Hindistan’ın İran ile ilişkileri geliştirme ilgisi

Hindistan dışişleri bakanı Subramanyam Jaishankar’ın İran dışişleri bakanı Hüseyin Emir Abdullahian’ı Yeni Delhi’ye davet etmesi, Hindistan’ın Afganistan ile ilgili dış siyasetini düzenlemek için Tahran’ın işbirliği ve danışmanlığına eskiden daha fazla ihtiyacı olduğunu gösteriyor.

Kâbil’in Taliban tarafından ele geçirilmesi ardından görünüşe göre Hindistan bu ülke ile ilişkilerinin bittiğini düşünüyor. Zira sadece Hindistan değil, Afganistan halkı da Taliban’ın Pakistan piyonu olduğunu düşünüyor; bu konu İslamabat ve Yeni Delhi arasındaki tarihi düşmanlığın devam etmesi nedeni ile Afganistan’da Hindistan’ın tüm yatırımlarının yok olması ve bu ülkenin ekonomik bölümlerindeki çalışmaları ve yatırımlarının boşa gitmesinden endişelerin doğmasına sebep olmuştur.
Gerçi Hindistan’ın Katar’da Taliban ile görüşmeleri hakkındaki raporlar yayınlanmıştır, fakat Hindistan, İslamabat’ın Afganistan’daki çalışmalarının devam etmesine izin vereceğini tahmin etmiyor ve Taliban da Pakistan’ın vekili olarak Hindistan’ın bu ülkede önemli ekonomik ve güvenlik bölümlerindeki çalışmalarının devam etmesini engelleyeceğini düşünüyor. Bu yüzden Hindistan, İran’ın Afganistan’daki varlığı ve nüfusunu kullanarak bu ülkede çalışmalarının devam etmesini sağlamaya çalışıyor.
Siyasi meseleler uzmanı Muhammed Yusefi’ye göre, “Hindistan ve Pakistan arasındaki gerginliklerin devam etmesi yüzünden, İslamabat adına Taliban’ın Hindistan’a, Afganistan üzerinden Orta Asya’ya ulaşmasına ve Türkmenistan doğal gazının Hindistan’a aktarılmasına izin verme ihtimali bulunmuyor. 
İran ve Hindistan her zaman Rusya ile birlikte Afganistan gelişmeleri konusunda ortak görüşlere sahip olmuşlar ve şimdi Tahran ve Yeni Delhi ise Afganistan halkı ve özellikle kadınların haklarını sağlayan ve ülkenin ekonomik sorunlarını tüm bölge ülkeleri ile işbirliği ile sağlayan kapsayıcı bir hükümetin kurulmasına vurgu yapıyorlar.
Afganistan’dan kaçışı ile bu ülke tarihinde kendine kara bir leke kaydeden cumhurbaşkanı Eşref Gani döneminde İran, Hindistan ve Afganistan, uluslararası ve stratejik liman Çabahar yolundan bu ülkenin denize ulaşmasını sağlamak ve Hindistan’ın da bu yoldan Afganistan kaynakları ve pazarına ulaşabilmesine çalışıldı. 
Bu yüzden Hindistan’ın bir diğer endişesi ise bu yolda yaptığı yatırımın yok olması ve Kâbil, Tahran, Yeni Delhi işbirliğine Taliban tarafından sona ermesidir.
Siyasi meseleler uzmanı Muhammed Acem’e göre, “Çabahar meselesi bölgesel işbirliği merkezi olarak Pakistan tarafından da dikkate alınması gerekir ki İslamabat’ın Hindistan ile eski askeri rekabetleri ekonomik dostluklara dönüşsün ve görünüşe göre Pakistan da bu gerçeği kabul edecektir.”
Bu yüzden son günlerde İran’ı ziyaret eden Hindistan dışişleri bakanı, İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahian’ı Yeni Delhi’ye davet etmekle, Tahran ve Yeni Delhi işbirliklerini, Kâbil ile 3’lü işbirliklerin devam etmesi için İran ve Hindistan işbirliklerini güçlendirme çabaları olarak değerlendiriliyor.
Her halükarda Hindistan, İran İslam cumhuriyetinin işbirliği olmadan kendi stratejik programlarını özellikle Afganistan ile ilgili olanları sürdüremeyeceğinin farkındadır. Bu yüzden Hindistan hükümeti dış siyasetinde dengeli siyaset izleyerek Yeni Delhi’nin batılı ortaklarının etkisinde kalarak iniş çıkışlar yaşamaması gerekir./