Bakü’de muhalefetin ve destekçilerin erken seçimlerle ilgili tutumları
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in erken seçimlerin düzenlenmesine ilişkin başkanlık kararnamesi, Bakü hükûmetinin destekçileri ve karşıtları arasında görüş ayrılıklarına yol açtı.
Geçtiğimiz perşembe günü İlham Aliyev, bir başkanlık kararnamesi imzalayarak 07 Şubat 2024'te "özel cumhurbaşkanlığı seçimleri"nin düzenlenmesini kabul ederek, Merkez Seçim Komisyonu'ndan bu konuda gerekli uygulamaları yapmasını istemişti.
En son 2018 yılında 7 yıllık bir dönem için Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı görevine seçilen 61 yaşındaki İlham Aliyev'in önümüzdeki yıl Şubat ayında Azerbaycan Cumhuriyeti'nde düzenlenecek olan cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılması, üst üste beşinci cumhurbaşkanlığı dönemi olarak kabul ediliyor.
Bakü hükûmetinin destekçileri ve karşıtlarının tutumları bir yana, Şubat 2024 seçimlerinde İlham Aliyev’in oyların salt çoğunluğuyla yeniden Azerbaycan Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığına seçileceğini kesin olarak söylemek mümkün. Azerbaycan Cumhuriyeti 1969 yılından bu yana doğrudan ve dolaylı olarak Aliyev ailesi tarafından yönetilmektedir. Buna ilaveten İlham Aliyev 20 yılı aşkın bir süredir Azerbaycan Cumhuriyeti'nin işlerinden sorumludur. Babası "Haydar Aliyev"in 2003 yılında vefatından sonra İlham Aliyev Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yönetimini tekelinde bulunduruyor. 49 yaşından beri Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olan Aliyev, 2003, 2008, 2013 ve 2018 seçimlerinde oyların salt çoğunluğunu alarak bu görevde kalmayı başarmıştır.
26 Eylül 2016'da Azerbaycan Cumhuriyeti anayasasının değiştirilmesine ilişkin referandumun ardından Azerbaycan Cumhuriyeti'nin başkanlık süresi 5 yıldan 7 yıla çıkarıldı. Böylelikle İlham Aliyev, Nisan 2018 yılının seçimlerinde 7 yıl süreyle Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak seçildi ve 2025 yılına kadar bu görevde kalabilecek.
Bu ülkede erken cumhurbaşkanlığı seçimleri ile ilgili muhalefetin ve yanlıların farklı görüşleri vardır. Erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinin duyurulması ardından Azerbaycan Cumhuriyeti Müsavat Partisi, demokratik bir atmosferin oluşturulması ve eşit rekabet koşulları altında serbest seçimlerin düzenlenmesi çağrısında bulunan bir bildiri yayımladı. Daha önce Azerbaycan Cumhuriyeti'nden alınan raporlar, İlham Aliyev'in muhaliflerinin başkent Bakü'de protesto gösterisi yaptığı ve polisin muhalefet partisi "Müsavat"a bağlı onlarca aktivisti tutukladığını belirtmişti. Müsavat Partisi ilk kez Kasım 2019'da İlham Aliyev hükûmetinin muhalefet partilerinin Millet Meclisi seçimlerinde temsilcilik sandalyesi kazanamaması ardından bu seçimleri "sağlıksız" ilan ederek gösteriler düzenledi.
Diğer yandan İlham Aliyev'in politikalarını destekleyenler ve iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi (YAP) üyeleri “İkinci Karabağ Savaşı'ndaki başarısı nedeniyle İlham Aliyev’in bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimini kesinlikle kazanacağı” görüşündeler.
Fakat Bakü hükûmetinin muhalifleri, daha farklı düşünüyor. Örneğin Bakü hükûmetinin muhalefet partilerinin liderleri, cumhurbaşkanlığı seçiminin erken duyurulmasını, İlham Aliyev hükûmetinin mevcut duruma ilişkin endişelerinin onayı ve Bakü yetkililerinin güvensizliğinin bir işareti olarak görüyorlar.
Türkiye’nin güvendiği siyaset adamlarından ve reformist Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Cephesi Partisi'nin Lideri Ali Kerimli’ye göre “Ülkede 2024 yılında yapılan Millî Meclis ve belediye seçimlerinin arka planında, cumhurbaşkanlığı seçiminin düzenleneceği hiç öngörülmemiş ve bu konuda genel bir görüş alışverişi yapılmamıştı.”
Aslında belediye başkanlığı seçimleri 2024 ve meclis ile cumhurbaşkanlığı seçimleri ise ondan bir yıl sonra düzenlenmelidir. Fakat Millî Meclis ve belediye konseyleri seçimleri ise gelecek yıl düzenlenecektir.
Gerçek şu ki bu seçim dönemi de önceki dönemlerde olduğu gibi, seçimlerin kurallarında özel bir değişiklik yapılmadan gerçekleştirilecek. Bu arada Avrupa Konseyi temsilcileri son 10 yılda düzenlenen seçimlerde Bakü hükûmetine tavsiyelerde bulunmuş, son 10 yılda bu tavsiyelerin hiçbiri uygulanmamıştır./