Në çfarë gjendje është muzika në Iran?

ParsToday – Muzika iraniane është një nga stilet muzikore më të vjetra dhe më të pasura në botë, e rrënjosur në mijëra vjet histori dhe qytetërim të kësaj toke. Kjo muzikë, duke përdorur meloditë dhe notat e veta specifike, shpreh ndjenjat, besimet dhe vlerat kulturore të popullit iranian.

Muzika iraniane është përdorur jo vetëm si një formë arti, por edhe si një mjet për të transmetuar histori, legjenda dhe njohuri nga brezat e mëparshëm. Kjo formë arti është një kombinim vokalesh, melodish dhe ritmesh të ndryshme që kanë ndryshuar dhe evoluar gjatë historisë nën ndikimin e zhvillimeve shoqërore, politike dhe kulturore. Në këtë artikull nga ParsToday, hedhim një vështrim mbi gjendjen e muzikës në Iran.

Muzika në kulturën iraniane ka pasur gjithmonë një lidhje të thellë me ritualet dhe festimet kombëtare dhe fetare. Që nga kohërat e lashta, muzika është përdorur në ceremoni të ndryshme për të krijuar emocione, gëzim, pikëllim apo edhe për të krijuar një atmosferë shpirtërore.

Ritualet Fetare: Muzika në formën e këngëve fetare, këndimeve, "ta'zijeh" dhe vajtimeve ka luajtur një rol të spikatur në kulturën fetare iraniane. Melodi të tilla si dua, ezan dhe kore janë shembuj të muzikës fetare iraniane.

Festimet dhe Rastet Kombëtare: Në festimet iraniane si Novruzi, Mehregani dhe Nata e Jaldas, muzika ka qenë një pjesë integrale e gëzimit dhe e tubimeve. Këngët dhe vallet popullore të interpretuara në këto festime pasqyrojnë pasurinë kulturore të muzikës iraniane.

Jeta e përditshme: Muzika në kulturën iraniane nuk kufizohet vetëm në ceremoni të veçanta, por ka një prani të fortë edhe në jetën e përditshme. Shembuj të këtyre përdorimeve përfshijnë ninullat e nënës, këngët e punës si kultivimi i orizit në veri të Iranit dhe këngët e barinjve në zonat nomade.

Llojet e stileve muzikore në Iran

Muzikë tradicionale

Muzika tradicionale është një lloj muzike që rrjedh nga historia dhe është një nga stilet më të vjetra muzikore në Iran. Këngët, instrumentet dhe veglat muzikore të muzikës tradicionale janë transmetuar dorë më dorë dhe nga gjoksi në gjoks midis njerëzve për shumë vite. Mohammad Reza Shajarian, Shahram Nazeri, Alireza Eftekhari dhe Alireza Ghorbani janë ndër këngëtarët më të famshëm të këtij stili.

Muzikë pop

Muzika pop iraniane u bë popullore gjatë periudhës së dinastisë Ghaxharide dhe, duke përfshirë ide dhe talente bashkëkohore, është bërë një nga stilet më të njohura në mesin e të rinjve. Mohammad Isfahani, Babak Jahanbakhsh, Reza Sadeghi, Ehsan Khajeh Amiri, Mohsen Yeganeh dhe Mohsen Chavoshi janë ndër figurat e shquara të këtij stili të muzikës në Iran.

Muzikë rok

Roku është një stil energjik që përdor kitarë elektrike dhe ritme të shpejta, shumë i popullarizuar në mesin e të rinjve. Kaveh Afagh dhe Reza Yazdani janë këngëtarë të njohur të rokut në Iran.

Muzikë rep

Repi persian ka qenë popullor në Iran për rreth 25 vjet dhe vepron në dy forma: zyrtare dhe jozyrtar. Ky stil ndahet në tre lloje: social, gangsterik dhe romantik. Sina Sae dhe Yas janë figura të shquara në repin persian.

Muzikë epike

Ky lloj muzike ka një histori të gjatë në Iran dhe është përdorur në të kaluarën për të motivuar ushtarët në luftëra. Në kohët bashkëkohore, muzika epike luan një rol të rëndësishëm në forcimin e moralit kombëtar në formën e himneve revolucionare dhe këngëve të luftës mbrojtëse, siç është himni "O Martir i Pastër" i kompozuar nga Hossein Sobhdel, i cili u lavdërua nga Imam Khomejni (ra).

Roli botëror i muzikës iraniane

Vitet e fundit, muzika iraniane ka marrë më shumë vëmendje se kurrë më parë. Disa muzikantë iranianë kanë arritur ta prezantojnë këtë art në botë përmes shfaqjeve ndërkombëtare dhe bashkëpunimeve me artistë botërorë.

Mohammad Reza Shajarian: Si një nga këngëtarët më të mirë tradicionalë iranianë, ai mbajti koncerte ndërkombëtare dhe u bë i njohur në qarqet muzikore botërore.

Kayhan Kalhor: Një kamançeist i shquar i cili ka bashkëpunuar me grupe të famshme botërore si Kronos Quartet.

Hossein Alizadeh: Një kompozitor dhe instrumentist i shquar i muzikës tar, i cili u nominua për çmimin Grammy .

Ramin Javadi: Kompozitor iraniano-gjerman i cili kompozoi kolonën zanore për serialin e famshëm Game of Thrones .

Koncerte në Iran

Në vitin 2023, në Teheran dhe në qytete të tjera të mëdha të Iranit u mbajtën më shumë se 300 koncerte zyrtare. Pritja e gjerë e këtyre programeve pasqyron interesin publik për muzikën dhe rolin e saj në jetën e përditshme.

Perspektiva jurisprudenciale

Sipas një fetvaje të lëshuar nga Ajetullah Khamenei, udhëheqësi i Revolucionit Islamik, dëgjimi i muzikës është i lejueshëm për sa kohë që nuk është "devijues nga rruga e Allahut”. Ky këndvështrim ka siguruar një bazë për aktivitete zyrtare në fushën e muzikës.