Mogherini ve Pompeo'nun Brüksel'de bir araya gelmesi

Amerika başkan yardımcısı Mike Pence'in İran'a karşı AB'nin tutumunu eleştirmesinden bir gün sonra Amerika dışişleri bakanı Mike Pompeo dün (Cuma) Brüksel'de AB dış siyaset yüksek sorumlusu Federica Mogherini ile bir araya geldi.

Pence, Almanya, Fransa ve Britanya'dan oluşan Avrupa troykası ve AB'yi İran yaptırımlarını baypas etmekle suçladı. Pence ayrıca Varşova oturumunda Perşembe günü yaptığı konuşmada AB'den Trump yönetimini, İran ile nükleer anlaşmadan çıkmakla izlemesini istedi.
Amerika başkan yardımcısı Mike Pence'in eleştirileri, hali hazırda Paris iklim anlaşması, gümrük tarifelerinden doğan ticaret savaşı ve Avrupa'nın savunma bütçesi gibi konularda Avrupa ve Amerika ilişkilerinin soğuk olduğu bir dönemde var olan ilişkileri daha da soğuması hakkında bir uyarı idi. 
Bu arada Mogherini ise Pence'in konuşması ile ilgili soruyu cevaplamaktan kaçınması ve muhabirlerle konuşmaması ise dikkat çekti. Bu konu kendisinin Pence'in görüşlerine katılmadığını gösterirken aynı zamanda ise onu Washington ile tekrar karşı karşıya gelmek istemediğini ve bu yüzden ilgili soruya cevap vermediğini gösteriyor.
Bu arada Atlas Okyanusu iki kıyısı ilişkileri arasındaki çatlak, Varşova oturumunun düzenlenmesi ile daha da derinleşti. Bu oturum Amerika ve Avrupa arasında İran ve uluslararası Bercam nükleer anlaşması konusunda 2 seneden beri devam eden anlaşmazlığı daha da barizleştirdi. Washington'un davetine rağmen AB, Varşova oturumunu soğuk karşıladı. Nitekim AB dış siyasetler yüksek temsilcisi Federica Mogherini oturuma katılmazken, Fransa ve almaya da oturuma dışişleri bakanlarını göndermediler. 
Diğer yandan Amerika da Varşova fırsatın kullanarak Bercam nükleer anlamasına ağır saldırıda bulunurken AB'nin bu konudaki tutumunu ağır bir şekilde eleştirdi. Hal bu ki Brüksel, uluslararası Bercam nükleer anlaşma konusunda Washington ile tamamen farklı bir yaklaşım içindedir. 
Amerika başkanı Donald Trump'ın 8 mayıs 2018 tarihinde illegal bir şekilde Bercam nükleer anlaşmadan çekilmesine rağmen Avrupa açısından nükleer anlaşma uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması bağlamında çok önemli bir anlaşma sayılıyor. Bu yüzden Amerika'nın Bercam'dan çekilmesi, 5+1'in diğer üyeleri bu cümleden Avrupalılar açısından bu anlaşmanın dağılması bağlamında olumsuz bir gelişme sayılıyor. Amerika'nın bu kararına karşı Bercam anlaşmasının diğer üyeleri bu cümleden Avrupalı üyeleri 4+1 grubu çerçevesinde Bercam'ın yararlı bir anlaşma olduğuna ve İran'ın Bercam'a bağlılığının sürmesi hedefi ile etkin ve pratik çözüm yolları bulmaya vurgu yaptılar.
Avrupa Birliği açısından Bercam anlaşmasının feshedilmesi veya iptal edilmesi olumsuz negatif etkileri beraberinde getirecektir ve aynı zamanda da Avrupa diplomasisini şiddetle sorguluyor. 
Tüm bu sebepler AB dış siyaset yüksek sorumlusu Federica Mogherini ve değer Avrupa liderlerini, Bercam'ın korunması için işbirliğine yöneltti. Mogherini 1 ocak 2019 tarihinde yaptığı açıklamada, "İran ile Bercam nükleer anlaşmasının imzalanmasından 2,5 yıl geçerken anlaşmanın başarı ile çalıştığını ve İran nükleer çalışmalarının askeri olmadığı mahiyetini garanti ettiğini" söyledi.
Trump döneminde Amerika ve Avrupa arasında çeşitli konuların çözüm yolları ile ilgili ihtilafların yoğunlaşarak devam etmesi nedeni ile Atlas Okyanusu iki kıyısındaki ihtilafların çözümünde olumlu bir vizyonun bulunmamasına sebep olmuştur.
Trump'ın gelecek 2 yılda başkanlığının sürmesi dikkate alındığında, Avrupalıların yakın bir gelecekte, Amerika'nın tutumunun değişmesini beklememeleri gerekiyor. Bu yüzden Avrupa ve Amerika üst düzey yetkilileri, örneğin Mogherini ve Pompeo'nun görüşmeleri, ikili ihtilafların çözümü bağlamında olmaktan ziyade, daha çok protokol gereği ve etkisiz olduğu anlaşılıyor./