Katalonya'nın ayrılıkçılığına karşı mücadele

İspanya merkezi hükümeti ve Katalonya özerk bölge yönetimi arasında bu eyalette ayrılıkçı referandum konusunda uzun süre devam eden mücadelenin ardından, söz konusu referandum nihayet 1 ekim tarihinde geçekleşti.

Katalonya yerel yönetim sözcüsü Jordi Turull Madrid tarafından yasadışı ilan edilen referanduma katılanların yaklaşık %90'ının İspanya'dan ayrılmaya "evet" oyu kullandıklarını duyurdu.

Oy kullanma işleminde Katalonya özerk yönetiminin dağıttığı plastik kutular oy sandığı olarak kullanılırken, bağımsızlık yanlısı sivil toplum örgütlerinin dağıttığı veya Katalanların evde kendilerinin bastırdığı oy kağıtları, zarflara konulmadan sandıklara atıldı.

Turull referanduma 2 milyon 260 bin kişinin katıldığı bu sayıdan 2 milyon 20 binin Katalonya'nın bağımsızlığına evet oyu verdiğini belirtti. Barselona’da polis ile seçmen arasında çatışma çıkarken, polisin plastik mermi kullandığı olaylarda 844 kişi yaralandı. İçişleri Bakanlığı da yaralılar arasında 19 polis ve 14 jandarmanın olduğunu duyurdu. Polis bazı oy kullanma merkezlerine seçmenlerin girişini engelledi. Katalonya yönetimi, oy kullanma merkezlerinde çıkan olaylardan dolayı İspanya ulusal polisi ve jandarma hakkında Katalonya Adalet Yüksek Mahkemesine suç duyurusunda bulundu.

İspanya anayasa mahkemesi daha önce yaptığı açıklamada referandumun yasadışı olduğunu duyurdu. İspanya başbakanı Mariano Rajoy Pazar günü referandumun hemen ardından yaptığı açıklamada, Katalonya halkının kandırıldığını söyleyerek, “Bugün aslında Katalonya eyaletinde bağımsızlık referandumu yapılmadı” şeklinde konuştu.

Katalonya’nın İspanya'dan ayrılma konusu, Avrupa’da çatışmaya ve şiddete dönüşen ayrılıkçı konulardan biridir ve mevcut sürecin devam etmesi ile yerel yönetim ve merkezi hükümetin daha sert ve gergin bir şekilde karşı karşıya gelme ihtimali tahmin ediliyor.

İspanya’nın Britanya büyükelçisi Karlos Bastarte (Carlos Bastarreche) uyarıda bulunarak, Avrupa’nın hali hazırda Katalonya yerel yönetimince gerçekleşen “sessiz ve az masraflı bir darbeye” şahit olduğunu söyledi.

Avrupa'nın kalbinde yaşanan ayrılıma referandumu ve yaşanan gerginlikler ile ilgili iki senaryo çizilebilir. Birinci senaryo Katalonya’nın yerel yönetim tarafından bağımsızlığının ilan edilmesidir. Bu durumda merkezi Madrid hükümeti bu olayı engellemek için askeri varlığını burada takviye edecek, yerel yönetimi ve muhtemelen yerel meclisi de feshedecektir. Bu durumda fiziksel çatışma ve Katalonya halkının isyan etme ihtimali söz konusudur. Katalonya’nın İspanya'dan ayrılması ise merkezi hükümet için kabul edilmez bir olaydır bu yüzden merkezi hükümetin bu olayı engellemek için her yola başvurması ise muhtemeldir.

İspanya’nın kuzey doğusunda bulunan Katalonya 7,5 milyon nüfusla ülkenin en zengin bölgelerindendir. Nitekim ispanya ekonomisinin 5’te 1 üretimi bu bölgede gerçekleşiyor. Bu yüzden ve doğal olarak ülkeden ayrılması ise, İspanya ve milli iktidara darbe indirecektir. Tabi ki Katalonya’nın İspanya'dan ayrılması ise başta Bask ve Valensia gibi diğer eyaletlerin de ayrılması anlamında olacaktır. Zira ayrılıkçı referandumun başarılı sayılması onlara da bu yolda ilerlemek için cesaret verecek ve onlar da aynı şekilde İspanya'dan ayrılmak için referanduma gidebilirler. Fakat İspanya anayasasına göre İspanya parçalanamaz.

Fakat ikinci senaryo ise Madrid hükümeti tarafından barışçıl tutumun izlenmesi ve Katalonya’ya bazı imtiyazlar vermek sureti ile bu eyaleti, bağımsızlık talebinden pratikte vazgeçirmeye çalışmasıdır. Buna rağmen Katalonya yerel yönetimi, kültürel, sosyal ve en önemlisi ise ekonomi nedenlerden dolayı İspanya'dan yine de ayrılmak isteyecektir.

Avrupa meseleleri uzmanı Piruz İzedi’nin belirttiğine göre Avrupa’da tüm bağımsızlık isteklerinin kökünde ekonomi meselesi yatıyor; bu yüzden bu alanda bir ilerleme yaşanmadığı müddetçe ayrılıkçı sesleri de yükselecektir.

Fakat mevcut durum ve tüm yaşananlar İspanya'dan ayrılmak için halkın %90’lık oyunu aldığını iddia eden Katalonya yerel yönetimi, bu eyaletin bağımsızlığını, Katalonya halkının isteğine dayanarak daha da yoğun bir şekilde takip edecektir./