Қажылық  - пенделік уақыты (4)

Мұсылман қауымының аман қалуы қажылықтың орнығуына байланысты, ал оны тастап кету мұсылмандардың қорлығы мен жойылуына себеп болады.

Бұл күндері қажылықтың жаны саналатын Алланы зікір етумен таныс болдық. Қандай жағдайда да жүрегімізге осы мейірім, өмір мен қуаныш жаңбырын төгіп, күш-қуаттың, даңқтың, әділет пен сұлулықтың бастауы болып табылатын оған деген сенімімізді жүрегімізден бастауға тырыстық. Енді аян елінде үлкен қозғалыс бар. Аллаға жақындықтың құмарлы үні жүректерді шыдамсыз етті. «Ләббәик, Аллаһум Ләббәик»  деген қажылардың үні – қалалары мен туған жерлерінен мыңдаған адамды осы алқапқа қажылық сауабынан игілікке тарту еткен ұлы Алланың шақыруына жауап.

Хазірет Әли (ғ.с.): «Қағба мен қажылық парызын орындауға деген құлшыныс оты қажылардың жүректерінде лаулап,  суға жеткен шөлдеген адамдардай шыдамсызданып соған қарай бұрылып, ұясына пана іздеген көгершіндер сияқты бұл ғашықтар да Алланың үйін тәуәп етеді»,- деген. Құран Кәрім қажылықтың көптеген артықшылықтарына тоқталып, қажылық құпияларының бірін мұсылмандар көретін игіліктер деп санайды. Құранда: «Олар өздеріне тән пайдаларын көрсін»,- деп айтылды. («Қажылық», 28-ші аят).

Құранның ұлы тәпсіршісі, марқұм Алламе Табатабайи былай дейді: «Бұл аятта айтылған ең маңызды игіліктер – мүміндер арасындағы бауырластық пен ынтымақтың байланысын нығайту және олардың күш-қуатын көрсету. Міне, осындай биік мақсатты жүзеге асыру үшін қажылық күндерінде айтыс-тартыс, дау-дамайға тыйым салынады. Сондай-ақ Құран Кәрімнің «Әли-Имран» сүресінің 105-аятында Алланың ашық аяттары жеткеннен кейін топ-топқа бөлініп, келіспеушілік тапқан мұсылмандар сияқты болмауды сұрайды. Бұл илаһи кітап мұсылмандардан илаһи жіп болып табылатын тура жол және құтқару жібіне жабысуды сұрайды және былай дейді: «Түп-түгел Алланың жібіне (дініне) жабысыңдар да бөлінбеңдер». («Әл-Имран» 103-ші аят).

Осы себепті қажылықтың ең маңызды істерінің бірі оның біріктіруші әсері болып саналды. Ислам революциясы жетекшісінің айтуынша: «Қажы бір көзімен тарихпен, Ибраһиммен, Исмаилмен, Ажармен, мешіт әл-Харамға жеңіспен кірген кездегі Алла елшісімен және мүміндердің көптігімен ұзақ уақыт байланысына қарайды. Басқа бір көзбен айтқанда, өз дәуіріндегі көптеген сенушілер, олардың әрқайсысы Хабалуллаға ынтымақтастық пен ұжымдық отырыс үшін қол бола алады. Қажылық феномені туралы ойлылық пен ойшылдық қажыны діннің адамзатқа арналған көптеген мұраттары мен тілектері діндарлар тобының бірлігі, жанашырлығы мен ынтымақтастығы болмайынша орындалмайтынына нақты сенімге жетелейді. Және бұл жанашырлық пен ынтымақтастықтың пайда болуымен жаулар мен дұшпандардың айлалары бұл жолда маңызды мәселе тудырмайды».

Биыл, бақытымызға орай, мұсылмандар арасында көмек пен жанашырлық әні көбірек сезілді. Әлемнің қазіргі жағдайы, бір жағынан ислам әлеміндегі ояну мен сана толқыны, екінші жағынан бірполярлық жүйе мен оның сионистік жақтастарының әлсіздігі, мұсылмандардың жақындасуы мен бірлігі тәкаппар күштердің қысымдары мен араласуларына қарсы тұру үшін күшті әлеует екеніне сенімді тереңдете түсті. Біз оны оңтайлы пайдалануымыз керек. Мұсылман халықтары қазір сана мен ояну деңгейіне жеткені соншалық, олар менмендік күштердің жаңа әдістеріне, Батыстың мәдени, саяси және ақпарат құралдарының басқыншылығына қарсы тұруды жалғастыруда. Қажылықтың зор мүмкіндіктерін пайдалану – бұл шабуылдармен күресу үшін Ислам елінің бірлігіне қол жеткізудің, сондай-ақ әлемде Исламды насихаттаудың практикалық жолы. Аян елінде өткен конференцияда дін ғұламалары осыған баса назар аударып, бірнеше миллион адамның жалпы қажылыққа шақырылуы мақсатсыз болмайтынын еске салды. Бұл үндеудің бірінші көрінетін әсері олардың әрқайсысына бірлік пен қауымдастық сезімін ұялатып, мұсылман қауымының күйзелісін танытып, саналарын ұлылық сезіміне толтыру болып табылады.

