Палестинадағы соңғы оқиғалар: Ішінен құлдырау

Сионистік режим өткен аптаның басында  ішінде және шетелде екі рет ауыр әскери және саяси жеңіліске ұшыраса да, өзінің қыңырлығы мен арандатушылық және бейбітшілікке қарсы әрекеттерін тоқтатқан жоқ. Өткен бейсенбіде Құдста экстремалды сионистердің жалау би рәсіміне негіз беру арқылы бұл шиеленістің жаңа кезеңіне жол ашты.

Газадағы 5 күнге созылған соғыста Палестинаның Исламдық жиһад қозғалысы 11 мүшесі мен қолбасшысынан айырылғанына және Израиль ұшақтарының бомбалауы нәтижесінде Газаның 200-ге жуық бейбіт тұрғыны шәһид болғаны немесе жараланғаны, сондай-ақ бұл аймақта бірқатар тұрғын үйлер қирап, жойылғанына қарамастан, сионистік режимнің осы соғыстан жеңіліске ұшырағанын көрсететін көптеген себептер мен дәлелдер бар.

Егер сионистік режимнің мүмкіндігі болса, соғысты жалғастыратын еді, өйткені Нетаньяху ішкі наразылықтарды тоқтату және ішкі қиындықтар мен дағдарыстардан назарды аударту үшін соғысты ұзартуды қажет етті. Алайда атысты тоқтату келісімін тез қабылдап, Исламдық жиһад қозғалысының шарттарын қабылдау, сондай-ақ АҚШ пен сионистік режимнің Мысырға атысты тоқтатуға араша болғаны үшін алғыс айтуы бұл режимнің қажетті шыдамының жоқтығын көрсетеді.

Haaretz газетінің хабарлауынша, Израиль әскери күшінің басымдығына қарамастан соғысты тоқтату үшін Газаға өз шарттарын қоя алмады.

Сионистік режим бұл соғысты Исламдық жиһад қозғалысын және оның зымырандық қуаты мен әскери инфрақұрылымын жою, сондай-ақ қарсыласу топтары арасында келіспеушілік туғызу мақсатында бастады. Палестина күштерінің үздіксіз зымыран атуымен бірге болған қуатты және біріккен жауабы қолбасшыларға жасалған қастандық қарсыласу топтарының жағдайын өзгертпегенін көрсетті. Сейед Хасан Насролланың айтуынша, Израиль палестиналық топтар арасында алауыздық пен бүлік шығаруда да, тежеу ​​шараларын жандандыруда да ауыр сәтсіздікке ұшырады.

Бірлескен операциялық бөлімнің дереу құрылуы, қақтығыс ошағын кешенді түрде басқару және сионистік режимнің қарсыласу күштерінің алғашқы күндерінде-ақ атыс күшін сақтау оларды осы тығырықтан шығудың жолын табуы үшін халықаралық делдалдарға апарды.

Қарсыласу күштерінің зымырандық жүйелері сионистік режимнің Бен-Гурион әуежайындағы ұшақтардың қозғалысын тоқтатты, 2 миллион сионист қоныстанушыны баспаналарға жіберді. Газа секторының айналасындағы сионистік қоныстанушылардың көпшілігі Исламдық жиһад зымырандарынан қорқып, басып алынған Палестинаның солтүстік және шығыс аймақтарына қашты.

5 күндік Газа соғысында «Исламдық жиһад» қозғалысы атқылаған 1500-ге жуық зымыранның үштен екі бөлігінен астамы «Темір күмбез» жүйесінен өтіп, басып алынған Палестинаға түскен соң, сионистік режим Газа зымырандарына қарсы алғаш рет Дауд Флахан жүйесін қолданды, бірақ зымырандарға қарсы тұра алмады. Осыған сәйкес Газадағы 5 күндік соғыс сионистік режимнің бұрынғы сәтсіздіктеріне жаңа сәтсіздік қосты және оның төзімділігін азайту тұрғысынан жаңа брендті тіркеді. Сонымен қатар, сионистік режим мен АҚШ-тың қарқынды қысымы мен кеңесулеріне қарамастан, БҰҰ мүшелері өткен дүйсенбіде алғаш рет езгідегі Палестина халқына қарсы этникалық тазалаудың 75 жылдығына арналған еске алу рәсімін өткізді. Осы рәсімнен бірнеше күн бұрын АҚШ пен сионистік режим әлемнің әртүрлі елдерімен бұл рәсімге қатыспау үшін лобби жүргізді және бұл елдерге қысым көрсетіп, бұл кездесуді өткізу саяси шешім табу әрекеттеріне кедергі болады деп мәлімдеді.

