"Фаджр" онкүндігі 6: Ислам революциясы және жоқтықты жою

Имам Хомейни (р.а.): Менің ойымша, мұқтаждарға қызмет етуден жоғары ғибадат жоқ".

1979 жылғы ақпандағы Иран Ислам революциясының жеңісінде Иран халқының әртүрлі топтары рөл атқарғанымен, құқыларынан айырылған және езілген тап осы ұлы қозғалысты жүзеге асыру үшін көбірек талпыныс жасады. Олардың діни сенімдері күшті болды және Пехлеви билігі кезінде батыс мәдениетінің таралуына және секуляризацияға үзілді-кесілді қарсы болды. Самодержавие үкіметіндегі ең көп қысым мен кемсітушілік еңбекқор, бірақ құқынан айырылған және кедей табына қарсы болды. Осы себепті Иран Ислам революциясының негізгі мақсаттарының бірі жеңіске жеткеннен кейін бірден оны жүзеге асыруды, әсіресе ауылдарда жүзеге асыруды күн тәртібіне қойған жоқшылық пен әділетсіздікті жою болды.

Иран Ислам революциясының негізін қалаушы имам Хомейни (р.а.) бұл адамдар тобына үлкен мән беріп, оларды революцияның бастаушылары деп санады және олардың қайғылы жағдайын тезірек шешу керек және ол былай деп баса айтты: «Ғибадат қызмет етуден жоғары» деп ойлама». Міне, үкіметтен бөлек, көптеген халықтық топтар да «конструктивті жиһад» деген атпен шұғыл құрылыс шараларын бастап кетті, бұл әлі де жалғасып, айырылғандарға үлкен жетістіктер әкелді.

Су – адам өміріне қажетті ең маңызды нәрсе. Пехлеви режимі кезінде қала тұрғындарының шамамен 75% және ауыл тұрғындарының тек 12% ғана қауіпсіз ауыз суға қол жеткізе алса, қазір бүкіл қала халқы және 90% дерлік ауыл тұрғындары таза суға ие. Бұл ілгерілеудің жылдам әрі таңғаларлық болғаны сонша, Дүниежүзілік банктің соңғы есебіне сәйкес, Иран аймақ елдері арасында қалалар мен ауылдық жерлердегі ауыз суға қол жеткізу саласында кестенің басында тұр. Бұл Иранның әлемдегі су тапшы елдердің бірі саналатынына қарамастан.

Өркендеу мен дамудың негізгі факторларының бірі – электр энергиясы. Бірақ шах билігі кезінде елдің ілгерілеуі туралы көп айтқанымен, электр қуатына жазылу үш мыңға жетпейді, революциядан кейін бұл көрсеткіш 12 есеге өсті, электр энергиясын өндірудің арақатынасы да дәл осындай дәрежеде секірді. Жалпы, қазір Ирандағы, қаладағы және ауылдағы барлық үйлерде электр қуатының берекесі бар және осыған байланысты Иран әлем бойынша орташа деңгейден жоғары. Иран Ислам революциясының тағы бір үлкен жетістігі газбен қамтамасыз ету желісін жылдам кеңейту болды.

Иранның мұнай мен газ қоры бойынша екінші орынға ие болғанына қарамастан және Мұхаммад Реза шах билігінің соңғы жылдарында мұнай экспорты тәулігіне алты миллион баррельге жетті, бірақ адамдар жанармай мәселесінде қиын жағдайда болды, сондықтан ауыл тұрғындарының 40%   үйлерін отынмен жылытатын. Бірақ революциядан кейін Ислам республикасы газды құбырлар арқылы елдің ең алыс жерлеріне жеткізді. Осылайша, бүгінде қалалық үй шаруашылықтарының 98%-ы және ауыл шаруашылықтарының 83%-ы және жалпы ирандықтардың 90%-ы табиғи газдың игілігіне ие болды.

Пехлеви дәуірінде халықтың, әсіресе шалғай аудандар мен ауылдардың денсаулығы ауыр жағдайда болды. Ислам революциясы бұл жағдайды түбегейлі өзгертті. Революция жеңісінің басында елдегі қалалардың 37%-ында ғана ауруханалар болса, қазір бұл көрсеткіш 94%-дан астамға жетті, елдегі белсенді ауруханалар саны 1000-ға жуық және 150 мың аурухана төсек-орындарын құрайды. Бұл ауруханалар негізінен Иранда жасалған озық құрылғылармен жабдықталған. Сондай-ақ, ауылдарда бар болғаны 134 сауықтыру үйі болса, қазір олардың саны 18 мыңға жетіп, сауықтыру пункттерінің саны 5 есеге жуық артты.

Денсаулық сақтау және медициналық жетістіктермен қатар, жалпыға бірдей медициналық сақтандыруды қамту да кеңейді және қазір халықтың 95% қамтиды, ал революцияға дейін медициналық сақтандыру аз ғана адамдарды қамтыды. Бірнеше жыл бұрын «Денсаулық сақтандыру» деп аталатын кешенді жоспардың жүзеге асырылуымен ел халқының 60 пайызын құрайтын 45 миллион ирандық сақтандырылды, олардың 60 пайызы табысы төмен, негізінен ауылдарда тұрады. Осындай әл-ауқат пен даму шараларының арқасында, сөзсіз, Ислам революциясынан кейін Иран халқының өмір сүру деңгейі көтеріліп, әйелдердің өмір сүру ұзақтығының индексі 53-тен 80-ге, ерлер үшін 55-тен 76-ға көтерілді. Осыған сәйкес, Ислам революциясының жетекшісі аятолла Хаменеи: «Ислам Республикасы қызметтер мен байлықты орталықтан елдің барлық аймақтарына және қалалардың гүлденген аймақтарынан оның төменгі ағысындағы аудандарына тасымалдауда әлемдегі ең табысты үкіметтердің бірі болды",- деді.