Afganistan'ın komşularının güvenlik yetkililerinin toplantısında İran'ın Çabahar limanının rolüne vurgu

Afganistan'ın komşularının ilk güvenlik toplantısı, Hindistan'ın ev sahipliğinde Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi danışmanlarının katılımı le Yeni Delhi'de gerçekleştirildi.

Bu toplantıda, İran'ın güneydoğusunda bulunan Çabahar limanının bölge güvenliğinin kilit unsuru olduğu vurgulandı. Sistan ve Belucistan eyaletindeki Çabahar limanı, Makran Denizi ve Hİnt Okyanusunun kıyısında yer alan İran'ın tek okyanus limanıdır.
Çabahar limanı, Orta Asya'nın Afganistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan gibi denize kıyısı olmayan ülkelerinin açık sulara ulaşabilecekleri en yakın ve stratejik konumu nedeniyle ayrı bir önem taşıyor.
Orta Asya ülkelerinin ulusal güvenlik danışmanlarının katılımıyla Yeni Delhi'de söz konusu toplantının yapılması, birkaç açıdan değerlendirilmeye değerdir.
Her şeyden önce Hindistan, kendi rakipleri bu cümleden G. Kore ve Japonya ve hatta Pakistan ile rekabette, orta Asya’da kendi ekonomik ve ticari konumunu güçlendirmeye çalışıyor. Hindistan'ın bu hedefe ulaşmasına yardımcı olabilecek çok önemli kapasitelerden biri, Çabahar'ın stratejik limanıdır.
Hindistan'ın transit kapasite açısından bir kısmını devreye alacağı Çabahar limanı, özellikle Kuzey-Güney uluslararası ulaşım koridorunun olabildiğince aktif hale getirilmesinde kilit rol oynayan bu liman, Umman Denizi başta olmak üzere bölgenin en önemli transit limanlarından biridir.
Bölge meseleleri uzmanı Ali Hazai bu bağlamda şöyle diyor: Çabahar limanı, Hindistan'a ticari ve transit kapasitelerini kullanarak Orta Asya ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişkilerini daha da geliştirme imkanı veriyor. Hiç şüphesiz, bazen karayla çevrili olan bölge ülkeleri, Çabahar'ın transit hatlarına katılma teklifini memnuniyetle karşılıyor.
İkincisi, Çabahar limanının diğer kapasitelerinden biri de Hindistan ile Afganistan arasında kolay, ucuz ve güvenilir iletişim kurabilmesidir. Görüşmelere göre Hindistan, Chabahar'da üretim kapasiteleri oluşturarak Afganistan'ın maden imkanlarını ve kapasitelerini yeniden üretim için kullanacak. Bu, yalnızca Orta Asya pazarlarında güçlü bir varlık göstermek için değil, aynı zamanda Hindistan'ın Afganistan pazarlarındaki ticari konumunu güvenilir ve yüksek güvenlikli bir şekilde istikrara kavuşturmak için çok iyi bir fırsattır.
Hali hazırda Afganistan krizi komşu ülkeler ve Hindistan için ciddi bir sorun haline gelmesine rağmen Çabahar'ın stratejik limanı, Hindistan ve Afganistan'da yatırım yapan ülkeler için bu eşsiz fırsatı sağlıyor böylece bu ülkeye yatırım yaparak sorunlarının çözülmesine yardımcı oluyor.
Afganistan meseleleri uzmanı Dr. İkbal şöyle diyor: Bölge çevrelerinin önemli endişelerinden biri, bu ülkenin güvenlik sorunu ve terör tehdidinin komşu ülkelerin sınırlarına sıçramasıdır. Dolayısıyla bölge ülkelerinin Afganistan'da yatırım ve varlığı için gerekli platform sağlandığı ölçüde bu ülkedeki barış ve istikrara da aynı ölçüde katkı sağlanacaktır.
Her halükarda İran İslam Cumhuriyeti, stratejik Çabahar limanının bazı aşamalarının faaliyete geçirilmesini Hindistan'a devretmesine rağmen, bu ülke bu konuda ciddi herhangi bir girişimde bulunmamış ve bunu siyasi ve ekonomik bir prestij olarak bölgesel ve uluslararası toplantılarda kullanmaya devam ediyor.
Bu nedenle başta Afganistan olmak üzere bölgesel ekonomi çevreleri, Hindistan hükümetinin stratejik Çabahar limanına ilişkin taahhütlerini yerine getirerek bölgedeki transit konumunu güçlendirmek için daha fazla adım atmasını bekliyor./