تحلیل-مهاجرین و تنش در روابط پاکستان و افغانستان

در حالی که دولت پاکستان برای تردد اتباع این کشور و اتباع افغانستان میان دو کشور محدودیت هایی قایل شده است معترضان پاکستانی در مورد پیامدهای ان به اسلام آباد هشدار دادند.

اخیرا دولت پاکستان تردد بین این کشور و افغانستان را به اخذ ویزا منوط کرده است و اتخاذ این تصمبم را مبتنی بر قوانین بین المللی و اقدامی در جهت جلوگیری از ورود غیرقانونی افغان‌ها به پاکستان می داند. از اینرو یک سامانه تأیید ویزا در گذرگاه‌های مرزی پاکستان با افغانستان ایجاد شده است و فقط آن عده از مسافران می‌توانند از گذرگاه بین افغانستان- پاکستان بگذرند که دارای پاسپورت افغانستان و ویزای پاکستان باشند.

دولت موقت پاکستان از حدود سه ماه پیش سخت گیری در مورد مهاجرین غیر قانونی افغانستانی را آغاز کرد و در اخرین مرحله یک ماه به انان فرصت داد پاکستان را ترک کنتد که واکنش های شدید داخلی درافغانستان و مجامع بین االمللی را در پی داشت. هر چند در حرکتی نمایشی برخی از مقامات حزب مردم بعد از سپری شدن هشدار یک ماه و اغاز اخراج مهاجرین غیر قانونی افغان از اجرای ان انتقاد کردند با این حال تردیدی نیست که اخراج مهاجرین غیر قانونی تصمینی حاکمیتی در پاکستان بوده است. هر چند به نظر می رسد اثار و تبعات ان از جمله تردد با پاسپورت در مرز افغانستان و پاکستان گرییان مرزنشینان این کشور را نیز گرفته است.

احمد منصور خان کارشناس مسایل سیاسی در این باره می گوید:

"مدیریت تردد در مرزهای مشترک هر کشوری برعهده دولتها است و دولت پاکستان نیز در همین راستا درصدد است رفت و امد اتباع خود و افغانها را مدیریت و تتظیم کند و این هیچ منافاتی با قوانین بین المللی ندارد منتهی به نظر می رسد طالبان که حاکمیت افغانستان را در دست دارد تمایلی به کنترل وضعیت مرزها و ترد افراد ندارد".

گذرگاه اسپین بولدک-چمن یکی از مسیرهای مهم برای ترانزیت کالا و رفت‌وآمد شهروندان افغانستان و پاکستان است که هراز چند گاه با تصمیم اسلام آباد به روی مسافران و انتقال کالاهای بازرگانی بسته می‌شود اما به نظر می رسد دولت پاکستان در حال ساماندهی تردد ها است. اخیرا دولتمردان پاکستاتی اعلام کردند با خروج بخشی از مهاجرین غیر قانونی تا حدی از مشکلات این کشور در بخش امنیتی کاسته شده است. با این حال در تندترین اتهام رئیس شورای علمای پاکستان، مهاجران افغان را به دخالت در اقدامات تروریستی اخیر پاکستان متهم کرد.

به گفته حافظ محمود طاهر اشرفی، دستیار ویژه نخست‌وزیر و رئیس شواری علمای پاکستان تعداد قابل توجهی از شهروندان افغانستان در اقدامات تروریستی اخیر در پاکستان دست داشتند. این اظهارات می تواند در بالاترین سطح اخراج مهاجرین غیر قانونی افغان را از پاکستان توجیه کند. البته پیشتر نیز مقامات سیاسی و امنیتی پاکستان چنین اتهامی را بر ضد مهاجرین غیرقانونی مطرح کرده بودند.

اسدالله بشیر کارشناس مسایل بین المللی در این باره می گوید:

"سالهای سال است که مردم دو سوی مرز پاکستان و افغانستان بر اساس اداب و ایبن قومی آزادانه در دو سوی مرز تردد داشته و حتی بسیاری از اتباع افغان وارد شهرهای دیگر پاکستان شده اند که به گفته مقامات این کشور موجب ایجاد دردسرهای زیاد شده است. از اینرو تحمل تلاش اسلام اباد برای مدیریت تردد در مرز مشترک با افغانستان به مردمانی که آزادانه تردد می کردند سخت می اید".

در هر حال حافظ محمود طاهر اشرفی رییس شورای علمای پاکستان ضمن حمایت اخراج مهاجران افغان از پاکستان، اخراج این پناهجویان را اقدامی در راستای تامین امنیت پاکستان می داند. به گفته حافظ محمود طاهر اشرفی در عین حال، اسلام آباد با دولت موقت طالبان در افغانستان در ارتباط است و هم اکنون هیاتی از این گروه در حال گفت‌وگو با مقامات پاکستانی است. به نظر می رسد دولت پاکستان انتظار دارد طالبان نیز به عنوان حاکم افغانستان مسئولیت خود را در مدیریت تردد اتباع این کشور بپذیرد و اجرا کند تا امنیت منطقه ای کاملا تامین شود.