سفر نخست وزیر پاکستان به افغانستان ، تعمیق روابط دو کشور

عمران خان نخست وزیر پاکستان قرار است فردا پنجشنبه به دعوت رسمی محمد اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان به کابل سفر کند. گفته شده نخست وزیر پاکستان در سفر یک روزه خود به افغانستان با مقامات این کشور در باره مذاکرات صلح افغانستان و توسعه‌ همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان دو کشور گفت وگو و تبادل نظر خواهد کرد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان سفر عمران خان به کابل  بدون شک در زمانی بسیار حساس و سرنوشت ساز صورت می گیرد و برای دوطرف، اهمیت بسیار بالایی دارد. درباره سفر عمران خان نخست وزیر پاکستان  میتوان به چند نکته اشاره کرد :

اول اینکه ،برخی از کارشناسان سیاسی بر این باورند که عمران خان منتظر روشن‌شدن نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا بوده است و اکنون که جو بایدن، پیروز انتخابات شده، به افغانستان می‌آید تا به امریکا نشان بدهد که پاکستان نقش تعیین‌کننده‌ای در منطقه دارد و می خواهد از امریکا و دولت افغانستان امتیاز بگیرد .به عنوان مثال  احمد سعیدی، کارشناس سیاسی در کابل در این باره می گوید :«عمران خان از فرصت پیش‌آمده استفاده کرده و به جهان نشان می‌دهد که پاکستان در منطقه نقش کلیدی دارد . البته بن‌بست‌ها به طور کامل برداشته نخواهد شد؛ اما احتمال می‌رود که بن‌بست‌های فعلی رفع شود». البته در این میان  علی‌اکبر جمشیدی، عضو مجلس نمایندگان افغانستان  هم درباره چرایی این تصمیم عمران خان  می گوید: « در زمان دونالد ترامپ، رابطه‌ی افغانستان و پاکستان به تیرگی رفته بود؛ اکنون که ترامپ رفتنی است، عمران خان می‌خواهد که نقش پاکستان را در صلح افغانستان برجسته‌تر نشان بدهد.»

نکته بعدی اینکه ، از یک طرف مذاکرات صلح افغانستان در قطر با گذشت حدود سه ماه ، همچنان در بن بست قرار دارد .ازطرف دیگر به موازات بن بست مذاکرات صلح افغانستان ، حجم خشونت های افغانستان نیز با اقدامات گروهای جریان افراطی تشدید شده است . نکته ای که از منظر بسیاری از رسانه های افغانستانی  ، میان بن بست مذاکرات صلح افغانستان و تشدید ناآرامی های اخیردراین کشور رابطه ای تنگاتنگی وجود دارد که به گفته این رسانه ها ، عمده دلیل آن به  رفتار دوگانه اسلام آباد در تحولات داخلی افغانستان بر می گردد.  افزون بر این ، مناسبات سیاسی ، اقتصادی و امنیتی دو کشور نیز  در سالهای اخیر با نوساناتی همراه بوده است.صرف نظر از اختلاف نظرهای مقامات کابل و اسلام آباد  در باره مرز مشترک دو کشور یعنی خط دیوراند، درگیرهای مرزی دو کشور در ماههای اخیر نیز روابط دو کشور را به سردی کشانده است . به همین دلیل  ازمنظر خیلی ها انتظار می رود رهبران دو کشور فردا  در کابل، گفتگوهای صریح و احتمالا پرتنشی داشته باشند.

نکته سوم درباره سفر عمران خان به کابل اینکه ؛ عمران خان  قرار است در دیدار با مقامات کابل  در باره مذاکرات صلح افغانستان و توسعه‌ همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان دو کشور گفت وگو و تبادل نظر کند. گفته می شود روابط اقتصادی و تجارتی افغانستان طی ۲۰ سال گذشته با تاثیر پذیری از روابط سیاسی با فراز و فرودهای زیادی مواجه بوده و براساس گفته های اتاق تجارت افغانستان طی ۲۰ سال مبادلات کالاهای تجاری بین  دو کشور همواره رو به کاهش بوده است.

به همین دلیل پیش از سفر عمران خان یک هیأت تجاری پاکستان  به ریاست مشاور عمران خان به کابل سفر کرد و در این سفر با مقامات بلند پایه دولت افغانستان از جمله رییس جمهوری و دکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی دیدار و گفت وگو کرد. در واقع پاکستان تلاش دارد جایگاه نخست خود را در تجارت افغانستان دوباره بدست آورد.

آنچه مسلم است اینکه ، کارشناسان درباره  اولین سفر عمرانخان از کابل دودیدگاه متفاوت ارائه می کنند برخی این سفر را شروعی برای همکاری واقعی اسلام اباد و کابل  از  درباره مذاکرات صلح  افغانستان میدانند . به بیان دیگر سفر نخست وزیر پاکستان به کابل را باید آغاز گر تعمیق روابط دو کشور و پایان بازی دوگانه  اسلام آباد در تحولات افغانستان دانست . در مقابل برخی دیگر از کارشناسان از این سفر به عنوان گامی برای تکمیل پازل  بازی هدفمند پاکستان در افغانستان ارزیابی می کنند.

در مجموع باید گفت که سفر عمران خان به کابل در شرایطی است که مذاکرات صلح افغانستان به بن بست رسیده و خشونت هادر افغانستان تشدید شده است و از منظر کابل دولت پاکستان  نقش مهمی در صلح افغانستان و کاهش خشونت ها در این کشور دارد.به همین دلیل  خان در شرایطی عازم افغانستان می شود که کاملا به ملاحظات مقامات افغانستان  آگاه است  و می داند که دولتمردان و ملت افغانستان چه انتظارات ویژه ای از پاکستانی ها دارد .

به بیان دیگر عمران خان با آگاهی و درک شرایط حاکم در روابط دو کشور و انتظارات ملت افغانستان عزم سفر به کابل کرده است .با درک این شرایط هم  است که  رسانه‌های پاکستان سفر آتی عمران خان به کابل را در نوع خود یک تحول چشمگیر در روابط دو کشور می دانند و می گویند: این بازدید پیام واضح اسلام‌آباد به کابل مبنی بر تداوم همکاری برای مشارکت در فرآیند صلح افغانستان، بهبود روابط و پایان دادن به نارضایتی ها میان دو کشور را مخابره می‌کند. به همین دلیل دور از انتظار نیست که سفر نخست وزیر پاکستان به کابل  ،گشایشی در خروج از بن‌بست گفت‌وگوهای صلح افغانستان به همراه داشته باشد.