Конференцияда сөз сөйлегендер ислам ойшылдары мен ғалымдарының ақпарат алмасу және ой бөлісу арқылы Ислам әлемінің ең үлкен проблемасы Палестина мәселесін күн тәртібіне қоюға болатынына назар аударды. Ал екіншіден, нақты да принципті саясатпен – Ислам әлемінің жарқын болашағын құру. Сонымен қатар, ислам әлемі өте бай адами, экономикалық және мәдени мұраға ие. Зиялы қауымның қажылықтағы бірлестігі мұсылмандық мәзһабтардың бір-біріне деген сенімсіздіктерін жою мен кемшіліктерді жоюда, сондай-ақ мұсылмандарды олардың бай материалдық және рухани қорларымен таныстыруда маңызды фактор болып табылады. Бұл мәселелер қажылықты жеке ғибадаттан қоғамдық игілікке айналдырады. Имам Садық (ғ.с.) былай дейді: «Қажылықта Алла Тағала Шығыс пен Батыс халқының бір-бірін танып, түсінулері үшін кездесуін қамтамасыз етті». Құран Кәрімде қажылық пен ислам қоғамының тұрақтылығы арасында берік байланыс бар. Демек, мұсылман жамағатының аман қалуы қажылықтың орнығуына байланысты, ал оны тастап кету мұсылмандардың қорлығы мен жойылуына себеп болады. «Мәида» сүресінің 97-аятында былай делінген: «Алла Тағала Қағбаны – Бәйтул-Харамды тұрақтылық пен адамдардың жұмысын ұйымдастырудың қайнар көзі етті». Аятолла Хаменеи бұл жайында былай дейді: «قیامًا لِلنّاس» «Адамдар үшін қайта тірілу» қажылық болмаса және орындалмаса, ислам елі мен ислам қоғамы күйреді... Сондықтан бұл үй, лагерь және негізгі орталық ешқашан бос қалмауы керек.

Қажылықтағы мұсылмандардың бірлігі үшін практикалық шешімдерді әртүрлі тақырыптарда, соның ішінде өмірдің әртүрлі салаларындағы ынтымақтастық пен ынтымақтастықтан табуға болады. («Мәида» сүресі Ортақ ислам нарығын құру және өзара қолайлы алмасу және коммерциялық платформаны қамтамасыз ету,  әрекет пен оның рәсімдері  ынтымақтастық мәселесін күшейтіп, қайырымдылық пен қайырымдылықты тудыратындай етіп ұйымдастырылған. Қажылықтың ең маңызды ісінде қажы сау және бүтін малды құрбандыққа шалып, оның етін кедей-кепшіктерге беруге міндеттелсе, оның бойында аз ғана уақыт ішінде мұқтаж жандарға көмектесіп қана қоймайды деген ой күшейеді.   Керісінше, сіз кедейлік пен қоғамның жетіспеушілігін жоюға тырысуыңыз керек. Қажылықтың саяси-әлеуметтік өлшемі де ислам халықтарының беделіне, ғылыми, ахлақтық, саяси, рухани және материалдық егемендігіне жету үшін жоспарланған. Бұл рәсімнің халықаралық сипатқа ие болуы Ислам үмбетінің ұжымдық болмысында әрбір мұсылманның жеке парызынан бөлек, өз-өзіне қамқорлық жасауға міндетті екенін білдіретіндей. Ислам пайғамбары (с.ғ.с.) қажылық маусымында халыққа ұзақ уағыз айтып, адамдарды бауырмалдыққа, достыққа шақыратын. Ардақты Пайғамбарымыз қоштасу қажылығында Алланың өзінің мұрагерін тағайындауға қатысты маңызды саяси жолдауын халыққа жеткізіп, өзінен кейінгі қоғамды басқару мәселесінде көптеген мұсылмандардың бөлінбеуін сұрады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) қажылықтағы әлеуметтік және таптық жеңілдіктерді елемеу теңдік пен ынтымақ сабағы екенін еске салып, адам теңдігі идеясын байлық пен лауазымға байланысты мақтанумен алмастырады. Қажылықтағы бұл сүйіспеншілік пен бірлік сезімі көбірек бірлік пен жанашырлыққа негіз береді. Алла Елшісі (с.ғ.с.): «Ей, мұсылмандар, меннен кейін бірқұдайшылық пен Аллаға иманның көлеңкесінде жинаған бірлік пен бауырластықтан айырылып, біреулерің біреулердің өмірі үшін өліп, күпірлік пен надандыққа қайта оралмассыңдар».

Бізге бүгінде, бұрынғыдан да көбірек Пайғамбардың ақыл-кеңестері қажет. Қазіргі таңда да Ислам үмбетінің міндетті мүддесі бірлікте. Қауіп-қатер мен дұшпандыққа қарсы шығып, оны қалайтындардың озбырлығынан батыл қорғанатын бірлік. Алла Тағаланың: «Түп-түгел Алланың жібіне (дініне) жабысыңдар да бөлінбеңдер» деген өсиетінің мағынасы осы. Осындай шаралармен қажылық – Алланың үлкен сыйы, қажылар Алланың есігіндегі ерекше қонақ. Имам Садық (ғ.с.) бұл жайында былай деді: «Қажылық пен умраға баратындар – Алланың қонағы. Егер тілесе, оларға береді. Егер Одан сұраса, тілегін орындайды.   Біреу  шапағат тілесе, шапағатын қабылдайды. Егер тілемесе де, оларға береді де, осы жолда жұмсаған әрбір дирхамы үшін мыңдаған дирхам қайтарады».