Batı Neden İran'a Uyuşturucuyla Mücadelede Minnettar Olmalı?

Pars Today - İran İslam Cumhuriyeti, Afganistan'dan Avrupa ülkelerine uyuşturucu kaçakçılığı için ana güzergâhlardan biri olmaya devam etmekte ve küresel düzeyde uyuşturucu kontrolüyle ilgili mücadelede önemli bir rol oynamaktadır.

İran, insani sorumlulukları doğrultusunda son 10 yıllarda uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede büyük bir rol üstlenmiştir. Dünyadaki afyon keşiflerinin %92’si, morfin keşiflerinin %59’u ve eroin keşiflerinin yaklaşık %27’si İran’a aittir.
Öte yandan, İran Uyuşturucuyla Mücadele Kurumu'nun raporuna göre, Amerikan güçlerinin 20 yıl boyunca Afganistan'da bulunması, uyuşturucu üretiminin artmasındaki en önemli faktörlerden biri olmuştur. 2000 yılında, Afganistan’ın toplam uyuşturucu üretimi yaklaşık 200 ton iken, 2021 yılına gelindiğinde bu miktar 9500 tona ulaşmıştır. Yani Amerikan güçlerinin Afganistan'daki varlığı süresince uyuşturucu üretimi elli kat artmıştır.
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi'nin (UNODC) yeni raporuna göre, Taliban hükümetinin haşhaş ekimine getirdiği katı yasağa rağmen Afganistan'da bu yıl haşhaş ekimi yüzde 19 arttı. Rapora göre, Afganistan'da şu anda yaklaşık 12 bin 800 hektarlık arazide haşhaş ekimi yapılıyor. Afganistan nüfusunun yüzde 80'e varan kısmı tarıma dayalı bir yaşam sürdürüyor. Bu ülke son yıllarda dünyanın en büyük afyon ve eroin üreticilerinden biri haline geldi.
Bu koşullar altında, İran’ın bu zararlı olguyu kontrol altına almak için gösterdiği yılmaz çabalar ve aralıksız eylemleri olmasaydı, dünyada uyuşturucu bağımlılığı çok daha vahim boyutlara ulaşırdı. Örneğin, İran İslam Cumhuriyeti, büyük ölçüde uyuşturucu üretiminin kaynağı olan Afganistan’a komşu olması ve Avrupa'ya, yani kaçakçıların nihai hedef pazarına en yakın güzergâhta bulunması sebebiyle, sınırlarını koruma adına büyük fedakârlıklar yapmıştır. Bu çerçevede, 4 binden fazla şehit ve 12 binden fazla gazi vermiş, her yıl sınır güvenliğini sağlamak için bir milyar dolarlık harcama yapmış ve son otuz yılda 12 bin tondan fazla çeşitli uyuşturucu madde ele geçirmiştir.
Ayrıca, İran’a yönelik adaletsiz yaptırımlara ve uyuşturucuyla mücadelede karşılaştığı büyük zorluklara rağmen, İran uyuşturucu kaçakçılığı transit yollarını kesmeyi başarmıştır. Bu nedenle Birleşmiş Milletler, İran’ı uyuşturucuyla mücadelede öncü ülke olarak nitelendirmiştir.
Bu bağlamda, İran Cumhurbaşkanı Temsilcisi ve Uyuşturucuyla Mücadele Kurumu Genel Sekreteri Hüseyin Zülfikari, Viyana'da Birleşmiş Milletler Avrupa Merkezinde düzenlenen 68. Uyuşturucu Maddeler Komisyonu yıllık toplantısında konuşarak, küresel uyuşturucu sorunuyla daha etkili mücadele edilmesi için öneriler sundu. Zülfikari, iş birliğinin artırılması, bilgi alışverişi mekanizmalarının güçlendirilmesi, deneyim aktarımı, teknik destek sağlanması, ekipman temini ve uyuşturucu üretimi, kaçakçılığı ve tüketiminden etkilenen ülkelere gerekli teknolojilerin transfer edilmesi gerektiğini vurguladı.
Zülfikari, tek taraflı yaptırımları uyuşturucuyla mücadelede en büyük sorun olarak değerlendirdi ve Uyuşturucu Maddeler Komisyonu ile Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nin birçok kararının uygulanması çerçevesinde, yaptırımların sona erdirilmesi ve uyuşturucuyla mücadelede ön cephede yer alan ülkelere etkili teknik ve ekipman desteği sağlanmasını talep etti.