Жыл ұранына арналған (27): Индонезиядағы білімге негізделген экономиканың орны
Ислам революциясы жетекшісі хиджра-шамси күнтізбесінің биылғы 1401 жылын «Өнідіріс: білімге негізделген және жұмыспен қамтушы» жыл деп атады. Бұл жинақтың жалғасында Индонезиядағы білімге негізделген экономика талқыланады.
Индонезия халқы ең көп исламдық мемлекет. Индонезия Оңтүстік-Шығыс Азияның ірі экономикаларының бірі, сондай-ақ биологиялық және мәдени әртүрлілік тұрғысынан әлемдегі ең алуан түрлі елдердің бірі болып табылады. Оңтүстік-Шығыс Азиядағы ең ірі экономикалық держава 1990 жылдардың соңындағы экономикалық дағдарысты еңсергеннен кейін тұрақты экономикалық өсу мен дамуға қол жеткізе алды. Бұл елдің жалпы ішкі өнімі (ЖІӨ) тұрақты түрде өсті, осылайша Индонезияның жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнімі 2000 жылғы 807 доллардан 2019 жылы 3971 долларға жетті. Қазіргі уақытта 276 миллионнан астам халқы бар Индонезия әлемдегі халқы ең көп төртінші ел, әлемдегі ең ірі 20 экономиканың (G20) мүшесі және әлемдегі ең ірі экономикалардың бірі.
Дамып келе жатқан экономика және халық ретінде Индонезия кедейшілікті жоюда үлкен табысқа жетті. Сондай-ақ Индонезия өзінің қарызы мен бюджет тапшылығын күрт төмендете алды. 2010 жылы Индонезияға тартылған тікелей шетелдік инвестиция көлемі алдыңғы жылмен салыстырғанда 163 пайыздан асып, 12,8 миллиард долларға жетті. Он жылдан кейін, 2019 жылы Индонезия экономикасы ІЖӨ бір триллион долларды құрайтын әлемдегі 16-шы ірі экономика деп аталды.
Бұрын Индонезия үкіметі үшін ең маңызды табыс көзі мұнай мен газдан түскен табыс пен сыртқы көмек болса, бүгінде бұл елдің үкіметі мұнай табысына тәуелділікті азайту мақсатында бағдарламалар мен экономикалық реформаларды жүзеге асыру арқылы өзінің экономикалық кірісін әртараптандырды. Дүниежүзілік сауда ұйымының статистикасы бойынша Индонезия 1994 жылы басталып, 2005 жылы қайта қаралған екінші даму жоспарында, тоқыма өнеркәсібінде, мұнай-химия өнеркәсібінде, көлік өнеркәсібінде, тұрмыстық техникада, құрылыс материалдарында, цементте және азық-түлікте жылына 180 миллиард долларға жуық экспортталды. Осыны жүзеге асыру үшін 3757 индонезиялық компания жапондық, қытайлық, еуропалық және американдық компаниялармен ұйымдық және технологиялық ынтымақтастық орнатып, компаниялар мен Индонезияға пайда әкелетіндей келісім-шарттар жасады.
Индонезия экспортының басым бөлігі Америкаға, Жапонияға, Қытайға және Сингапурға келеді. Индонезия пайдалы қазбаларға бай ел және бұл елде мұнай, табиғи газ, қалайы, никель, көмір, боксит және мыс кеніштері бар. Туризмнен түсетін кірістер де Индонезия кірісінің маңызды бөлігі болып табылады. Германияның бұрынғы канцлері Ангела Меркель Индонезияға алғашқы сапары кезінде бұл елдің Еуропаға үлгі бола алатынын мәлімдеді. Шығармашылық тәсілдер, әсіресе Индонезияның екінші ұзақ мерзімді экономикалық даму жоспарын құру және жүзеге асыру процесінде маңызды рөл атқарды. Білімге негізделген экономикаға көшу және экономикалық өсу мен даму үшін инновацияларды қолдану Индонезияның соңғы жылдардағы негізгі мақсаттарының бірі болды. Индонезияда креативтілік пен инновацияны дамытуға бағытталған күш-жігердің айқын мысалы 2015 жылы «BEKRAF» креативті экономика ұйымының құрылуы болып табылады. Бұл мекеме Индонезияның креативті экономикасының әлеуетін бақылау және бағыттау саясатын әзірлеуге және үйлестіруге бағытталған.
