A po përballet Izraeli me një “Moment të Afrikës së Jugut”?

Pars Today - Në mesin e shtatorit 2025, faqja e internetit e BBC në anglisht trajtoi çështjen e përsëritjes së përvojës së Afrikës së Jugut për Izraelin në një artikull të gjerë të titulluar “A po përballet Izraeli me një "Moment të Afrikës së Jugut"?”

Ndërsa Lufta e Gazës vazhdon, Izraeli është përballur me një izolim ndërkombëtar në rritje. Sipas Pars Today, shumë vëzhgues po pyesin nëse Izraeli po përjeton një “Moment të Afrikës së Jugut”; në një kohë kur sanksionet politike, ekonomike, kulturore dhe sportive e kanë gjunjëzuar regjimin e aparteidit. Ish-kryeministrat izraelitë, Ehud Barak dhe Ehud Olmert, kanë paralajmëruar se Netanyahu e ka shndërruar Izraelin në një të përjashtuar global.

Presione ligjore dhe diplomatike

Me lëshimin e një urdhër-arresti për kryeministrin e regjimit sionist Benjamin Netanyahu nga Gjykata Ndërkombëtare Penale, udhëtimet ndërkombëtare të Netanyahut janë kufizuar ndjeshëm. Në të njëjtën kohë, vende të tilla si Britania e Madhe, Franca, Belgjika, Kanadaja dhe Australia kanë njoftuar se kanë ndërmend ta njohin Palestinën si shtet. Në botën arabe, zemërimi është rritur gjithashtu për shkak të sulmeve të Izraelit ndaj udhëheqësve të Lëvizjes Islamike të Rezistencës Palestineze (Hamas) në Katar, dhe janë mbajtur takime në Doha për të reaguar bashkarisht.

Sanksione dhe masa ekonomike

- Belgjika: Ndalimi i importeve nga vendbanimet (kolonitë) e paligjshme të Bregut Perëndimor, kufizime në bashkëpunimin me kompanitë izraelite dhe sanksione ndaj ministrave ekstremistë të kabinetit qeveritar.

- Spanja: Shndërrimi i një embargoje informale të armëve në ligj, ndalimi i atyre që janë përfshirë në krime lufte nga hyrja në territorin spanjoll dhe parandalimi i ankorimit të anijeve që mbajnë armatime të destinuara për regjimin sionist.

- Norvegjia: Fondi më i madh i investimeve në botë (2 trilionë dollarë) është tërhequr nga kompanitë izraelite.

- Bashkimi Evropian: Plane për të bojkotuar ministrat e ekstremit të djathtë dhe për të pezulluar një pjesë të marrëveshjes tregtare me Izraelin. Kreu i Komisionit Evropian ka deklaruar se ngjarjet në Gaza kanë tronditur "ndërgjegjen e botës".

Dimensioni kulturor dhe sportiv i sanksioneve

- "Eurovision": Irlanda, Spanja, Holanda dhe Sllovenia kanë kërcënuar të tërhiqen nga konkursi muzikor nëse Izraeli merr pjesë në "Eurovision 2026".

- Kinemaja dhe arti: Më shumë se 4000 artistë, përfshirë yje si Emma Stone dhe Javier Bardem, kanë bërë thirrje për bojkotimin e festivaleve dhe kompanive izraelite të filmit.

- Sporti: Gara e çiklizmit "Vuelta a España" është ndërprerë vazhdimisht nga protestat e mbështetësve të Palestinës dhe ceremonia e mbylljes është anuluar. Në shah, gjithashtu, lojtarët izraelitë janë detyruar të tërhiqen nga garat.

Shqetësime midis ish-diplomatëve

- Jeremy Issacharoff (ish-ambasador i regjimit sionist në Gjermani): beson se kredoja ndërkombëtare e Izraelit është dobësuar rëndë, por disa masa globale synojnë të gjithë izraelitët dhe mund të kthehen në rezultat të kundërt.

- Ilan Baruch (ish-ambasador i regjimit sionist në Afrikën e Jugut): këmbëngul se presionet dhe sanksionet janë të nevojshme dhe se kjo është e vetmja mënyrë për ta detyruar Izraelin të ndryshojë politikën e vet. Ai është gati të paguajë çmimin për këto presione.

Përfundim

Izraeli tani po përballet me një valë presioni diplomatik, ekonomik, kulturor dhe sportiv që shumë e shohin si të ngjashme me procesin që i dha fund regjimit të aparteidit në Afrikën e Jugut. Edhe pse mbështetja e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe disa vendeve evropiane vazhdon të jetë një mburojë mbrojtëse për Izraelin, lufta e vazhdueshme në Gaza, humbjet në rritje njerëzore dhe politikat e ekstremit të djathtë në Tel Aviv kanë rritur rrezikun që Izraeli të bëhet një "regjim i dëbuar".

E ardhmja do të tregojë nëse këto presione mund të çojnë në ndryshime strukturore në politikat izraelite, ashtu si në përvojën e Afrikës së Jugut. Por një gjë është e qartë: Izraeli nuk mund ta ruajë më thjesht pozicionin e tij të mëparshëm në bashkësinë ndërkombëtare nëse nuk ndryshon kurs.