Sözde Karabağ Cumhuriyeti Seçimleri ve İran'ın Tutumu

Sözde Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanlık seçimlerinin ikinci turunun ilk çıkan sonuçlarına göre eski başbakan Arayik Aratonian toplam oyların yüzde 84.5'ine denk gelen 39 bin 860 oyla " Azat Vatan " Partisi başkanı olarak Cumhurbaşkanı seçildi.

Sözde Karabağ Cumhuriyeti merkezi seçim komisyonu başkanı Srbuhi Arzumanyan ise Çarşamba günü basın toplantısında şöyle bir açıklamada bulundu:"  13 Nisan'da  düzenlenen seçimlerde ayrıca görevde bulundan dışişleri bakanı Masis Mayilian  da oyların yüzde 12.1'i olan 5 bin 728 oyla ikinci sırada yer aldı. "

Durum böyleyken Ermenistan basın medyası bu seçimlere katılımın yüzde 15.2 olduğunu öne sürse de sözde Karabağ Cumhuriyeti merkezi komisyon başkanı  halkın katılımını yüzde 45 olduğunu bildirdi. 

Bölgede bağımsız siyasi  çevreler açısından sözde Karabağ Cumhuriyeti seçim komisyonu makamlarının açıkladığı bu rakamlar kuşku uyandırmaktadır. 

Doğal olarak seçimlere katılım oranı  ne kadar fazla ise yönetim de o kadar meşruiyet kazanır. Bunun tersi de geçerlidir. 

Gerçekte sandıkların daha az dolması demek o seçimlerin meşruiyetinin de azalması demektir.  Özellikle de sözde Karabağ Cumhuriyeti'nin Azerbaycan Cumhuriyeti'nden ayrılmak istediği sırada bu seçimleri düzenlemiştir. Halihazırda Karabağ bölgesi tamamen Bakü merkezi hükümeti kontrolünden çıkmış ve tam olarak Erivan kontrolüne geçmiştir. 

Bakü hükümeti makamları ve Azerbaycan Cumhuriyeti halkı ise Karabağ bölgesinin tekrar Bakü devleti merkezi denetimi altına girmesini isteyip bunun için kaba kuvvete bile baş vurulabileceğini göze alacaklarını göstermişlerdir. 

Bu yüzden Azerbaycan Cumhuriyeti hükümeti geçen dönemlerde de olduğu gibi sözde Karabağ Cumhuriyeti'nin peş peşe gelen iki seçimi, cumhurbaşkanlık ve milli meclis seçimlerini yasa dışı olarak görmüştür.  İran İslam Cumhuriyeti gibi ülkeler de Azerbaycan Cumhuriyeti hükümetinin bu görüşüne katılarak sözde Karabağ Cumhuriyeti'ndeki seçimleri kınamıştır. 

İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakanlığı sözcüsü de bölgede milletlerin ihtilaflarına yol açan her türlü seçimin uluslararası yasalara aykırı olduğunu ve yanlış sayıldığını dile getirmiştir. 

Bakü hükümeti ve kimi bölge hükümetlerinin tepkilerine rağmen şöyle bir değerlendirme yapmak da mümkün:"   Kuşkusuz Azerbaycan Cumhuriyeti'nin işgal edilmiş Karabağ ve diğer bölgelerde yapılan her seçim Azerbaycan Cumhuriyeti'nin uluslararası ve bölgesel sorunlarını arttıracaktır. Özellikle de Karabağ bölgesinin Ermeni siyasetçileri ve önde gelenlerinin bu bölgedeki seçimleri bağımsız bir ülkenin kurulmasının temelleri ve süreci görmesi durumu daha da hassaslaştırmaktadır. 

Ancak bu kez sözde Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanlık ve milli parlamento seçimlerinin geçen dönemlere göre daha sıkı ve ciddi rekabet çerçevesinde düzenlendiği söylenebilir. 

Özellikle de Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan'ın 2018'de işbaşına gelmesi ile Ermenistan ve sözde Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri arasında ortaya çıkan sorunların Erivan hükümeti ve Ermenistan lehinde olduğu söylenebilir. 

Aslında Ermenistan ve sözde Karabağ Cumhuriyet Ermeni siyasetçileri arasında çıkan ihtilaflar, kimi Azeri uzmanların İlham Aliyev hükümeti yetkililerine özel tavsiyelerde bulunmalarına da yol açtı. 

Bu çerçevede Azerbaycan Cumhuriyeti siyasi uzmanları  Aliyev hükümetine  bu ihtilafları körüklemek sureti ile Karabağ  münakaşasını Azerbaycan Cumhuriyeti lehine sonuçlandırmasını istediler. 

Örneğin Azerbaycan Cumhuriyeti Siyasi Uzmanlar Birliği başkanı Zaur Memmedov şöyle bir tavsiyede bulundu:" Tüm Ermenistan siyasileri Karabağ'ı iktidarda kalmak için bir koz olarak kullanıyorlar. Şimdi de Paşinyan hükümeti Karabağlıları kendi yanına çekmek istiyor. Ancak bu kolay bir iş değil. İlham Aliyev hükümeti bu hususta ön ayak olabilir. "

Genel olarak bu seçimlerin de düzenlenmesi ile birlikte şöyle bir değerlendirme yapmak mümkün:  Sözde Karabağ cumhuriyetinde  milli meclis seçimlerini de kazanan yeni cumhurbaşkanı  Azerbaycan Cumhuriyeti'nin siyasi manevrasını sınırlandıracak bir isimdir.