Dünyada ortak çıkarları ve endişeleri olan İran, Çin ve Rusya

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Çin ve Rusya Cumhurbaşkanları ile yaptığı telefon görüşmesinde, yeni İran hükümetinin önceliğinin bu iki ülke ile ilişkilerin geliştirilmesi ve güçlendirilmesinden ibaret olduğunu duyurdu.

Çarşamba günü Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile  Afganistan meselesi başta olmak üzere ikili ve çok taraflı ilişkiler hakkında telefonda ayrı ayrı görüştü.

İran Cumhurbaşkanı, Çin Devlet Başkanı ile yaptığı telefon görüşmesinde, Çin ile işbirliği düzeyinin artırılmasının ve ilişkilerin genişletilmesinin İran hükümetinin dış politika alanında  önceliği olduğunu ve İran'ın Afganistan'da güvenlik,istikrar ve barışı sağlamak için Çin ile işbirliğine hazır olduğunu söyledi.

Daha önce Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi ile telefon görüşmesi yapan İbrahim Raisi, güçlü, bağımsız, birleşik, güvenli ve gelişmiş bir Irak'ın ikili ve bölgesel işbirliğini geliştirmek için iki ülkenin ana gündemi olduğunu söyledi.

İran cumhurbaşkanının Çin, Rusya ve Irak liderleriyle yaptığı telefon görüşmesi, komşuları ve bölgedeki büyük ülkeler hakkında özel bir görüşe sahip olan yeni İran hükümetinin dış politika önceliklerini gösteriyor.

İran, Rusya ve Çin, bölgesel gelişmelerde önemli ve etkili oyunculardır ve ikili ilişkilerin genişlemesine paralel olarak uluslararası ilişkiler alanında ortak çıkar ve kaygılara sahiptirler. Tahran, Pekin ve Moskova ortaklaşa ABD'nin dünya genelindeki tek taraflı yaklaşımına karşı çıkıyorlar.

ABD'nin uluslararası ilişkiler alanında tek taraflı yaklaşımı, bölgesel ve küresel istikrar ve güvenliği tehlike ile karşı karşıya getirmiştir. Böyle bir ortamda İran, Çin ve Rusya, ikili ilişkileri ve kapsamlı işbirliğini güçlendirirken istişare mekanizmalarını güçlendirerek, bölgesel ve uluslararası konularda kapsamlı ve sürekli istişare yoluyla bölgesel barış ve istikrarın güçlendirilmesinde önemli bir rol oynayabilir.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Hanif Gaffari, İran'ın Rusya ve Çin'in kapsamlı işbirliğinin önemi hakkında şöyle diyor:" Üç ülke, uluslararası sistemde birbirleriyle stratejik örtüşmelere sahiptir ve uluslararası ilişkiler ve Afganistan gibi alanlarda ABD oyununa ve tekfirci terörün büyümesinin önlenmesine ilişkin ortak stratejik endişeleri paylaşmaktadır."

Bu günlerde Afganistan bölge ülkeleri ve komşuları için önemli bir alandır. Afganistan'da istikrar, güvenlik ve barışın sağlanması bu ülke halkının ve bölgedeki önemli aktörlerin arzusudur. Bu gibi durumlarda; İran, Rusya ve Çin, kapsamlı işbirliği yoluyla Afganistan alanında sürekli istişarelerde ve ortak girişimlerde bulunabilir.

İran'ın Çin ve Rusya ile kapsamlı işbirliğinin önemi, Cumhurbaşkanı Reisi'nin Xi  Jinping ve Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde ciddi şekilde ele alındı. Zira stratejik belgeler, üç ülke arasındaki bölgesel ve uluslararası işbirliğinin gündemini ve çeşitli boyutlarda ikili ilişkiler bağlamında  beklentileri ortaya koymaktadır.

Suriye'de terörle mücadelede İran ve Rusya arasındaki yapıcı işbirliği deneyiminin yanı sıra Tahran ve Pekin'in barış ve güvenlik için uluslararası ilişkiler alanında etkin etkileşimi, Afganistan alanında üç ülke arasındaki işbirliğinin önemini ortak bir endişe olarak ikiye katlıyor.