Azerbaycan Cumhuriyeti son bir yılı krizli ve anormal bir şekilde geride bıraktı.

Gerçi bu kriz dönemi geçen yıllardaki ekonomik krizden ciddi bir şekilde farklı idi. Azerbaycan Cumhuriyetinde 2013 yılında başlayan ve 2015 ile 2016’da zirve yapan ekonomik ve mali krizlerin etkileri hala da ekonomik ve halkın geçimi alanında gözlemlenmektedir.

Son bir yılda Azerbaycan Cumhuriyeti ayrıca siyasi, ekonomik, kültürel ve dini işlerde de engebeli ve inişli çıkışlı bir dönem yaşadı. Bir yandan da Azerbaycan Cumhuriyeti ve Ermenistan arasındaki toprak anlaşmazlıkları da devam etti.

Azerbaycan Cumhuriyeti ve Ermenistan arasındaki sınır noktalarındaki çatışmalarda insani, maddi ve manevi zayiatlar verilmeye devam ediliyor. Ancak uluslararası kurumlar uzun dönemdir iki ülke arasındaki Karabağ meselesini çözmekte başarısız olmuştur.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlık Seçimlerinin 8’incisinin düzenlenmesi, ülkenin başbakanının 22 yılın ardından değişmesi, büyük ve tanınmış haber ajanslarından olan APA’nın kapanması ve İlham Aliyev’in muhaliflerinin Bakü’deki geniş çaplı gösteriler düzenlemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin son bir yılda yaşadığı en önemli gelişmeler olmuştur.

Azerbaycan Cumhuriyeti’ndeki 11 Nisan’daki erken Cumhurbaşkanlık Seçimi, 8 adayın katılımı ile 900 uluslararası gözlemcinin denetlemesi ile 125 seçim bölgesinde ülke çapında gerçekleşti. Bu dönemde de İlham Aliyev bir kez daha Azerbaycan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı olarak göreve geldi.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin sekizinci Cumhurbaşkanlık seçimleri gerçekte Azerbaycan Cumhuriyeti anayasasındaki değişikliklerden sonraki ilk seçimler sayılır. Bu değişikliklere göre Cumhurbaşkanlık süresi 5 yıldan 7 yıla kadar yükseltilmiştir.

İlham Aliyev peş peşe dördüncü kez Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görevini üstlenmiştir. İlham Alivey seçimlerin sonuçlarının açıklanmasının ardından şöyle bir mesaj yayımlamıştı:”Azerbaycan Cumhuriyeti halkı, oylarını istikrar, güvenlik ve kalkınmadan yana kullandılar. Biz birlikte daha güçlü bir Azerbaycan Cumhuriyeti inşa edeceğiz.”

İlham Aliyev 2003 yılından beri Azerbaycan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı olarak görev yapmaktadır. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde gerçekleşen erken cumhurbaşkanlık seçimleri ise muhalif partilerin itirazlarına yol açmıştır. Erken cumhurbaşkanlık seçimlerine muhalif olanlar ise bu girişimi İlah Aliyev ve Bakü hükümetinin başına buyruk davrandıklarını söylediler.

Bu konu ile ilgili Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Cephesi partisinin reformcu kanadı başkanı ve aynı zamanda Bakü hükümeti muhalifleri siyasetçilerinden Ali Kerimli bir mesaj yayımlayarak İlham Aliyev’in Cumhurbaşkanlık seçimlerinin zamanını değiştirme kararını eleştirerek şöyle dedi:” Azerbaycan hükümetinin muhalif partileri Mart 2018’de ilkbaharın başlaması ile ülke çapında siyasi toplanmalar ve mitingler gerçekleştirmek istiyordu. Ancak iktidar, bunu engellemek için seçimlerin tarihini 6 ay öne aldı. “

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Dış Siyaset İşlerindeki Yardımcısı Novruz Mammedov ise Azerbaycan Başbakanı olarak tanıtıldı.

Daha önce İlham Aliyev’in dış ilişkilerdeki yardımcısı görevinde olan Novruz Mammedov, daha sonra İlham Aliyev tarafından Azerbaycan Milli Meclisi’ne başbakanlık adayı olarak tanıtıldı. Mammedov Nisan ayında Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı olarak tanıtıldığında 82 yaşındaki Artur Rasizade’nin 22 yıllık başbakanlık döneminin ardından bu göreve getirilmişti.

Burada düşündürücü nokta ise Azerbaycan Cumhurbaşkanının eski Başbakan Artur Rasizade’yi görevden alma kararının verilmeden Novruz Mammedov’un adının Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne sunulması idi.  

Son bir yılda Azerbaycan Cumhuriyetinde gerçekleşen önemli gelişmelerden biri de APA haber ajansının kapanması idi. Bir ay geçici kapanmasının ardından özel sektörün de payı olduğu APA haber ajansı müdürünün bu dev Azeri medya organının kapanmasını bildirdi.

