Dünyada nükleer silahların giderek artıp, gelişmesi ve yeni ülkelerin nükleer kulübe dahil olurken, uluslararası barış ve güvenlik için olumsuz bir vizyon çizilmiş bulunuyor. Bu mesele, Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşması adı altında yeni bir anlaşmanın oluşmasını kaçınılmaz kılmıştır.
BM, 122 üyenin lehte oy vermesiyle Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşması'nı 2017 yılında kabul etmişti. Antlaşma, 24 Ekim itibariyle onaylayan 50 ülkede Cuma gününden itibaren yürürlüğe girdi.
Antlaşma, nükleer silahların geliştirilmesi, üretimi, bulundurulması ve kullanımı gibi bu tür silahlara yönelik herhangi bir etkinlikte bulunma konusunda kapsamlı yasaklar içeriyor.
Antlaşma, tarafların “nükleer silah kullanımının her türlü silahlı çatışmada geçerli olan uluslararası hukuk kurallarına, özellikle de uluslararası insani hukuk ilkelerine ve kurallarına aykırı olacağını“ düşündüğünü söylüyor.
Antlaşma Cuma günü itibariyle 51 ülkeden onay almış durumda. 86 ülke ise katılmaya niyetli olduklarını ifade etti.
İmzalayanlar arasında ne nükleer silah sahibi ülkeler ne de NATO üyeleri, Japonya ve Güney Kore gibi nükleer caydırıcılığa güvenen ülkeler yer alıyor. O nedenle, antlaşmanın yürürlüğe girmesine rağmen dünyanın dört bir yanındaki nükleer cephanelerin hemen küçülmesi beklenmiyor.
Antlaşmayı teşvik eden ülkeler nükleer silahların yasadışı kabul edildiği yeni bir uluslararası norm kurulması halinde nükleer silahların baskı altına alınmasını umuyor.
Dikkatler, antlaşmanın nükleer silahsızlanma çabalarını artırmaya yetecek kadar destek alıp alamayacağı üzerinde.
Bilindiği üzere Nükleer Silahların Yayılmasının Yasaklanması Antlaşması NPT 1968 yılında onaylandı ve 1970 yılından itibaren yürürlüğe girdi, ancak NPT, nükleer silahların sayısının azalmasına yol açmadı, tam tersine nükleer kulübe dahil olan ülkelerin sayısı arttı.
Büyük nükleer güçler, Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşmasına ciddi şekilde karşı çıkmaktalar. Aslında nükleer silaha sahip ülkeler ve bu alanda önemli güçlerden hiçbiri, bu anlaşmayı imzalamış değil ve hatta antlaşma ile ilgili müzakere ve görüşmeleri bile boykot etmişlerdir. Dünyada toplam nükleer silahların yüzde 90'ına sahip olan ABD ve Rusya'nın yanısıra, Fransa, Çin, İngiltere, Hindistan, Pakistan, Siyonist rejim ve Kuzey Kore'de nükleer silaha sahipler. ABD, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin ekim 2018'de ortak bir açıklama yaparak, Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşmasına karşı olduklarını ilan ederek, bu antlaşmayı imzalamayacaklarını deklare ettiler.
Bu ülkeler, nükleer silahsızlanma ile ilgili kanıtlanmış yaklaşımın dünyada nükleer silahların azalmasında somut sonuçlar beraberinde getirdiğini ileri sürerek, yeni antlaşmanın nükleer silahsızlanma önündeki kilit sorunların giderilmesinde başarısız olduğunu ve NPT'ye zarar verebileceğini söylüyorlar.
Nükleer Silahlara Karşı Uluslararası Organizasyonu İcra Direktörü Beatrice Fihn, Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşmasının NPT'yı zayıflatacağına dair düşünceye karşı çıkarak, bu antlaşmanın NPT'nın gayesi doğrultusunda olduğunu belirtti.
Dünya onlarca yıldır, nükleer savaş kabusundan kurtulmuş değil, nükleer silahlar dünya ve uluslararası barış ve güvenlik için ciddi bir tehdit sayılıyor. Maalesef dünyada nükleer güçlerin depolarında binlerce nükleer silah bulunmakta. Bu silahlar, dünyayı onlarca kez yerle bir edebilir.
