Bugünkü sohbetimizde İran’da musluk, vana ve inşaat malzemelerinin piyasasını ele almak istiyoruz.

Su, hiç kuşkusuz medeniyetlerin şekillenmesinin ilk ve en önemli etkenidir. Nitekim eski büyük medeniyetler de genellikle Nil, Dicle, Fırat, Send, Gang, Huang Hu, Yang Tese gibi büyük ırmakların yanı başında şekillenerek gelişmeye başladı. Bu konunun en önemli sebebi, tarımın suya duyduğu ihtiyaç olmuş ve özellikle insanlar bir yere yerleşmelerinin ardından gıda maddelerini karşılamakta olmazsa olmaz bir bileşin haline gelmiştir.

İran milleti ta eski devirlerden beri suyun hayat veren değerli bir madde olduğunun bilincinde olmuştur. Gerçekte insanın suya yönelik doğal ihtiyacı, İran platosunun özel coğrafi konumu ve bu değerli maddenin bu bölgede az bulunması, İran milletini ihtiyaç duyduğu suyu karşılamak için Kanat adındaki kuyu zinciri gibi teknolojileri geliştirerek su kaynaklarından çeşitli alanlarda yararlanmaya yöneltmiştir.

Öte yandan günümüzde artan nüfusla beraber sağlıklı içme suyunu temin etmek de büyük önem arz etmeye başlamıştır, öyle ki bu hayati maddeden en uygun biçimde yararlanmak üzere bazı araç gereçlerin geliştirilmesi de başta musluk ve vana üretimi olmak üzere ilgili sanayilerde önemli değişikliklere yol açtığı gözleniyor. Sanayi alanında kullanılan musluklara valf da denir. Vanalar biraz önce de belirtildiği üzere borularda ve sanayi ortamlarında döşenen boru şebekesinde sıvı veya gaz gibi akışkanların akışını sağlamak veya kesmek için yarayan bir gereçtir. Bu gereç genellikle su ve kanalizasyon sistemlerinde, soğutmak veya ısıtma sistemlerinde, elektrik santrallerinde, barajlarda, petrol ve doğalgaz ve petro kimya sanayilerinde kullanılır.

Musluk veya vana, genellikle bir metalden imal edilen ve boru içindeki bir akışkanın akışını durdurmaya veya serbest bırakmaya yarayan alete verilen addır. Musluklar genelde sanayi alanında veya inşaatlarda kullanılan musluklar olmak üzere iki gruba ayrılır.

İnşaatlarda kullanılan musluk veya vanalar da günümüz dünyasının en önemli sanayilerinden biridir. gerçekte kentleşme sürecinin ivme kazanması, yaşam tarzının değişmesi, insanların gelir seviyesinin yükselmesi ve en önemlisi, inşaat çalışmalarının artması bu sanayi sektörünün gelişmesine katkı sağlayan etkenlerdir.

Günümüzde inşaatlarda kullanılan musluk ve vanalar binaların iç cephelerinin güzelliği bakımından inşaat sektörünün önceliklerinden birine dönüşmüştür.

Musluk ve vanaların insanların yaşam alanında kullanımının mazisi çok eski zamanlara dayanır. Tarihi kaynaklarda belirtildiği üzere milattan 700 yıl önce insanlar suyu fevvarelere ve özel evlere yönlendirmek için boru ve musluk sisteminden yararlanıyordu. Bu boruların ve muslukların yapıldığı maddeler ise tarihin çeşitli evrelerinde farklı olmuştur. Seramik, mermer, altın, gümüş ve kurşun, genellikle eskiden özel ve umumi hamamlarda musluk ve boruların yapımında kullanılan maddelerdir. Hatta musluk ve vana yapımında ahşaptan da yararlanıldığı ifade edilmiştir. Günümüzde ise su için yapılan musluk ve vanalar genellikle pirinç alaşımından yapılır.

İran’da inşaatlarda kullanılan musluk ve vana sanayiinin mazisi yarım asıra dayanır. İran’da musluk ve vanayı sanayi ölçekte üreten ilk fabrika Bronz sanayii fabrikasıydı. Bu fabrika 1963 yılında inşa edildi. Günümüzde bu sektörde üç yüzü aşkın firma faaliyet yürütüyor. Söz konusu firmalar özellikle son yıllarda bu sanayiinin İran’daki ihtiyaçlarını tespit etmek ve ürünlerin yapısını günün teknolojileri ile uyumlu hale getirmekle piyasalarda etkili olmaya başlamıştır.

İnşaatlarda kullanılan musluk ve vanaların oluşturduğu sektör, İranlı bazı bilim temelli firmaların bir takım yeniliklere ve icatlara imza attıkları bir sektör sayılır.

Elektronik musluklar, son zamanlarda basit ve klasik muslukların yanında inşaatlarda kullanılan modern ve yeni musluklardan sayılır.

Akıllı elektronik musluklar dünyada yüksek teknoloji ürünü olan ürünlerin arasında yer alır ve hali hazırda da İran’da üretilmektedir. Bu teknoloji İran’da yerel hale getirilmiştir. İran’da üretilen akıllı elektronik muslukların yabancı örneklerine kıyasla nisbi meziyeti, İran’ın şartları ve suyun ağırlığı ile uyumlu olmasıdır.

