмӓнестан пӓнбе варед миконим вӓ ӓз ӓрменестан низ тоулидат-е кешавӓрзи вӓ дами варед миконим. |
مجید - از ترکمنستان پنبه وارد می کنیم و از ارمنستان نیز تولیدات کشاورزی و دامی وارد می کنیم .
|
|
Мұхаммад: Жақсы екен. Сәттілік тілеймін. |
Мухаммад: Бесиар аали ӓст. Мовӓфӓқ башид. |
محمد - بسیار عالی است . موفق باشید .
|
Дегенмен, Маджид басқарып отырған компания Армения және Түркіменстан елдерімен сауда байланысын орнатып отырған алғашқы ирандық компания емес. Бұл салада басқа да маңызды команиялар мен ұйымдар жұмыс істейді. Иранның Түркіменстаннан импорттап отырған ең маңызды тауары – газ. Иранның өзі де Арменияға газ бен электр қуатын экспорттайды. Иран халқы осы екі мемлекеттің халықтарымен жақсы әрі тарихи қарым-қатынасқа ие. Иранның Гүлстан мен Хорасан облыстарында түркімендер өмір сүреді. Иранның армяндары түрлі қалаларда, соның ішінде, Орумие, Теһран мен Исфаханда тұрады. Сол себепті, Иран мен осы екі ел арасындағы туризм саласы да жақсы дамыған. Түркіменстан мен Арменияның азаматтары құрлық жолдары арқылы Иранға келеді. Себебі құрлық үсті жолдарымен сапар шегу ирандықтар, түркімендер мен армяндар үшін арзан әрі қолайлы. Иранда, әсіресе, Хорасан мен Гүлстан облыстарында түркімендердің маталары, киімдерімен кілемшелері сатылады. Иран өзімен көршілес елдермен достық әрі бейбіт қарым-қатынас орнатқан. Бұл елдердің халықтары да Иранмен достық қарым-қатынасқа ие болуды қалайды.