Бұл рәсім БҰҰ-дағы Палестинаның Тұрақты бақылаушылар миссиясы мен БҰҰ жанындағы Палестина халқының ажырамас құқықтары жөніндегі комитетімен саяси істер мен бейбітшілікті басқарудағы Палестина құқықтары бөлімінің көмегімен өткізілді. Бұл рәсімде БҰҰ, Африка Одағы, Араб шығанағы Ынтымақтастық Кеңесі, 77 тобы, Араб Лигасы, Қосылмау қозғалысы және Ислам Ынтымақтастығы Ұйымының өкілдерінің әрқайсысы Палестинаның езілген халқын қолдайтын және сионистік режимнің қылмыстары туралы жолдауларын оқыды. Бұл рәсімде БҰҰ Бас хатшысының саяси мәселелер жөніндегі орынбасары Розмари ДиКарло: «Гуманитарлық істерді үйлестіру кеңсесінің есебіне сәйкес, кеңсе 2005 жылдан бері палестиналық құрбандардың статистикасын тіркей бастағаннан бері, өткен жылы басып алынған Батыс жағалауда ең көп палестиналықтар қаза тапты»,- мәлімдеді.

Палестина автономиясының басшысы Махмуд Аббас осы рәсімде сөйлеген сөзінде Англия мен Американы Накба оқиғасына саяси және моральдық тұрғыдан тікелей жауапты деп санап: «Тарихи жерімізге өз отаршылдық мақсатыңыз үшін тағы бір тәртіп орнатуға бел буған кезде ұлтымызды құрбан етуге атсалыстыңдар», - деді.

Соңында автономиялық құрылым басшысы Израильдің БҰҰ-дағы мүшелігін тоқтатуды немесе осы халықаралық ұйымды шығарылған шешімдерді орындауға мәжбүрлеуді талап етті.

БҰҰ Бас ассамблеясы Палестинаға қолдау білдірген қарар  90 мақұлдау, 30 қарсы, 47 қалыс дауыспен қабылдады. 2022 жылдың қарашасында Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы Нақбат күнінің 75 жылдығын атап өтуге шақыратын қарар қабылдады.

Накба күні (Юм ан-Накба) - палестиналықтардың және олардың жақтастарының 1948 жылы 14 мамырда Палестина жерінен жүздеген мың палестиналықтардың шығарылуы және Израиль режимінің орнауының жылдығына қатысты қолданатын атау. Олар бұл күні аза тұтады.

1948 жылы 14 мамырда түн ортасында осы уақытқа дейін Палестинаны отарлап келген ағылшын сарбаздары еврейлерге барлық құрал-жабдықтары мен қаруларын беріп, Палестинаны тастап кетті. Осылайша сол кезде Дүниежүзілік еврей ұйымы мен еврей агенттігінің басшысы болған Давид Бен-Гурион басып алынған Палестина жерлерінде 37 еврей тұлғасының қатысуымен жалған Израиль режимінің құрылғанын жариялады, және ол Израиль «мемлекеті» өзінің тіршілігін 15 мамырда ресми түрде бекітетінін айтты. Осылайша 1948 жылы 15 мамырда еврей лаңкестік топтары, соның ішінде Хагана, Аштерн, Палмах сияқты ағылшындардың бақылауы  және оқытуымен Палестина қалалары мен ауылдарына жауыздық шабуылдарын бастады. 

«Накба күні» өз жерінен көшірілген палестиналықтар Иордания, Мысыр, Ливан, Сирия, Мысыр сияқты көрші елдерге барып, бүгінге дейін босқындар лагерінде тұрып, қайтып келетін күнді күтіп отыр. 1948-1950 жылдар аралығында Палестинаны ресми оккупациялаудың басталуымен 530-дан астам палестиналық қалалар мен ауылдар жойылды. Бұл қираулардың көпшілігі қоныс аударған палестиналықтардың үйлеріне орала алмауына байланысты болды. Соңғы 75 жылда 100 мыңнан астам палестиналық тікелей оқтан қаза тауып, миллиондаған адам тұтқындалды. Накба күнінің сұм  құбылысы әлемнің соңғы жүз жылындағы ең ұзақ және ең қайғылы саяси және адами дағдарысты тудырды. Өткен 75 жылда осынау киелі жердің түпкі тұрғындарының ең айқын адам құқықтары бұзылды.   

1948 жылы бір миллионға жуық палестиналықтардың және 1967 жылғы маусым соғысынан кейін 200000-нан астам палестиналықтардың қоныс аударуына қарамастан, 2022 жылдың соңында палестиналықтардың саны 14 300 000-нан асты. Бұл 1948 жылдан бері халық санының 10 есе өскенін көрсетеді және бұл сионистік режим үшін ең үлкен сәтсіздік, өйткені бұл режимнің негізгі және соңғы мақсаты соңғы бірнеше онжылдықта палестиналықтардың болмысын жою болды. Бұған қоса, қарсыласу теңдеулері израильдіктердің пікірінше, сионистік режимнің 1967 жылғы соғыстан кейін ешқандай соғыста жеңіске жетпеуіне себеп болды. Тіпті Газадағы 5 күндік соғыстың өзінде сионистер қарсыласу күштерінің зымырандарына тойтарыс бере алмайтындарын мойындаған соң, атысты тоқтату үшін Мысыр сынды арашашыларға қол созды. 

