Ulet ndjeshëm mbështetja amerikane për Izraelin; Arsyet dhe pasojat?

Pars Today - Mbështetja e Shteteve të Bashkuara për Izraelin, si një nga aleatët e saj më të ngushtë, ka qenë një nga shtyllat kryesore të politikës së jashtme amerikane për dekada për shkak të faktorëve politikë, historikë dhe strategjikë.

Megjithatë, vitet e fundit, mbështetja e Shteteve të Bashkuara për Izraelin në mesin e opinionit publik amerikan ka rënë ndjeshëm. Ky ndryshim është veçanërisht i dukshëm në mesin e brezave të rinj dhe grupeve të caktuara politike dhe ka lindur për shkak të zhvillimeve rajonale, politikat e brendshme amerikane dhe ndryshimet në vlerat shoqërore. Një sondazh i kohëve të fundit i Gallup zbuloi se mbështetja për veprimet e Izraelit në Gaza është në nivelin më të ulët historik. Vetëm 32 përqind të amerikanëve i mbështesin ato dhe gjithashtu, vetëm 38 përqind mbështetën veprimet ushtarake izraelite kundër Iranit. Këto shifra përfaqësojnë një rënie të ndjeshme krahasuar me dekadat e mëparshme, kur mbështetja për Izraelin ishte zakonisht mbi 60 përqind. Midis grupmoshave, mbështetja është veçanërisht e ulët midis 18- deri në 34 vjeç, me vetëm 9 përqind që mbështesin gjenocidin në Gaza. Edhe midis atyre mbi 55 vjeç, mbështetja ka rënë nën 50 përqind, një nivel i ulët ky i paprecedentë. Një tjetër sondazh i Pew në vitin 2025 zbuloi se 55 përqind e amerikanëve kanë një pikëpamje të pafavorshme për Izraelin, nga 41 përqind që ishte në vitin 2020.

Disa nga arsyet për rënien e mbështetjes për Izraelin në Shtetet e Bashkuara përfshijnë:

Rritja e ndërgjegjësimit për çështjet e të drejtave të njeriut është një çështje e rëndësishme. Me zgjerimin e qasjes në informacion përmes mediave sociale, imazhet dhe raportet e viktimave civile në Gaza dhe Bregun Perëndimor, veçanërisht të fëmijëve dhe grave, kanë përforcuar ndjenjat negative midis amerikanëve. Publikimi i shkeljes së të drejtave të njeriut nga Izraeli, duke përfshirë vendbanimet e paligjshme dhe bombardimi i zonave të banimit, kanë çuar në rënien e legjitimitetit të veprimeve të regjimit në sytë e opinionit publik. Nga ana tjetër, ndryshimet demografike dhe politike në Shtetet e Bashkuara kanë krijuar një kontekst që disa amerikanë të heqin mbështetjen për Izraelin. Brezat e rinj, veçanërisht gjenerata Z, kanë vlera të ndryshme nga brezat e mëparshëm dhe janë më të shqetësuar për drejtësinë sociale dhe të drejtat e njeriut. Midis demokratëve, veçanërisht krahut progresiv, ka pasur kritika në rritje ndaj Izraelit për shkak të politikave të tij ndaj palestinezëve. Këto grupe besojnë se mbështetja e pakushtëzuar e SHBA-së për Izraelin është e papajtueshme me vlerat demokratike.   Zhvillimet rajonale dhe sulmi izraelit ndaj Iranit gjithashtu kanë qenë efektiv në ndryshimin e qëndrimit të disa amerikanëve. Agresioni izraelit ndaj Iranit në qershor 2025 dhe sulmet izraelite ndaj zonave të banimit, objekteve bërthamore dhe ushtarake në Iran, me mbështetjen e hapur dhe të drejtpërdrejtë të Shteteve të Bashkuara, kanë provokuar shumë kritika në këtë vend. Shumë amerikanë, veçanërisht pas zbulimit të viktimave civile në Iran, e konsideruan këtë mbështetje të panevojshme dhe të rrezikshme. Së fundmi, presionet e brendshme në Shtetet e Bashkuara dhe ndikimi i komuniteteve arabe dhe myslimane në shtete kyçe si Michigani e kanë bërë mbështetjen e pakushtëzuar për Izraelin një çështje të ndjeshme. Kjo situatë ka pasur edhe pasoja. Për shembull, rënia e mbështetjes publike mund të rrisë presionin mbi politikanët amerikanë për të rishqyrtuar ndihmën ushtarake dhe financiare për Izraelin. Kjo mund të çojë në një ulje të ndihmës vjetore prej 3.8 miliardë dollarësh për Izraelin ose në vendosjen e kushteve më të rrepta për këtë ndihmë. Izolimi në rritje i Izraelit në skenën ndërkombëtare është një tjetër pasojë e rënies së mbështetjes publike amerikane për regjimin. Me fjalë të tjera, rënia e mbështetjes amerikane, si mbështetësi kryesor i Izraelit, do të çojë në izolimin e mëtejshëm të regjimit në forumet ndërkombëtare, veçanërisht pasi mbështetja për Izraelin në Evropë gjithashtu është në rënie. Rënia e mbështetjes amerikane për Izraelin mund të çojë në forcimin e lëvizjeve të tilla si BDS (Bojkoti, Shpronësimi dhe Sanksionet kundër Izraelit) dhe të rrisë presionin ekonomik dhe politik mbi Izraelin. Megjithatë, nuk duhet harruar se lobet pro-Izraelit në Shtetet e Bashkuara dhe midis disa prej zyrtarëve më të lartë të vendit vazhdojnë të promovojnë dhe mbështesin krimet e regjimit në territoret palestineze dhe rajone të tjera të Azisë Perëndimore dhe nuk do të lejojnë që qasja e Shteteve të Bashkuara ndaj Izraelit në të ardhmen të ndryshojë.