Апрел 13, 2023 17:12 Asia/Dushanbe
  • Тафсир - Идомаи намоиши қудрати Чин дар баробари Амрико

Агарчӣ Чин ахиран эълом кард, ки размоиши ҳамаҷонибаи ин кишвар дар шабеҳсозии муҳосираи ҷазираи Тайван ба поён расидааст, аммо телевизиони давлатии ин кишвар эълом кард, чанд киштии ҷангӣ ба анҷоми омӯзишҳои лозим бо шароити воқеии разм дар обҳои атрофи Тайван барои озмоиши тавоноиҳо дар ҳамаи сутӯҳ ва короии размии таслеҳот ва таҷҳизот идома додаанд.

Ин иқдоми артиши Чин пас аз оғози размоиши Амрико ва Филиппин дар дарёии Чин ҷанӯбӣ комилан нишон медиҳад, ки Пекин ба намоиши қудрати худ дар баробари Амрико идома медиҳад. Чин Тайванро ҷузъи лоянфаки хок худ медонад ва борҳо аз Амрико хостааст, ки ба моҷароҷӯиҳои худ дар ин маврид поён диҳад. Бо ин ҳол Амрико бо ҳимоят аз ҷараёни истиқлолталаби Тайван ва баргузории размоиш бо муттаҳидони худ дар атрофи Чин дарсадади эъмоли фишорҳои музоаф бар Чин аст.

Абулфазли Зуҳраванд, коршиноси масоили байналмилалӣ дар ин бора мегуяд: Амрико Чинро на танҳо рақиби ҷиддии худ дар арсаи иқтисодӣ ва технологӣ медонад, балки бо афзоиши рӯзиафзуни қудрати Чин короии ҷаҳонии худро ба таври ҷиддӣ дар маърази хатар мебинад. Ба ҳамин далел аз давраи Доналд Трамп, раисҷумҳури қаблии Амрико ин кишвар бо доман задан ба ҷанги тиҷорӣ бо Чин ҳимоятҳои худро аз истиқлолталабони Тайван низ шиддат бахшид то Чинро даргири масоили дохилӣ кунад.

Бо ин ҳол, Чин бо тақвияти ҳузури дарёии худ дар атрофи абҳои Тайван ба Амрико нишон додааст, ки ба ҳеҷ унвон иҷоза намедиҳад, кишварҳои ғарбӣ бахусӯс Амрико аз хати қирмизи Пекин дар мавриди Тайван убӯр кунад. Размоиши ахири артиши Чин дар шабеҳсозии муҳосираи Тайван ва идомаи ҳузури киштии ҷангии Чин дар атрофи ин ҷазира барои иҷрои маъмуриятҳои гаштзанӣ ҳомили ин паёми равшан барои Амрико аст, ки Чин ба ҳеҷ унвон дар баробари усӯли худ кӯтоҳ нахоҳад омад ва баргузории размоиш бо муттаҳидони Амрико аз ҷумла Филиппин ҳам наметавонад мӯҷиби эҷоди дилҳура дар Пекин шавад ва ё ҷиноҳи истиқлолталаби Тайванро умедвор ба ҷудоӣ аз сарзамини модарӣ кунад.

Ҳенри Киссинҷер, дипломати аршади Амрико ва таҳлилгари масоили байналмилалӣ борҳо дар мавриди паёмадҳои лабрез шудани сабри Чин дар мавриди Тайван ба Вашингтон ҳушдор додааст. Ба эътиқоди вай Чин нишон додааст, ки ба ҳеҷ унвон дар мавриди Тайван ҳозир ба ақибнишинӣ нест ва афзоиши фишорҳои Амрико дар ин маврид метавонад паёмадҳои ғайри қобили пешбинӣ ба ҳамроҳ дошта бошад.

Дар ҳар ҳол, эътирози мардум дар пойтахти Филиппин ба размоиши ин кишвар бо Амрико нишон медиҳад, фазои умумии минтақа ба нафъи Амрико нест ва мардум дар кишварҳои муттаҳиди ин кишвар низ нигарони паёмадҳои сиёсатҳои ҷангтибонаи Вашингтон ҳастанд. Дар ин ҳол кишварҳои муттаҳиди Амрико бояд ба ин воқеият таваҷҷуҳ кунанд, ки дар сӯрати бурузи ҳар гӯна буҳрон дар тангаи Тайван ва истифодаи Амрико аз пойгоҳҳои худ дар минтақа ин кишварҳо мизбони низомиёни Амрико ҳастанд, ки дар ҳамлаи мутақобил ва эҳтимолии Чин бештарин асибро мутаҳаммил хоҳанд шуд.

Илова бар ин кишварҳои минтақа содиротмеҳвар ҳастанд ва ташдиди таниш дар дарёи Чини ҷанубӣ метавонад бар шароити иқтисодии кишварҳои минтақа, аз ҷумла Ҷопон ва Кореяи Ҷанубӣ таъсири манфӣ бигузорад. Аз инрӯ, ба назар намерасад нодида гирифтани ҳушдорҳои Чин аз сӯи кишварҳои минтақа дар кашондани пойи бегонагон ба обҳои перомунии Чин ба нафъи онҳо бошад, ки тасаввур мекунанд, зери парчами Амрико дороӣ амният хоҳанд буд.

 

Барчасп