Сионистік режим жыл сайын Палестинаны басып алу күнін Израильдің құрылған күні ретінде атап өтсе, биыл бұл рәсімді өткізуде екі кедергіге тап болды. Біріншіден, БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл күнді палестиналықтардың сұраған «Накба күні» деп алғаш рет мойындады. Екіншіден, Қарсыласу топтарының ортақ штабының Палестина Исламдық жиһады қозғалысы мүшелерінің өлтірілуіне қарсы 5 күндік соғысында Газадан басып алынған Палестина жерлеріне (Израильге) 1500-ге жуық зымыран атуы сионистік режимнің қолынан осындай мүмкіндікті алды. Сонымен қатар, Нетаньяхудың экстремистер кабинетінің құрылуымен және аймақтағы ислам және араб елдерінің бітімге келуге ұмтылуымен бұл режимнің халықаралық және аймақтық оқшаулануы күшейіп, тіпті Батыс жақтастары оны қабылдамады. Газадағы 5 күндік соғыста жеңіліс пен Израильдің құрылуының Біріккен Ұлттар Ұйымында Накба күні деп тануға кедергі келтірмеу Нетаньяху кабинетін алдағы қауіптерге қарамастан әл-Құдс пен әл-Ақса мешітінде ту би рәсіміне жер дайындауға итермеледі. Осылайша екі әскери және саяси сәтсіздікті жасырып, ішкі наразылықтардың қайта көтерілуіне жол бермеуді ойластырды. Экстремистік сионистердің, соның ішінде басып алынған Палестина жерлеріндегі қоныстанушыларды қоса алғанда, әлеуметтік базасы нығайып, кейін олардың үкімет пен Кнессет немесе сионистік парламенттегі саяси билігі артқаннан бері Құдс пен әл-Ақса мешітіне де шабуылдар көбейді. Бұл қасиетті мекенге шабуылдар кез келген сылтаумен жасалуда.

Соңғы жылдары байқалған және қолданылған бұл сылтаулардың бірі - «Ту шеруі» деп аталатын шеру өткізу, оның барысында экстремалды сионистер, әсіресе жастардың басып алынған Палестинаның түкпір-түкпірінен Құдсқа әкелінеді. Құдстың ескі кварталдарынан өтіп, олар әл-Ақса мешітіне жетіп, Барақ қабырғасында немесе Надба қабырғасында арнайы рәсімін өткізеді. Олар бұл күн үшін 1967 жылғы соғыста Құдстың шығыс бөлігінің басып алынуының жылдығы болып табылатын 29 мамырды таңдайды және 1948 жылғы соғыста батыс бөлігінің басып алынуына байланысты Құдс түгелдей сионистер басып алды. Алғаш рет 1974 жылы Яхуда Хейзни есімді сионистік раввин ерекше ән мен би ойлап тапты. Осыдан кейін бұл би жаппай қозғалысқа айналып, ту маршына немесе «ту биіне» себеп болды.

Бұл шеру кезінде радикалды еврей қоныстанушылар мұсылмандарға, арабтарға, қасиетті нәрселерге, тіпті Ислам пайғамбарына (с.ғ.с.) қарсы ұрандар айтып, Құдс қаласының исламдық аудандарында арандатушылық әрекеттер жасайды. Бұрын бұл рәсім азырақ мөлшерде өткізілетін. Бірақ сионистік қоғам оңшылдыққа қарай жылжыған сайын, бұл рәсім көбірек өлшемдерге ие болды. Соңғы жылдары оңшылдар Кнессет пен Министрлер кабинетіне қол жеткізген кезде, сионистік режимнің елді мекендер салу, елді мекендер салу, Палестина жерлерін, бау-бақшаларын, үйлерін басып алу, сондай-ақ «Ұлт заңы» сияқты нәсілшілдік заңдардың қабылдануы, Құдс пен қасиетті Құдс ғибадатханасына қол сұғушылықтар да үлкен өлшемге ие болды.

Биыл қарсыласу топтары сионистердің әл-Ақса мешітінде қызыл сызықтарды кесіп өтуінің салдары туралы ескертумен қатар, палестиналықтардан қай жерде болса да Палестина туын көтеруді сұрады. Сионистер ту би рәсімін өткізу және оны үлкейту арқылы ту соғысы деген атпен соғыстың жаңа кезеңін бастады. Әлемде Палестина мемлекетін құруға қаншалықты қолдау көрсетіліп жатқанын ескерсек, Дохадағы әлем чемпионатында көрсетілгендей, бұл режим бұл соғыста жеңіліске ұшырайды.