Yaptırımların gölgesinde İran'ın ekonomik büyümesi
Uluslararası Para Fonu, İran İslam Cumhuriyeti'nin ekonomik büyümesinin önceki tahminlere göre önemli ölçüde arttığını açıkladı.
Uluslararası Para Fonu'nun son raporuna göre İran ekonomisi 2023'te yüzde 5,4 büyüme elde ederken, bu yıl dünyanın ortalama ekonomik büyümesi yüzde 2,6 oldu. Gelişmiş ekonomiler bu yıl yalnızca yüzde 1,5 oranında büyüdü.
Uluslararası Para Fonu daha önce İran'ın ekonomik büyümesinin 2023'te %3'e ulaşacağını tahmin etmişti. Uluslararası Para Fonu, İran'ın geçtiğimiz yılki ekonomik büyümesinin nedeninin petrol üretimindeki artış olduğunu belirterek, İran'ın geçtiğimiz yıl petrol üretiminin günlük 2,7 milyon varili aştığını, bunun da önceki döneme göre, üretimde 700 bin varil artışa işaret ettiğini açıkladı. Uluslararası Para Fonu da İran'ın 2024 ekonomik büyümesine ilişkin tahminini %3,7 olarak açıkladı.
Uluslararası Para Fonu, İran'ın son bir yılda artan ekonomik büyümesini kabul ederken, ülkenin ekonomik kalkınmasının itici gücü olan petrol endüstrisi, 13. Hükümetin iktidara gelmesinden sonra önemli ölçüde gelişmeyi başardı. Batı yaptırımlarından kaynaklı zorluklara rağmen petrol üretimi ve yeni ihracat pazarlarının ele geçirilmesi, bütçe açığının kapatılmasıyla ülke ekonomisinin ve sanayisinin refahının temelini oluşturuyor.
Bu önlemler, Petrol Bakanlığı ile İran Ulusal Petrol Şirketi'nin birleşiminin, önceki hükümette su üzerinde depolanan yaklaşık 90 milyon varil petrolü karmaşık müzakereler yoluyla satmayı başardığı ve petrol ve doğalgaz satışından bu dönemde kayda değer miktarda döviz elde edildiği bir ortamda gerçekleşti. İran petrol sektörünün bir yıllık performansına bakıldığında, Ulusal Petrol Şirketi'nin etkili ve stratejik kararlar alarak görev ve sorumluluklarını etkin bir şekilde yerine getirebildiği ve İran'ın refahı yönünde büyük bir adım atabildiği görülmektedir.
İran Merkez Bankası'nın açıkladığı resmi istatistiklere göre, bu dönemde İran'ın ekonomik büyüme portföyünde petrol ve doğalgazın payı %20 civarında gerçekleşti. Bu durum, İran'ın yönetici kurum ve şirketleri arasında önemli bir sıçrama kaydetti. İran'ın petrol, gaz ve petrokimya sektörünün ülkenin diğer bölgelerinin ekonomik büyümesine katkısı, şu anda İran'daki toplam konvansiyonel petrol ve gaz rezervlerinin 340 milyar varil ham petrol eşdeğerinden fazla olması koşuluyla gerçekleşmektedir ve bu şu anlama gelmektedir: 100 yıla kadar petrol ve doğalgaz çıkarma imkanı var.
Ancak İran İslam Cumhuriyeti'nin üst düzey yetkilileri, özellikle son yıllarda petrol fiyatlarındaki düşüş ve petrol yaptırımlarının İran ekonomisini direniş ekonomisine doğru sürüklemesi nedeniyle Tahran'ın sadece ham petrol satmak için bir pazar aramadığını defalarca dile getirdi. İran'ın petrokimya sektöründen son bir yılda 16 milyar dolar döviz kazancı elde etmesi ve bu sektörün İran'ın gayri safi milli hasılasına önemli katkısı değerlendiriliyor.
Uluslararası Para Fonu'nun son dönemdeki açıklaması, İran ekonomisinin ileriye doğru hareket ettiğinin bir işareti olarak görülebilir, ancak İran gibi madencilik, ticaret, turizm ve transit gibi çeşitli sektörlerde oldukça fazla potansiyele sahip bir ülkenin, sektörlerin gelişmesinin önündeki engelleri ortadan kaldırabilmek, ekonominin büyüme ve kalkınma kapsamını en kısa sürede ikiye katlayabilmektir./
