Bağdat – Erbil hattında gerginliklerin hafiflediği işaretleri

Irak Başbakanı Haydar İbadi ve Kuzey Irak yerel yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani’nin en yeni açıklamaları, Kuzey Irak yerel yönetimi Bağdat’taki merkezi yönetimle ilişkilerini düzeltme ve gerginlikleri giderme yönünde adım attığını gösteriyor.

Bilindiği üzere geçen sene Kuzey Irak yerel yönetiminin eski Başkanı Mesut Barzani’nin bu bölgenin Irak topraklarından ayrılması yönünde referandum düzenlenmesi üzerinde yersiz ısrarı sadece Mesut Barzani’nin Kuzey Irak bölgesinde iktidarın zirvesinden çekilmek zorunda kalması ile sonuçlanmadı, aynı zamanda Bağdat – Erbil hattında da gerginlikleri tırmandırdı.

Gerçi Kuzey Irak yerel yönetiminin Başbakanı Neçirvan Barzani de sözde bağımsızlık referandumu sürecinde Mesut Barzani ile eşgüdümlü hareket ediyordu ve yine Erbil ile Bağdat arasında gerginliğin tırmanmasında de rol ifa etti, ancak Neçirvan Barzani şimdi Erbil’de iktidarın zirvesinde yer alan bir yetkili olarak Kuzey Irak bölgesinin tüm sorunlarını ve özellikle Mesut Barzani’nin 12 yıllık siyasetlerinin sonucu olan Erbil – Bağdat hattındaki gerginlikleri tek başına göğüslemek zorunda kaldığı anlaşılıyor.

Bu konuda Ortadoğu meseleleri uzmanı Sabah Zengene şöyle diyor: Kuzey Irak bölgesinin iktisadi şartları içler acısı hale geldi. Burada memurlar aylardır maaş alamıyor. Bölgede ağır mali sıkıntı ve temel ihtiyaçların kıtlığı çok bariz bir şekilde hissedilir duruma geldi, bir çok ticari ve iktisadi firma ve müessese Kuzey Irak’tan taşınmaya başladı.

Öte yandan Mesut Barzani’nin Kuzey Irak yerel yönetimi başkanlığından çekilmesi üzerinden üç ay geçtiği bir sırada Erbil yönetiminin Irak anayasası çerçevesinde hareket etmek istediği yönünde bir eğilim sergilemeye başladığı gözleniyor. Bu bağlamda Kuzey Irak yerel yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, Davos ekonomik forumu kulisinde Irak Başbakanı Haydar İbadi ile görüştü. Görüşmede iki yetkili önümüzdeki haftalarda Bağdat ve Erbil arasında anlaşmazlık konuları olan petrol satışı, havaalanlarının işletmesi ve memur maaşları gibi konuları çözmek üzere ciddi müzakerelere başlamayı kararlaştırdı.

Bu arada Irak Başbakanı Haydar İbadi Davos’ta düzenlenen dünya ekonomik forumunda yaptığı konuşmada Kuzey Irak yerel yönetimi yetkililerinin bu bölgede üretilen ham petrolü Irak merkezi yönetimine teslim etmeyi kabul ettiklerini açıkladı.

Öte yandan Erbil ve Bağdat yetkililerinin karşılıklı ziyaretlerinin başlaması ve yine Kuzey Irak yerel yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani’nin Tahran ziyareti ve İranlı yetkililerde Erbil ile Bağdat arasında arabuluculuk yapmalarını talep etmesi de Erbil – Bağdat hattında gerginliklerin giderilmesi yönünde iradelerin şekillenmeye başladığının işaretleridir.

Ancak görünen o ki Bağdat ile gerginlikleri hafifletme eğilimj, Erbil yönetiminin geçici bir eğilimidir, zira Erbil yönetimi bölge halkının geçim derdi ile başlattıkları protesto eylemlerini durdurmak ve hatta bu bölgenin yerel yönetiminin muhtemel çöküşünü önlemek için Bağdat ile gerginlikleri gidermeye muhtaç görünüyor.

Bu doğrultuda Kuzey Irak yerel parlamentosu üyelerinden Abdurrahman Alirıza da Bağdat – Erbil hattında gerginlikleri devam etmesi Kuzey Irak bölgesinde ticari faaliyetleri olumsuz etkilediğini ve uzun vadede de Kuzey Irak’ın iktisadi durumunu etkilemeye devam edeceğini belirtiyor. Nitekim bu yüzden Neçirvan Barzani de Bağdat yönetimi ile müzakerelerinde bölgedeki memurların maaşının ödenmesi ve havaalanlarının işletmesi gibi iktisadi temelli konulara öncelik vermek istiyor. Öte yandan Kuzey Irak bölgesinde Bağdat ile gerginliklerin giderilmesi yönünde eğilimlerin artmasının bir sebebi de Irak parlamento seçimlerinin gelecek Nisan ayında düzenlenecek olmasıdır. Zira Erbil bir yandan Kürtlerin Irak parlamentosunda konumunun zayıflamasını istemiyor ve öte yandan da IKDP’nin sahip olduğu sandalyeleri rakip Kürt partilere bırakmak istemiyor.

Bu arada Bağdat yönetimi de Erbil yönetimi ile gerginliklerin hafifletilmesine sıcak bakıyor, zira bir yandan Erbil’i Irak anayasasına göre hareket etme konusunda ikna etmiş oluyor ve öbür yandan da Erbil’in Irak parlamentosuna geri dönüşü için zemin hazırlamış sayılıyor. Gerçekte Bağdat yönetimi Kürtlerin olmadığı veya temsilci sayısının azaldığı bir parlamentonun kurulmasını istemiyor.

Her halükarda gerçi şimdilik Erbil ve Bağdat ilişkilerinde pratikte bir iyileşme yaşanmadı, ama Irak parlamento seçimlerine üç ay kaldığı bir sırada her iki taraf medyanın gürültülü atmosferinden uzak bir şekilde gerginlikleril sakin bir ortamda gidermeye çalışıyor.