İran’da su kaynaklarının kısıtlı olması ve tüketim modelleri, suyun en uygun biçimde tüketilmesine yarayan araç gereçlerin yüksek standartlarda üretilmesini kaçınılmaz hale getiren bir etkendir. Bu tür teçhizatlarda hava su ile karıştırılıyor ve tüketiciye kabul edilebilir oranda su tükettiğini telkin ederken, suyun boşuna tüketilmesine mani oluyor.

Akıllı elektronik muslukların en önemli özelliği, suyun tüketiminde %70’e varan tasarruf sağlamasıdır. Yine basit musluklara kıyasla akıllı elektronik musluklar, binaların üst katlarında su basıncının düşmesini engelleyecek biçimde tasarlanarak üretilmiştir.

İran’da şimdiye kadar suyun tüketiminde büyük tasarruf sağlayan 16 çeşit musluk ve diğer teçhizat üretilmiştir. Bunlar en çok tuvaletlerde, mutfaklarda, hastanelerde, laboratuarlarda ve ameliyat odalarında kullanılır.

İran’da bilim temelli firmaların bir başka önemli ürünü, su soğutma makinalarında kullanılan özel bir musluktur. Bu musluklar dünyada ilk kez İran’da tasarlanarak üretilmiştir ve tüm su soğutma cihazlarına bağlanabilir. Bu ürün hem sağlıklı ve hem ekonomiktir ve su soğutma cihazlarında kullanın ve ardından çöpe atılan plastik bardaklara kıyasla fiyatı daha düşük ve ayrıca çevre dostudur ve çöp hacminin azalmasına ve plastik bardakların kullanılmasında tasarrufa gidilmesine vesile olur. Nitekim su soğutma cihazlarının yanı başında kullanılan plastik bardakları atmak üzere büyük çöp kutusu bırakılmasında da tasarrufa katkısı olur.

Bu özel musluklar, suyun basıncı elle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmıştır. Üstelik tüketilmekte olan su musluğun içine geri dönmez.

İnşaatlarda kullanılan musluk ve vana sanayii, üretim aşamaları itibarı ile yüksek sayıda insan gücü gerektiren bir sanayidir. Bu sanayi sektörünün uzman insan gücüne pek fazla ihtiyacı yoktur ve ürünleri genellikle vasıfsız işçilerin katkıları ile üretilir.

İran’da bu sektörün ihtiyaç duyduğu makineler de genellikle içeride üretilir. Su ile temasda olan musluk ve vana ve borular genellikle 90 dereceye varan sıcaklığa karşı dayanıklı olan ve kullanıldıkları sürede bozulmayan maddelerden yapılması gerekir. Bu maddeler ayrıca zehir içermemesi ve kullanıldıkları sırada suyun kalitesini, görünüşünü, rengini, kokusunu ve tadını etkilememesi gerekir.

İnşaatlarda ve içme suyu sistemlerinde kullanılan musluk ve vanalar ayrıca bakterilerin gelişmesine ve insan sağlığını tehlikeye atmasına mahal vermemesi gerekir. Bu yüzden bu ürünlerin üretiminde insan sağlığına zarar vermeyen alaşımlar kullanılır.

İran’da çeşitli madenleri varılğı ise bu sektörün ihtiyaç duyduğu alaşımların üretilmesine imkan tanımıştır. Buna göre da İran’da bu sektörün ürünlerine olan ihtiyacın %90 kadarı içeride üretilir.

İnşaatlarda kullanılan musluk ve vanalar pirinç alaşımından yapılır. Pirinç alaşımı döküm aşamasında parçalara dönüştürülür ve ardından çeşitli kalıplar kullanılarak işlenir ve daha sonra da üzerlerinde çatlak veya delik olup olmadığı kontrol edilir ve cila ve sırla kaplama aşamasından sonra da üretilen parçaların kalite kontrolü gerçekleşir. Sırlama aşamasında bakır, nikel, krom, altın ve gümüş gibi metaller kullanılır ve böylece üretilen parçalar paslanma veya yıpranmaya karşı dirençli hale getirilir. Bu aşama ayrıca üretilen muslukların güzelliğine katkısı olur ve tüketicilerin zevkine hitap eder.

İran’da inşaatlarda kullanılan musluk ve vanaları üreten firmalar iç piyasaların ihtiyacını karşılamanın yanında ürünlerinin bir bölümünü de çeşitli ülkelere ihraç etmektedir. Nitekim son yıllarda Fars körfezi ülkeleri, orta Asya cumhuriyetleri, Kuzey Afrika ülkeleri, Suriye, Lübnan, Ürdün, Afganistan ve Irak gibi ülkelere geniş çapta ihracat gerçekleştirilmiştir.

Bu arada İranlı bazı üretici firmaların başka ülkelerin piyasalarını da hedef olarak seçtikleri belirtilmelidir. Bu firmalar ve fabrikalar üretimlerini ihracat eksenine yerleştirmiş ve gerekli standart belgelerini alarak dünya piyasalarına girmeye başamıştır. Bu sektörde çalışan İranlı firmalar, fabrikalarının yüksek üretim kapasitesi, ürünlerinin yüksek kalitesi ve katma değerlerinin gözeterek bu sektörde ihracat hacminin üç beş yıllık bir zaman diliminde 100 milyon dolara çıkarmayı hedeflemektedir.