Индонезия экономикасындағы ғылым мен техниканың рөлі жоғары деңгейде және бұл ел білімге негізделген экономика саласына инвестиция салу арқылы экономикалық даму жолынан өтті. Индонезияның шығармашылық экономикасы өте алуан түрлі және 16 кіші секторды қамтиды. Индонезияның креативті экономикасының 16 кіші секторы: «Қолданбалар мен ойын түрлерін әзірлеу», «Сәулет», «Интерьер дизайны», «Сән», «Бұйым дизайны», «Визуалды коммуникация дизайны», «Фильм, анимация және бейнефильм», «Фото», «Қолөнер», «Өнер» Аспаздық», «Музыка», «Баспа», «Жарнама», «Орындау өнері», «Бейнелеу өнері» және «Теледидар және радио».
Индонезия үкіметі, көптеген дамыған үкіметтер сияқты, сапаны және ұлттық дамуды арттыру үшін ең алдымен адам ресурстарын дамытуға ерекше мән берді.
Индонезия дамыған ел және инвестиция мен сауда, өнеркәсіп, туризм, теңіз өнеркәсібі және қызмет көрсету салаларымен басқарылатын әлемдегі ең ірі экономикалардың біріне айналуды көздейді. Индонезияның ғылым мен технологиядағы дәрежесі күн санап артып келеді, бұл елдің үкіметі кәсіпкерлер үшін тамаша жұмыс ортасын қамтамасыз етті. Индонезия президенті Джоко Видодо цифрлық инфрақұрылымның маңыздылығын және коронавирусы пандемиясы кезінде цифрлық инфрақұрылымның рөлін атап өтті. Индонезия үкіметі ақпараттық-коммуникациялық технологияларды дамытуға 30 триллион рупий (шамамен 2 миллиард доллар) бөлуді және цифрлық трансформация процесін жеделдетуді жоспарлап отыр. Осыған байланысты Джоко Видодо былай деді: «Ел цифрлық экономикасы 2020 жылы 632 триллион рупиядан 2030 жылы 4,531 триллион рупияға (300 миллиард доллар) дейін өседі. Бұл тұрғыда Индонезияның ауыл шаруашылығы секторын цифрландыру, әсіресе, өсу үшін өте жоғары әлеуетке ие. Болашақта азық-түлік дағдарысы технология шешуге тура келетін үлкен мәселеге айналады. Бұл Индонезия үшін мүмкіндік, өйткені аграрлық сектордағы стартаптар индонезиялық стартаптардың 4 пайызын ғана құрайды».
Экономикасы дамып келе жатқан елдердің бірі ретінде Индонезия электронды экономиканы дамыту стратегиясын қабылдау арқылы алдағы бірнеше жылда қажетті инфрақұрылымды құру арқылы жоғары жаһандық экономика ретіндегі мақсаттарына жетуге тырысуда. Осыған байланысты Индонезияның Қаржы министрі Сри Мульяни Индравати ханым бірнеше ай бұрын кейбір институттардың 2021 жылғы зерттеу есебіне сәйкес Индонезияның цифрлық экономикасының 2025 жылға қарай 146 миллиард долларға жету мүмкіндігі бар екенін мәлімдеді. Ол 2020 жылы бұл көрсеткіш шамамен 44 миллиард долларды құрайтынын және бұл орасан зор әлеует екенін, яғни цифрлық инфрақұрылымға қатысты экономикалық әлеуетті үш есеге арттыруға болатынын айтты.