Mevlana'nın Hz. Ali -as- hakkındaki güzel sözleri

Farsça konuşan ve Rumi veya Mevlana olarak bilinen büyük şair ve bilge Celaleddin Muhammed Belhi, Hicri Kameri 604 yılında İran'ın eski topraklarının doğusunda yer alan Belh'te dünyaya geldi. Rumi, günümüzde Türkiye'de ve diğer Türk dünyalarında Mevlana olarak anılırken, Batı'da Rumi olarak bilinir.

Eserlerinde, özellikle de Mesnevi'de, Kuran ayetlerine, Hz. Muhammed'in (s.a.s.) ve Hz. Ali'nin (a.s.) hadislerine ve peygamberlerin kıssalarına yaptığı atıflar o kadar fazladır ki bu alanda ona yetişecek kimse yoktur.

Şems Tebrizi ile Görüşme: Varlığın Harmanına Düşen Ateş

Mevlana'nın hayatındaki en önemli olay, yaklaşık 40 yaşındayken, 642 Hicri yılı civarında yine büyük bir İranlı bilge olan Şems Tebrizi ile görüşmesidir.

Şems, Celaleddin'i o kadar etkiledi ki ders ve vaaz vermeyi bıraktı ve semaya ve coşkulu tasavvuf şiirleri yazmaya başladı. Şems Tebrizi'nin Mevlana'ya ne söyleyip ne öğrettiğini tam olarak kimse bilmiyor; ancak Şems'in bilgili ve tecrübeli biri olduğu ve yazılarından da anlaşılacağı üzere Kuran tefsiri ve tasavvufta uzman olduğu açıktır.

Mevlana'nın Etkisi

Mevlana'nın etkisi İran platosunun sınırlarını aşıyor. Son yedi yüzyıldır İranlılar, Afganlar, Tacikler, Türkler, Yunanlılar, Orta Asya'daki diğer Müslümanlar ve Güneydoğu Asya'daki, özellikle de Endonezya ve Malezya'daki Müslümanlar, Rumi'nin manevi mirasından büyük ölçüde etkilenmişlerdir.

Batı'da Rumi olarak bilinen Mevlana'nın eserlerinin çevirileri, Amerika Birleşik Devletleri'nde "en sevilen" ve "en çok satan" şair olarak kabul edilir.

Eserleri İran'ın her yerinde geniş çapta okunmaktadır.

Hz. Ali Divan-ı Şems'te

Mevlana'nın Divan-ı Şems'te Hz. Muhammed'in (s.a.s.) Vasisi olan Hz. Ali'ye (a.s.) yaptığı atıflar genellikle ilahi güç ve kuvvete ve Hz. Muhammed'e (s.a.s.) olan fedakarlıklarında etkili kişiliğine dayanmaktadır. Mevlana ayrıca Hz. Ali'nin (a.s.) bilgisini, bilgeliğini ve kamil insan olma halini de tasvir eder.

Divan-ı Şems'in birkaç gazelinden şu beyitler, bu durumun bazı örnekleridir:

Bu zayıf ruhlu yol arkadaşlarından bıktım Tanrının aslanı ve Rüstem-i Dastan'ım arzumdur

"Tanrının aslanı" Hz. Ali'nin (a.s.) sıfatlarından biridir.

Neyi elinden alsalar bile onu çaresiz bırakmazlar Aslanın peşine düş, çünkü o Ali ve Murtaza'dır

Anlamı: Hz. Ali'yi takip et, o bir aslan gibidir

Musa'nın elinden asasını çalsan ne faydası var? Zülfikarı kullanmak için Heyder'in koluna ihtiyaç var

Anlamı: Yaratılmışları hidayete erdirmek için zahiri vasıtalara sahip olmak yeterli değildir, tıpkı Ali gibi içten de kamil insan olmalısın

Aşkın, lütufun ve gücün tamamını gördü Varlıkta şehit, yoklukta ise o Murtaza'dır

Hz. Ali ya da Murtaza Ali, aşk, lütuf ve güçte kamil bir insandır.

Hz. Ali Mesnevi'de

Mesnevi'de Mevlana, usta bir hikaye anlatıcısıdır ve bir hikâyenin ortasında Hz. Ali'nin zalimlerden biriyle olan savaşına atıfta bulunduğunda o kadar coşkulu ve yüce beyitler söyler ki sanki hikâye unutulmuş ve Hz. Ali'nin vasıflarına hayran kalmış gibidir:

Hz. Ali'den ihlaslı davranmayı öğrenin Hakkın aslanını hileden uzak bilin

Ve Hz. Ali savaş alanında zulüm ve küfür ordusunun savaşçısını yenme fırsatı bulduktan sonra, o savaşçı Hz. Ali'ye tükürür. Hz. Ali kılıcını yere atar ve savaşın ortasında bu küstahlıktan öfkesini atmak için bir süre durur ve sadece Allah için ve hak yolunda savaşır, kendisine yapılan hakaret için intikam almak için değil.

O, Hz. Ali'nin yüzüne tükürdü Her peygamberin ve velinin gururu

O tükürük, secdegahta ona secde eden ayın yüzüne atıldı

Daha sonra Mevlana, o kişinin dilinden ve aslında kendi ruhunun derinliklerinden, yüce ve benzersiz ifadeler, benzetmeler ve mecazlarla Hz. Ali'yi tasvir ediyor:

Sen Rabbani bir aslansın cesaretinde Erdemliliğinde kim olduğunu bilir?

...

Tih'te Musa'nın bulutunun erdemliliğinde...

Ey Ali, sen tüm akıl ve gözsün! Gördüklerinden bir kısmını anlat!

Sabır kılıcın kalbimizi parçaladı. Bilginin suyu toprağımızı temizledi. Tekrar söyle, bu sırların Hak'tan olduğunu biliyorum Çünkü o kılıçsız öldürmek onun işidir.

...

Gözlerin gaybı algılamaya öğrendi ....

Sırlarını aç Ali Murtaza!

...

Dilimsiz ay gibi ışık saçıyorsun ....

Sen ilim şehrinin (İlim şehri: Hz. Muhammed'e atıf) kapısısın Sabrın güneşinin ışığı gibisin

...

Ey merhamet kapısı sonsuza kadar açık kal!

Devamında Mevlana, birçok benzetmeden sonra tekrar hikâyeye döner ve bu kez Hz. Ali'nin kişiliğini kendi dilinden tasvir eder ve o savaşçıya bu gecikmenin sebebini açıklar:

Dedi ki ben kılıcı hak için vururum! Ben Hakkın kuluyum, nefsimin emriyle değil! Ben Hakkın aslanıyım, heves aslanı değilim. Davranışım dinimin göstergesidir ...

Hakk'ın dışında her şeyi yok saydım