İran'ın Pekin Fuarına Katılımının Çizdiği Vizyon

İran İslam Cumhuriyeti'nin Çin Halk Cumhuriyeti başkenti uluslararası Pekin Ticaret Fuarına geniş çaplı bir şekilde katılımı, İranlı üreticiler ve sanayicilerin uluslararası ticaret pazarlarındaki başarılı bir katılım göstermesi doğrultusunda büyük bir adım sayılmaktadır.

Çin Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı  Xi Jinping'in  sözleri ile açılışı yapılan bu fuarda  İran'dan  el sanatları, halı ve diğer sanayi dalları stantları ile geniş çaplı katılım gösterdiler.  İran İslam Cumhuriyeti ve Çin son yıllarda farklı farklı alanlarda  ilişkilerini hep geliştirmiş ve  güçlendirmiştir. 

Tüm bunlara rağmen iki taraf arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin hacmi  ve değeri  50 milyar dolara ulaşmıştır. Ancak yine de İran ve Çin'in potansiyel kapasitelerinden hareketle ikili işbirlikleri sayesinde  ve de  25 yıllık  işbirliği anlaşmasının imzalanmasından  ve bu anlaşmanın maddelerinin incelenmesinden hareketle  Tahran ile Pekin arasındaki ilişkilerin  stratejik düzeye taşınabileceği söylenebilir.  

İran İslam Cumhuriyeti'nin  bölgedeki konumu ve  bölgede ticaret merkezine dönüşme imkanı ve sonuçta  bölgesel ticari alışverişlerin eksenine dönüşmesi kapasitesi  İran ve Çin arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin  iyi bir gelişme ivmesi kazanmasına yol açmıştır.  İran  Çin'in enerji gibi farklı sektörlerindeki  ham madde ihtiyaçlarını karşılayabileceği gibi   Çin'in  cazip  ve geniş kapasiteli tüketim piyasaları da İran ekonomisinin filizlenmesine yardımcı olacaktır. 

Çin sosyal bilimler akademisi  analisti Ma Ping ise  Çin hükümetinin her daim İran ile uzun vadeli işbirliklere büyük önem verdiğini  ve uluslararası konjonktörün de iki ülke işbirliklerinin devamında etkili olmadığını, Tahran ve Pekin'in  Amerika'nın baskılarından kaynaklanan  dış sorunlar ve zorluklar ile mücadele etmeleri gerektiğini düşünüyor. 

 İran ve Çin'in ekonomik işbirliklerinin yanı sıra  iki ülkenin işbirliklerinin önemli kapasitelerinden biri de bölgesel sorunlar ve meseleler özellikle de Afganistan meselesidir.   Çin son yıllarda  Afganistan'da etkin ve yapıcı rol oynamak istediğinden  dolayı  İran İslam Cumhuriyeti Afganistan'da genel olarak sahip olduğu iyi konumundan dolayı  Pekin'e Afganistan'da barış ve güvenliği inşa etmesi için yardımcı olabilir.  İran ve Afganistan'ın   Bir Kuşak-Bir Yol gibi mega ekonomik  projesinde yan yana yer alması   daha da fazla işbirlikleri geliştirme  imkanını güçlendirmektedir.   Bölge ülkeleri arasında Afganistan'da bulunma ve etkinliğini arttırma yönünde oluşan rekabet havasından dolayı İran İslam Cumhuriyeti'nin de pratikte  Afganistan dahil bölgesel işbirliği anlamında dengeleyici bir eksen olarak rol yapabileceğini göstermiştir. 

Tüm bunlara rağmen İran İslam Cumhuriyeti Çin'den  ikili işbirlikleri ve çoklu ortak çalışmaları genişletme ve arttırma çerçevesinde  İran ve Çin'in hasımları sayılan ülkelerin etkisi altında kalmamasını beklemektedir. Sonuçta  Amerika Çin'i de  dizginlemek ve önemli bir küresel rakip olarak bu ülkenin diğer ülkeler ile bilhassa ticaret alanındaki işbirliklerini baltalamak ve zayıflatmak istiyor.  

Pekin'da basılan Global gazetesinin de yer verdiği ifadelere göre  Çin  devleti de İran hükümetinin  Amerika'nın aşırı istekleri karşısında direnmesini ve dik durmasını istiyor. Bu bağlamda Pekin, Tahran'dan Amerika baskılarına  aldırmadan  iki ülkenin çıkarları doğrultusunda  hareket etmesini ve bu şekilde  Amerika'nın İran'a karşı ekonomik yaptırımlarının baskısının etkisiz hale getirilmesini beklemektedir.