تحریم مقامات ارشد دیوان بین المللی کیفری ازسوی آمریکا

آمریکا در دوره زمامداری دونالد ترامپ رویکرد منفی در قبال سازمان ها و نهادهای بین المللی اتخاذ کرده است. جدیدترین اقدام دولت ترامپ در این زمینه، تحریم دیوان بین المللی کیفری است که نهاد بین المللی مسئول رسیدگی به جنایات جنگی و نیز جنایات ضد بشری محسوب می شود.

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه در اقدامی علیه دیوان بین المللی کیفری که در لاهه هلند مستقر است، دو مقام ارشد آن را مورد تحریم قرار داد. «مایک پمپئو»وزیر امور خارجه آمریکا دراین باره گفت: «فاتو بنسودا» دادستان دادگاه لاهه و «فاکیسو موچوچوکو» رئیس بخش روابط و همکاری‌ها و حوزه‌های قضایی مورد تحریم آمریکا قرار گرفته‌اند. به گفته وی دیگر کسانی هم که دراین پرونده به بنسودا کمک می‌کنند شامل این تحریم‌ها و همچنین محدودیت‌های ویزایی قرار می‌گیرند. اقدام بی سابقه وغیرقانونی آمریکا با واکنش تند دیوان بین المللی کیفری مواجه و در بیانیه‌ای ضمن رد این اقدام «بی‌سابقه و غیرقابل‌قبول» تاکید کرد که «چنین اقداماتی تنها تلاش مشترک ما برای مبارزه با مصونیت در برابر جنایات عمومی را تضعیف می‌کند.»

«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا در 11 ژوئن 2020 (22جوزا1399) با امضای یک فرمان اجرایی مجوز اعمال تحریم علیه دیوان بین‌المللی کیفری را صادر کرد. ترامپ این مجوز را به دلیل تحقیقات دیوان بین‌المللی کیفری درباره جرائم آمریکا در افغانستان اعمال کرد. به گفته "ریچارد دکر" مدیر بخش عدالت بین‌المللی دیدبان حقوق بشر: دولت ترامپ با تحریم دیوان کیفری حملات خود را به حاکمیت قانون در جهان ادامه می‌دهد و این اقدام ایالات متحده را در کنار مرتکبان نقض‌ها قرار می‌دهد.

آمریکا عضو دیوان بین‌المللی کیفری نشده و صلاحیت این دیوان برای انجام تحقیق در مورد شهروندان آمریکایی را به این بهانه که "حاکمیت ملی آمریکا" را تهدید می‌کند، به رسمیت نمی‌شناسد. مقامات دولت ترامپ بهانه های مختلفی را برای توجیه این اقدام غیرقانونی علیه دیوان بین المللی کیفری از جمله عدم عضویت آمریکا در اساسنامه رم مطرح کرده اند. بهانه دیگری که از سوی واشنگتن مطرح شده عدم انطباق اقدامات دیوان با قوانین بین المللی است. مساله تعجب برانگیز اینجاست که دیوان بین المللی کیفری عالی ترین مرجع تشخیص دهنده و رسیدگی کننده به مساله جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت است، پس چگونه مقامات دولت ترامپ مدعی صلاحیت نداشتن دیوان در مساله رسیدگی به جنایات نظامیان آمریکایی درافغانستان شده اند؟ "مهدی ذاکریان" استاد حقوق بین‌الملل با اشاره به صلاحیت‌های دیوان کیفری بین‌المللی گفت: ورود دیوان به وضعیت افغانستان به هیچ وجه غیرقانونی یا آنگونه که آمریکا می‌گوید، سیاسی نبوده است بلکه براساس صلاحیت‌های این نهاد، فرآیند اجرای عدالت در دستور کار قرار گرفته است.

شواهد حاکی ازآن است که هدف اصلی آمریکا از اجرایی شدن تحریم مقامات ارشد دیوان بین المللی کیفری، ارعاب آنها به منظور جلوگیری از هرگونه رسیدگی این دیوان به جنایات نظامیان آمریکایی درافغانستان ونیز جنایات صهیونیست ها در فلسطین اشغالی است. ضمن این که روشی که واشنگتن برای وصول به این هدف اتخاذ کرده مبتنی برهمان رویه ثابت و همیشگی دولت ترامپ یعنی اعمال تحریم است. در واقع آمریکا به اعمال تحریم علیه جهان معتاد شده و این کار را درباره کشورهای شمن، رقیب، دوست و اکنون علیه نهادهای بین المللی با هدف وادار ساختن آنها به پیروی از خواسته های خود ادامه می دهد. محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران با اشاره به اینکه آمریکا دادستان اصلی دیوان بین‌المللی کیفری را تحریم کرده در توئیتی نوشت: این رویه از تحریم افراد آغاز شد، سپس تشدید شده و به قدرت‌های کوچک، میانی و اصلی تسری یافت و حالا به شخصیت‌های بین‌المللی رسیده است. تنها روش برای متوقف کردن این جنون بی‌حد و حصر، دست برداشتن از خشنودسازی آمریکا است. تسلیم شدن از بیم غضب آمریکا، تنها ولع این کشور برای زورگویی را زیاد می‌کند.

در واقع واشنگتن در اقدامی پیش دستانه برای جلوگیری از آغاز روند تحقیقات دیوان بین المللی کیفری در باره جنایات نظامیان آمریکایی در افغانستان این فرمان اجرایی را صادر کرده است. با این حال این اقدام آمریکا با واکنش منفی جهانی مواجه شده  و گروهی متشکل از ۶۷ کشوردر اواخر ژوئن 2020 با صدور بیانیه مشترکی در واکنش به تهدیدهای آمریکا علیه دیوان کیفری بین‌المللی، بر حمایت‌شان از این نهاد قضایی بین‌المللی تاکید کردند. این موضع بین المللی علیه این اقدام زورمدارانه و غیر قانونی دولت ترامپ نشانگر انزوای آمریکا و مقبولیت نداشتن اقدامات یکجانبه آن است.