Azerbaycan Cumhuriyeti ile Türkiye Tatbikatlarının Hazar Denizine Uzanması
Yayımlanan haberler Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkiye'nin ortak askeri tatbikatlarını Güney Kafkasya bölgesinden Hazar Denizine yaymak istediklerini göstermektedir.
Daha önce Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkiye askeri makamlarının ard arda düzenledikleri ortak tatbikatlarla Ermenistan'ı 10 maddelik barış anlaşmasını kabul etmeye zorlamak istedikleri düşünülüyordu. Nitekim Ermenistan makamları da Rusya arabuluculuğu ile imzalanan Karabağ barış anlaşması hususunda ciddi kaygılara sahipti. Diğer yandan Ermeni hükümet makamları, Ermenistan sınırları çevresinde tatbikatların düzenlenmesini Azerbaycan Cumhuriyeti'nin tekrar savaş başlatmak bahanesi olarak görüyordu. Bu yüzden Ermeni makamlar her daim ortak tatbikatların düzenlenmesi hususunda kaygılarını dile getirmeye başlamıştı. Ermenistan makamlarının Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkiye'nin bölgedeki ortak tatbikatlarından duyduğu rahatsızlıklara rağmen Bakü ve Ankara makamları hala bu alanda aktif varlık göstermeye çalışıyorlar. Bölge ülkelerinin siyasi çevreleri ve siyasetçilerinin tereddütlerine rağmen son dönemde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Türkiye ile ortak tatbikatlarının Bakü'nün Ankara'dan yeni silahlar alması ile alakalı olduğu ortaya çıktı. Gerçekte Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Türkiye'den aldığı silahların denenmesinin en iyi yolu da ortak tatbikatlarda denenmeleri ile mümkün olacaktı. Buna rağmen Bakü ve Ankara makamları son dönemde ortak tatbikatlarını Güney Kafkasya'dan Hazar Denizine yaymak için büyük çaba göstermişlerdir. Halbuki Hazar Denizi kıyı ülkelerinin liderleri oturumlarında bu bölgede yabancı ve bölge dışı ülkelerin her hangi bir bahane ile bulunmasına karşı çıkılmıştır.
Buna rağmen Azerbaycan Cumhuriyeti savunma bakanlığı 7 Eylül günü Azerbaycan Cumhuriyeti özel deniz kuvvetleri ile Türkiye deniz kuvvetlerinin Hazar Denizinde ortak tatbikatlar düzenleneceğini ve bu tatbikatların devam edeceğini duyurdu. Azerbaycan Cumhuriyeti savunma bakanlığı tarafından yayımlanan bildiriye göre bu ortak tatbikatların devamında Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkiye özel deniz kuvvetleri farazi düşmanların terör ve sabotaj eylemlerine karşı taarruz operasyonları gerçekleştireceklerdir. Bu ortak tatbikatlarda ayrıca botlar yardımı ile farazi düşmanların mevzilerinin yok edilmesi de plan dahilinde olduğu belirtildi. Bu bildiride bu tatbikatların süresine, katılımcıların sayısına ve kullanılan askeri teçhizatlara değinilmedi.
Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın geçtiğimiz günlerde Hazar Denizi'nde Türkiye ile ortak tatbikat düzenleyeceği yönündeki açıklamasına rağmen başta Rusya olmak üzere Hazar'a kıyısı olan ülkeler henüz bu gelişmeye tepki göstermedi. Ancak, kıyıdaş devletlerin liderleri arasında imzalanan çeşitli anlaşmalara göre, Hazar Denizi'nde yabancı hükümetlerin varlığı yasaklanmıştır. Hazar'a kıyısı olan devletlerin liderleri bu konuda son kez Astarahan zirvesinde bir belgeye imza attılar.
Hazar'a kıyısı olan devletler daha önce ABD ve müttefiklerinin bu stratejik noktadaki askeri varlığı konusunda endişeliydiler. Çünkü Batılı hükümetler öncelikle bölgeyi istikrarsızlaştırma ve güvensizleştirme gibi hedefler peşindeler.
ABD ve müttefikleri bölgeyi istikrarsızlaştırmaya ve Orta Asya, Güney Kafkasya ve Hazar Denizi'nde inisiyatifi eline almaya çalışıyor.Aslında ABD ve Müttefiklerinin amacı, başta Rusya olmak üzere bölgenin bağımsız devletlerine saldırmak ve onları savunmasız bir şekilde baskı altında tutmaktır.
Amerika Orta Asya işleri dışişleri bakanı yardımcısı Clark Cooper, 2019 yılında Özbekistan'a yaptığı ziyarette şunları söylemişti: "Washington, Sovyet cumhuriyetlerini Rusya'dan geleneksel askeri teçhizat ithalatından uzaklaştırmaya odaklanıyor."
Aslında, Türkiye'nin Rusya'dan bazı silah alımlarına rağmen, kendisini hala ABD'nin bir müttefiki ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü-NATO'nun aktif bir üyesi olarak gördüğüne dair ciddi şüpheler vardır. Bu nedenle uzmanlar, Türkiye'nin Hazar Denizi'ne Azerbaycan Cumhuriyeti tarafından açılmasının, Amerika Birleşik Devletleri'nin Hazar Denizi'ne açılmasına benzediğini söylüyorlar.
