تحلیل- تشدید تنش میان پاکستان و افغانستان

در حالی که تنش در روابط پاکستان و افغانستان شدت یافته و چندین دور مذاکرات دولت پاکستان و طالبان برای بازگشایی گذرگاه تورخم با شکست مواجه شده است، انورالحق کاکر نخست وزیر موقت پاکستان اعلام کرد حکومت حاکم در افغانستان حکومتی قانونی نیست.

به  گزارش رادیو دری؛ این موضع بالاترین مقام دولتی پاکستان سخت ترین موضع اسلام آباد در قبال طالبان است‌ این موضوع از چند جهت قابل توجه ایت اول اینکه دوات پاکستان به هبچ عنوان حاکمیت طالبان را در افغانستان نمی پذیر د و ممکن است برای ان دردسر ایجاد کند دوم انکه اگر مذاکراتی میان پاکستان و طالبان‌ صورت می گیرد در جایگاه حاکمیتی طالبان نیست و این گروه بر جای مانده از خروج منفعت طالبانه غرب به خصوص امریکا از افغانستان است که طالبان را به عنوان گروهی دست نشانده خود در افغانستان قرار دادند.

منصور احمد خان کارشناس مسایل بین المللی در این‌ باره می گوید:"غیر قانونی دانستن حاکمیت طالبان در افغانستان از سوی پاکستان‌ راه هر گونه همکاری میان دو طرف را می بندد مکر ابن که طالبان براساس خواسته ها و انتظارات اسلام اباد مسئولیت تامین امنیت مرزها و امنیت کشورهای همسایه را بپذیرد و به عنوان حاکم مسئول عمل کند که طالبان‌ به ان بی اعتنا است".

به گفته نخست وزیر موقت پاکستان باید در عرصه دیپلماتیک نیز واقعیت را نادیده نگیریم، از این رو این سوال مهم را مطرح می کند که آیا افغانستان پس از صرف 3 تریلیون دلار و مداخله کشورهای غربی دارای یک دولت مرکزی است؟ طرح جنین اظهاراتی از سوی نخست وزیر موقت پاکستان‌بیانگر شدت عصبانیت اسلام اباد از عملکرد طالبان در افغانستان است و اینکه هیچ وفاق و اتحادی میان عناصر طالبان افغانستان دیده نمی شود و کابل نشینان طالبان نتوانسته اند سیاست یک پارچه ای را برای اداره امور وضع کنند و از دیدگاه پاکستان طالبان در بخش مرزبانی و تامین ان با مشکل جدی روبرو است.

کاکر نخست وزیر موقت پاکستان براین باور است غربی‌ها پس از بستن بار خود از افغانستان خارج شدند واکنون نیز حکومتی که باقی مانده است یک حکومت قانونی نیست.

وی اخیرا نیز ضمن ابراز نگرانی از سلاح‌های به جامانده آمریکا و ناتو در افغانستان گفته بود: فکر می‌کردیم با تسلط طالبان، وضعیت پاکستان نسبتاً بهتر خواهد شد اما چنین اتفاقی نیفتاد.

به نظر می رسد اتخاذ موضع نسبتا مستقل طالبان در برابر پاکستان که حامی اصلی آن در دهه های اخیر محسوب می شود تا حد زیادی اسلام اباد را عصبانی کرده است. زیرا طالبان مسایل ارضی و مرزی را به عنوان کهنه اختلافات پاکستان و افغانستان مطرح می کند که چندان خوشایند پاکستان نیست.

عباس ختک کارشناس مسایل سیاسی در این باره می گوید:"مسایل و اختلافات مهمی میان پاکستان و افغانستان‌ مطرح است که پاکستان انتظار نداشت با امدن مجدد طالبان اختلافات سر باز کند اما به نظر می رسد پاکستان تنش های مرزی با افغانستان‌را حرکتی حساب شده برای طرح اختلافات مرزی می داند موضوعی که زمزمه های ان‌ از سوی برخی عناصر طالبان مطرح می شود‌".

در هر حال، بسته ماندن گذرگاه مرزی تورخم خسارات زیادی را برای مردم و بخش تجاری هر دو کشور وارد می کند. به گفته مقامات اتاق تجارت و صنایع افغانستان و پاکستان مسدود ماندن گذرگاه مرزی تورخم به تاجران دو کشور بیش از یک میلیون دلار ضرر وارد کرده است. اصرار دولت اسلام‌آباد به مسدود ماندن گذرگاه تورخم به عنوان یکی از مرزهای کلیدی و مهم میان افغانستان و پاکستان به مردم بخصوص بیماران صدمه جدی وارد می کند. به گفته اعجاز خان آفریدی، رئیس اتاق تجارت و صنایع ایالت خیبرپختونخوا با مسدود ماندن گذرگاه مرزی تورخم به تاجران افغان و پاکستانی خسارات هنگفت مالی وارد شده است. به همین دلیل اخیرا تجمعاتی به نشانه اعتراض به اقدام پاکستان در مسدود کردن گذرگاه تورخم در ننگرهار برکزار شد که تاثیری در رفتار دولت پاکستان نداشت. به نظر می رسد تا زمانی که طالبان درباره تامین امنیت مرزهای مشترک و مقابله با تحریک طالبان پاکستان اقدام جدی صورت ندهد مشکل می توان تصور کرد اسلام اباد با بازگشایی تورخم موافقت کند‌.