İran ve Afganistan’ın iyi ilişkileri

İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakanı hukuki işlerden sorumlu danışmanı yaptığı açıklamada, Afganistan ve İran ortak sınırında insan kaçakçılığı ve yasadışı girişlerin önelenmesi için Afganistan hükümeti ile yeni anlaşmalara varıldığını duyurdu.

İran dışişleri bakanı hukuki işlerden sorumlu yardımcısı Muhsin Baharvend İran heyetinin iki günlük Kâbil ziyareti ardından, “Afganistan hükümeti yetkilileri ile yapılan olumlu görüşmelerin ardından İran ve Afganistan’ın iki ülke arasında her türlü geçişin yasal süreç üzerine gerçekleşmesi gerektiği konusunda anlaşmaya vardıklarını” açıkça belirtti.
Son haftalarda bazı Afgan vatandaşlar paylaştıkları video ile, İranlı sınır muhafızlarının ortak sınırda bazı Afganları işkence ederek nehre atıp onların boğulmasına sebep olduklarını iddia ettiler. Ardından bazı yabancı medya çevreleri iki komşu ve dost ülke olan İran ve Afganistan ilişkilerini baltalamak ve bozmak amacı ile karalama kampanyası başlatarak söz konusu iddiayı siyasi yaklaşımla yansıttılar.
İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakanlığı yetkilileri, Afgan vatandaşların İran sınır muhafızları tarafından nehre atılarak boğulmalarına dair söz konusu çirkin iftira üzerine Afganistan yetkilileri ile sürekli görüşmeler neticesinde ortak araştırma komitenin çalışmaya başlamasına karar verdiler. İran dışişleri bakan yardımcısının Afganistan ziyareti de bu çerçevede gerçekleşti.
Bundan önce de İran Polis Teşkilatı tarafından yapılan açıklamada, İran karşıtı ve özellikle düşman gruplarca sosyal medyada İran sınır güçlerinin Afganları işkence ettikten sonra nehre atarak ölümlerine sebebiyet vermeleri yönündeki  iddiaları yalanlayarak durumun incelendiği ve böyle bir olayın doğruluk payının olmadığının anlaşıldığı açıklamıştı. 
Afganistan Dışişleri Bakan Vekili Etmer de, yasadışı Afgan göçmenlerin İran tarafından öldürüldüklerine dair çıkan söylentilerin ardından, İran tarafından bir heyetin Afganistan’da temaslarda bulunacaklarını duyurmuştu.
Bu gelişmeler üzerine Afganistan’a giden İranlı temsilciler Afgan yetkililerle görüşmelerinde sundukları belge ve delillerle İranlı sınır muhafızlarının Afgan vatandaşları işkence edip nehre attıklarına dair biç bir kanıtın olmadığını ispatladılar. Bu bağlamda İran dışişleri bakanı hukuki işlerden sorumlu danışmanı Muhsin Baharvenad Kâbil’de yaptığı açıklamada, “İran tarafından bu bağlamda yapılan araştırmaların İranlı sınır muhafızlarının olayla ilgileri olmadığını ispatladığını” söyledi.
İran ve Afganistan’ın 700 km ortak sınıra sahip olması, uzun sınırın bir bölümünün kara ve bir bölümünün suda olması nedeni ile ara sıra illegal göçlere tanık olunuyor. Bu şartlarda Afganistan sınır karakollarının aktif ve ciddi olarak görev yapmaları, böylece insanları yasak ve kaçak yollardan sınırdan geçirmek isteyen çetelere karşı ciddi mücadele vermeleri, yaşanan illegal olayların İran ve Afganistan arasındaki dostane ve iyi ilişkilerin etkilenmesine izin vermemeleri gerekir.
Bu çerçevede İranlı yetkililerin Kâbil’de iki günlük görüşmeleri aradından Kâbil yönetimi sınır karakollarını aktifleştirmeyi ve yasadışı geçişleri engellemek için daha fazla çalışmayı kabul etti.
İran’ın afan göçmenlere 40 yıllık evsahipliği yapması, iki ülke halklarının derin ortaklıkları ve dostane ilişkilere verilen önemi gösteriyor. İran’da Afgan göçmenlere ücretsiz verilen öğrenim, özellikle Korona salgını döneminde tüm sağlık hizmetlerinden yararlanılması ise İran’ın Afgan göçmenlere yaptığı insani hizmetlerden bazılarıdır.
İkili siyasi, ekonomi, dini ve kültürel ilişkilerin halkçı tabanı var. Ortak farsça dilinde konuşulması ise ilişkilerin daha da derinleşmesine sebep olurken İran’ın Afgan göçmenlere uzun yıllar boyunca evsahipliği yapması, bu ülkede siyasi istikrar ve güvenliğin sağlanması için verdiği önem ikili ilişkileri güçlendiriyo, bu yüzden Afgan göçmenlerin İranlı muhafızlar tarafından nehirde boğulma söylentisi, bu ilişkileri zedeleyemez./