Kapanan APA haber ajansının müdürü Vusala Mahırkızı Eylül ayında bu haber ajansını kapatmaya karar verdiğini bildirdi.

APA Holding, APA Haber Ajansı, APA TV. internet kanalı ve APAsport, LentAz ve Kulis gibi siteleri de içine alan bir Holdingdi. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde büyük ve aktif bir medya organının kapanması olayı ilk kez yaşanmamaktadır.

Daha önce de  Vahid Mustafayev’e ait ANS medya ve televizyon kanalları da APA Haber Ajansı ile aynı kaderi paylaşmıştı.

Bunun yanı sıra Azerbaycan Cumhuriyetindeki kimi yazılı, sözlü ve görüntülü medya organları da iflas nedeninden dolayı veya mali kaynaklarının olmamasından dolayı Azerbaycan Cumhuriyeti’nin siyasi arenasından uzaklaşmışlardır.

Söylenenlere göre APA Haber Ajansı İlham Aliyev’in Ermenistan aleyhindeki ifadelerindeki cümlelerinde bir fiili çarpıtmıştır. APA Haber Ajansı müdürü Vusala Mahırkızı bu dev medya organının kapanması ile ilgili şöyle bir açıklama yapmıştır:” Uzun zamandan beri APA Haber Ajansı’nı sahiplenmeye yönelik kirli bir oyun başlatılmıştı. İlham Aliyev’in açıklamalarındaki cümlelerindeki bir fiilin değiştirilmesi ve çarpıtılması bahanesi de bu oyunu başlatanların planlarının bir parçası idi. “

Binlerce İlham Aliyev hükümetinin siyasetlerinin muhalifler ise Bakü’de hükümet karşıtı protesto gösterileri düzenleyip onun istifa etmesini istediler.

Ocak 2019’da Bakü hükümeti muhaliflerinden iki bini kadar “ Demokratik Güçlerin Milli Konseyi Koalisyonu” adındaki örgüt çerçevesinde hükümet karşıtı sloganlar atarak Bakü hükümetinin Mehman Hüseynov gibi siyasi mahpuslara karşı davranış siyasetine itiraz edip Mehman Hüseynov ve diğer siyasi mahpusların serbest bırakılmasını istediler.

Bakü hükümeti tarafından muhalif partilerin hükümet karşıtı protesto gösterilerine katılanlarına yönelik kısıtlamalar ve zorluk çıkarmalarına rağmen kuşkusuz iki bini aşkın kişinin Demokratik Güçler Milli Konseyi Koalisyonu protesto toplanmalarına katılımının halkın İlham Aliyev’in iç ve dış arenadaki yanlış siyasetlerinden bıktığını gösteriyor.

Son yıllarda muhalif partilerin hükümet karşıtı protesto gösterilerinde özel ve belirli hedefler güdülmüştür. Halkın geçim ve ekonomisi ile ilgili sorunlarının çözülmesi, kamu sermayeleri ve petrol gelirlerinin savrulmasına son verilmesi, yolsuzluk ile mücadele projelerin uygulanması, siyasi mahpuslar ve İslamcı mahpusların serbest bırakılması Bakü hükümetine karşı gerçekleşen protesto gösterilerinin iç arenadaki hususlardaki isteklerinden olmuştur.

İşgal altındaki Azerbaycan topraklarının özgürleştirilmesi ve avare Azerilerin evlerin geri dönmesi, Kudüs’ü işgal eden Siyonist Rejim ile ilişkilerin kesilmesi, Filistin ve Suriye gibi mazlum ve çile çekmiş milletlerin desteklenmesi siyasetinin izlenmesi, Müslüman ve komşu ülkeler ile ilişkilerin kuvvetlendirilmesi de bu protesto gösterilerinin dış siyasetteki isteklerinden olmuştur.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin son bir yıldaki gelişmelerini genel bir bakış açısından ele alırsak başarıların ve başarısızlıkların olduğu söylenebilir. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin işgal altındaki topraklarının özgürleştirilmesi konusunda ise Güney Kafkasya’daki belirgin bir başarısızlığının devam ettiği söylenebilir. Halbuki petrol fiyatlarının artması ile ekonomik alanda Azerbaycan Cumhuriyeti iyi bir gelişme kaydetmiştir.

Gelecek yılda ise Azerbaycan Cumhuriyeti Ermenistan ile Karabağ bölgesi ile ilgili toprak anlaşmazlıkları sorunu, ülke içinde ekonomik gelişme projelerinin uygulanması ve dış sermaye ve yabancı yatırımlarının ülkeye getirilmesi konuları, Azerbaycan Cumhuriyetinin en önemli gelişmeleri olarak sayılacaktır. Doğal olarak bu yeni gelişmeler Azerbaycan Cumhuriyetini yeni koşullar ve öngörülemez sorunlar ile karşı karşıya bırakabilir.