Katar'da Afganlar Arasındaki Müzakereler

Çeşitli Afgan gruplar arasındaki barış müzakeresi, Kabil hükümeti ve Taliban grubu heyetlerinin katılımı ile geçen Cumartesi gününden itibaren Katar'ın Doha kentinde başladı. Ancak bir hafta boyunca söz konusu görüşmelerden gelen haberler, iki tarafın hala müzakerelerin temel hususları ve konuları hakkında pazarlık yaptıklarını gösteriyor. Bu arada tarafların ateşkes hususunda anlaşmaya varmadıkları da söylenmektedir.

Burada sorulması gereken soru  "Barış anlaşmasının şimdiye kadar neden sağlanmadığı ve temel sorunun ne olması?"dır.  
Uzmanlar Katar müzakere sürecinde engeller hakkında farklı görüşlere sahipler.  Kimileri Amerika'nın Taliban ve Pakistan'a baskılarının Taliban'ı eski tutumundan belli bir oranda vaz geçirdiğini düşünüyorlar. Buna göre Afganlar arasındaki müzakere süreci ciddileşince Taliban geçici hükümet kurmak meselesine yönelecektir. 
Buna rağmen  Katar müzakerelerine katılan kabil heyeti açısından  anayasa ve cumhuriyetin korunması, Afganistan hükümetinin kırmızı çizgileridir.
 Buna karşın diğer uzmanlar,  Taliban'ın kolay kolay ateşkese onay vermeyeceğini, çünkü Taliban'ın savaşı kendi güçlü noktası gördüğünü, Afgan grupları arasında müzakereleri kendisi için bir koz ve diplomatik dayanak gördüğünü düşünüyor.  Bu açıdan Taliban'ın Kabil'de maksimum gücü elinde bulundurmak istediği tahminleri yapılmaktadır.  Bu görüşe göre Taliban, ateşkes ilan ederek   Afganların güvenini kazanmalıdır  aksi halde kamuoyu da  Taliban'ın sırf kendi sözde İslami Emirliğini kurmak için çaba gösterdiği kanaatine varacaktır. 
Afganlar arasındaki müzakerelerde gerçeklerin hangi analize yakın olup olmadığını bir yana,  burada kesin olan konu, Amerika'nın Afganistan'da 19 yıl kadar uzun bir süre  Taliban ile savaşmasının ardından  sonunda  180 derece yön değiştirerek,  bu grubun tutumuna yaklaşmasıdır.  Bu çerçevede yılın başında Taliban ile Amerika arasında bir anlaşma imzalandı.  Buna ilaveten Amerikalı makamların geçen 8 ay içerisinde bölgeye yönelik ziyaretleri sonucu Afganlar arasında müzakere süreci başlamış oldu. 
 İlk müzakere diyalogları ise Amerika dışişleri bakanı Mike Pompeo ve Katarlı makamların katılımı ile 1 hafta önce başladı.  Ancak burada sorulması gereken soru, "Afganistan barış müzakerelerinin neden 19 yıl kadar uzun bir sürenin ardından Amerika için önem kazanması"dır. 
Birçok uzmana göre  Amerika'nın bu barış müzakerelerini başlatma hedefi, Amerika başkanlık seçimlerinin yakın olmasıdır.   Çünkü Taliban ile olumlu anlaşma Trump'ın dış siyaseti için bir başarı sayılabilir.  Tabii Trump bu süreci başarı ile noktalayabileceğini düşünse de eski Amerika yetkilileri Afganistan barış görüşmelerinin, temel ihtilaflar ve görüş farklılıkları yüzünden çok uzun süreceğini belirtiyorlar.  
Bu çerçevede   Amerika'nın Afganistan ve Pakistan masası eski sorumlusu Miller ise şöyle diyor: "Amerika'nın  hızlı bir şekilde Kasım'a kadar bu müzakerelerin sonuçlanmasını istemesi ilginç değildir.  Ben de kesin bir şekilde 3 Kasım'a kadar dikkate şayan hiçbir gelişmenin yaşanmayacağını söyleyebilirim. "
 Genel olarak kesin bir şekilde hem Afganistan hükümeti hem  Taliban grubunun   müzakerelerde kırmızı çizgilere sahip olduğu söylenebilir.    Afganistan hükümeti temsilcileri hem anayasa hem de cumhuriyetin korunmasında ısrarcılar. Buna karşın Taliban da İslami Emirliklerini tekrar kurmak istiyor.  Bu yüzden iki taraf arasındaki kırmızıçizgiler aslında birbirinin tam tersidir.  Bu görüşleri bir birine yaklaştırarak ortak bir noktada buluşturmak ise epey zor ve belki de imkânsız görünüyor. 
Bu yüzden  Afganistan barış süreci ve müzakerelerinin epey uzun süreceği tahmin ediliyor. Trump'ın da bu süreci başkanlık seçimlerinde kendi lehine kullanabilmesi de çok uzak bir ihtimal görünüyor./