İran’ın Enerji Merkezi: İlam Eyaleti, Gizli Bir Enerji Hazinesi

Parstoday – İran’ın en az nüfusa sahip eyaleti olan İlam, ülkenin üçüncü büyük petrol rezervine ve ikinci büyük doğal gaz rezervine ev sahipliği yaparak, İran’ın enerji başkentlerinden biri olma yolunda ilerliyor.

İlam Eyaleti’nde yaklaşık 4 milyar dolarlık enerji altyapı projeleri aktif olarak yürütülmekte olup, özel sektör yatırımları da teşvik edilmektedir. Pars Today’in Press TV’ye dayandırdığı habere göre, bu projelerin amacı, enerji altyapısını geliştirerek, eyaleti Irak’a doğal gaz ihraç eden bir enerji merkezi haline getirmektir. Irak’ın elektrik santralleri, büyük ölçüde İran gazına bağımlıdır.

İlam, İran’ın batısında, Irak sınırında yer almakta ve özellikle ham petrol üretimi ve doğal gaz geliştirme projeleri açısından stratejik bir konuma sahiptir.

Enerji Zenginliği ve Ekonomik Potansiyel

İlam ekonomisi geleneksel olarak tarım ve hayvancılığa dayanmakta, sanayi faaliyetleri sınırlı kalmaktadır. 2016 yılı nüfus sayımına göre, eyaletin nüfusu yaklaşık 580 bin idi ve İran’ın en küçük eyaleti olarak kaydedildi. 55 binden fazla çiftçi ve 3.350 sanayi işçisi burada yaşamaktadır.

Ancak İlam’ın gerçek gücü, hidrokarbon rezervlerindedir:

Yaklaşık 17 milyar varil ham petrol rezervi ile İran toplam petrol rezervlerinin %11’ine sahiptir. Bu alanda Huzistan ve Buşehr eyaletlerinden sonra üçüncü sıradadır.

Yaklaşık 14 trilyon metreküp doğal gaz rezervi ile ülke rezervlerinin %6’sını oluşturur ve Güney Pars’tan sonra ikinci sıradadır.

Öne Çıkan Petrol ve Gaz Sahaları

İlam’da bulunan başlıca petrol ve gaz sahaları:

Çeşme-Hoş, Dana, Danan, Azar (Dehloran ve güney Abdanan’da)

Darreh Bijar bölgesi henüz tam olarak keşfedilmemiş potansiyele sahip.

Günlük ham petrol üretimi yaklaşık 154 bin varil civarındadır. Bu üretim özellikle Çeşme-Hoş sahasından yapılmakta ve 153 km’lik boru hattı ile Huzistan’daki Ahvaz 3 Operasyon Kompleksine taşınmaktadır. Oradan ise Buşehr’deki Hark Terminali’ne gönderilerek rafine edilmekte ya da ihraç edilmektedir.

Büyük Projeler ve Yatırımlar

Dana ve Danan projeleri, Ulusal Kalkınma Fonu’ndan (NDFI) sağlanan yaklaşık 135 milyon dolarlık yatırımla başlatıldı.

Danan sahasında üretimin 8.000 varilden 19.000 varile çıkarılması hedeflenmektedir.

Azar sahası, Irak ile ortak kullanılan bir petrol sahasıdır. 2.5 milyar varil rezerve sahiptir ve 2017’den beri üretimdedir. İlk üretim 15.000 varil/gün iken, geliştirme sonrası bu rakam 65.000 varile çıkmıştır.

Gaz İşleme ve İhracat

İlam Gaz Rafinerisi, 2007 yılında kurulmuş olup 250 hektarlık bir alanda faaliyet göstermektedir.

Tedarik, Tang Bijar sahasından sağlanmaktadır.

Günlük üretim:

400 ton etan

670 ton LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı)

250 ton kükürt

4.000 varil gaz kondensatı

İhracat ve Sınır Ticareti

2024 yılında, İlam Eyaleti İran’ın 1.169 milyar dolarlık ihracatına katkıda bulunmuştur; bu ihracatta enerji ürünlerinin payı büyüktür.

İlam, 425 kilometrelik Irak sınırıyla, petrol ve gaz ihracatı için ideal bir merkez konumundadır.

İran, Irak’a günde 50 milyon metreküp gaz ihraç etmektedir. Bu gaz, Irak’ın elektrik üretimi ve enerji krizlerinin önlenmesi açısından hayati öneme sahiptir.

2024 yılında imzalanan 5 yıllık anlaşma, yıllık yaklaşık 6 milyar dolar değerindedir ve Irak’a kesintisiz gaz tedarikini garanti altına alır.

Zorluklar ve Altyapı Gelişimi

İlam’ın dağlık coğrafyası (Zagros Dağları), altyapı geliştirme ve ulaşım projelerini zorlaştırmakta, maliyetleri artırmakta ve proje sürelerini uzatmaktadır. Altyapı, Asaluye, Abadan, Mahşehr gibi kıyı enerji merkezlerine kıyasla daha az gelişmiştir.

Ancak İran Petrol Bakanlığı, 2021 yılında İlam’daki enerji projelerine 4 milyar dolarlık yatırım planı açıklamıştır. Bu yatırımlar, bağlı şirketler ve özel sektör aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

Yenilenebilir Enerji ve Gelecek Potansiyeli

Fosil yakıtların yanı sıra, İlam yenilenebilir enerji açısından da büyük potansiyele sahiptir:

Simere Barajı, 3 adet 160 megavatlık Francis türbini ile 480 megavat hidroelektrik üretim kapasitesine sahiptir.

Bölge, yüksek güneşlenme süresi ve elverişli rüzgar koşullarıyla, güneş ve rüzgar enerjisi santralleri için uygundur.

Ayrıca biyokütle (biomass) ve hidroelektrik kaynaklar da mevcut olup, enerji çeşitliliği ve özel yatırımlar için yeni fırsatlar sunmaktadır.

Sonuç: Stratejik Bir Enerji Üssü

İlam, düşük nüfusuna rağmen, İran’ın enerji haritasında kilit rol oynamaktadır. Zengin doğal kaynakları, sınıra olan stratejik konumu ve yatırım projeleriyle, sadece İran için değil, bölgesel enerji güvenliği için de kritik bir merkez haline gelmektedir.