آینده قدرت و دولت در افغانستان؛ محور دور دوم مذاکرات صلح

هیأت دولتی افغانستان در حالی برای سفر به دوحه و آغاز دور دوم گفت‌وگوهای صلح آماده می شود که موضوع تقسیم قدرت، درخواست ایجاد دولت موقت و پافشاری دو طرف بر مواضع خود؛ چشم‌انداز دور بعدی مذاکرت را با چالش هایی مواجه ساخته است.

فردا سه شنبه طبق آخرین اطلاعات دریافتی قرار است گفت وگوهای صلح افغانستان در دوحه از سرگرفته شود. 

اما به گفته کارشناسان مسایل سیاسی در افغانستان، تأمین صلح در این کشور کارساده ای نیست زیرا همه طرف‌ها و مقامات افغانستان معتقد هستند که ابعاد خارجی این جنگ قوی‌تر و بیشتر از ابعاد داخلی آن است.

مشکلات دور بعدی گفت وگوهای صلح افغانستان پس از آن برجسته شد که ملاعبدالغنی برادر رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر طی سفر به پاکستان در جمع اعضای این گروه تأکید کرد که در گفت‌وگوهای صلح حتی یک قدم هم از موضع خود عقب نشینی نخواهند کرد.

این سخنان ملابرادر پس از انتشار در رسانه ها و پخش ویدئویی آن در صفحات مجازی، نگرانی‌هایی را بین سیاستمداران و شورای عالی مصالحه ملی افغانستان بوجود آورد.

برخی اعضای شورای عالی مصالحه ملی گفتند که سخنان ملابرادر بیانگر آن است که هیأت مذاکره کننده طالبان هنوز هم تحت تأثیر جنگجویان خود قرار دارند و آنها به صلح معتقد نیستند، بلکه تنها به رسیدن به قدرت از مسیر جنگ می اندیشند.

معاون رئیس جمهوری افغانستان نیز با اشاره به حضور رئیس دفتر سیاسی طالبان در کراچی پاکستان، یادآوری کرد که وی در این سفر از زخمی های طالبان در یک بیمارستان دولتی دیدار کرده است.

امرالله صالح گفت که ملابرادر در این سفر ضمن دیدار از زخمی‌های این گروه، از همکاری پاکستان با طالبان قدردانی و از یک مرکز آموزشی طالبان در این کشور نیز دیدار کرده است.

از سوی دیگر، سَروَر دانش معاون دوم رئیس جمهوری افغانستان می‌گوید طالبان مذاکرات فعلی میان دولت و آن گروه را به بن‌بست کشانده اند.

وی با اشاره به این که طالبان با اصرار بی‌جا بر بعضی موضوعات در دستور کار مذاکرات این روند را به بن‌بست کشانده اند، افزود: دولت به طالبان پیشنهاد کرده است که مبنای حل اختلافات قرآن و سنت و شریعت قرار گیرد اما طالبان همچنان بر موافقتنامه این گروه با آمریکا اصرار دارد.

دانش گفت: طالبان برای کسب قدرت از شریعت که شعار همیشگی‌شان بود نیز شانه خالی می‌کند و همچنان به مردم با دید تبعیض می‌نگرند که این موضوع مخالفت صریح با اصول دین و ارزش های ملی است و در تبعیض آشکار نسبت به زنان و پیروان مذاهب اسلامی و اقلیت‌های قومی دارد.

اما ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در واکنش به این سخنان دولت افغانستان را متهم به اختلال در روند صلح کرد و گفت که  دولت علاقمند به ادامه جنگ است.

«اسدالله سعادتی» معاون شورای عالی مصالحه ملی افغانستان هم بدنبال این سخنان طی نشستی در کابل اعلام کرد که توافق بر سر دستور کار مذاکرات بدست آمده بود اما دو طرف این موضوع را با مراکز قدرت خود مطرح کردند که در ظاهر این روش پذیرفته نشده است.

همچنین «صدیق صدیقی» سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان روز چهارشنبه گذشته طی نشست مطبوعاتی در کابل، گزارش‌ها مبنی بر حل اختلافات بین هیأت مذاکره کننده دولت و گروه طالبان در دوحه را رد کرد.

وی گفت: خواسته‌های طالبان در مذاکرات صلح دوحه در تقابل با قانون اساسی کشور است و این گروه به جای توافق صلح، به دنبال بهانه‌جویی است.

صدیقی خاطر نشان ساخت: اصول اساسی برای هیأت مذاکره کننده جمهوری اسلامی افغانستان قانون اساسی است و خواسته‌های گروه طالبان مبنی بر حذف نام نظام کنونی دولت افغانستان مطرح شده است.

وی تأکید کرد: این خواسته‌ها برای دولت، مردم و جامعه جهانی قابل قبول نیست، طالبان از راهکار خشونت‌ و اقدامات تروریستی استفاده می‌کند در حالی که اصول هیأت مذاکره کننده دولت افغانستان در قانون اساسی به صورت واضح بیان شده است.

در همین حال یکی از اعضای هیأت مذاکره کننده دولت افغانستان طی روزهای تعطیلی مذاکرات در یک مرکز تحقیقی گفت: در دور دوم مذاکرات با طالبان؛ تقسیم قدرت و احتمال مطرح شدن ایجاد دولت موقت، از بحث‌های اصلی آنها پشت میز گفت‌وگوها خواهد بود.

عبدالحفیظ منصور، با تاکید بر اینکه دولت باید برای حفظ نظام کنونی به شکل گیری اداره موقت تن دهد، افزود: در دور بعدی مذاکرات صلح بحث بر مسائل دینی، تبادل برنامه‌های سیاسی که کدام برنامه به حال افغانستان بهتر است و کدام سازگارتر است نخواهد بود؛ بلکه بحث روی تقسیم قدرت است.

منصور که در مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان صحبت می کرد، گفت: طالبان دولت اسلامی افغانستان را پیشنهاد کرده‌اند اما حکومت هنوز بر جمهوریت و دستاوردهای سال‌های پسین پافشاری دارد، اما هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی افغانستان می‌گوید با حفظ نظام ناگزیر هستیم که به طرف حکومت موقت برویم و در کنار آن حفظ دستاوردها و ارزش‌های کنونی یک امر حتمی است.

در این حال که قرار بود هیأت دولتی امروز دوشنبه به دوحه سفر کند تا برای مذاکرات فردا با طالبان آماده شوند، اما اکنون برخی منابع گفته اند که سفر هیأت دولتی به دوحه تا صبح فردا سه شنبه به وقت محلی به تأخیر افتاده است.

ناجیه انوری سخنگوی وزارت دولت در امور صلح افغانستان روز گذشته گفته بود که هیأت مذاکره کننده جمهوری اسلامی افغانستان به‌منظور آغاز دور دوم مذاکرات صلح در وقت تعیین شده، در محل مذاکرات خواهند بود.

اعضای هیأت مذاکره کننده افغانستان، پس از توقف دور نخست مذاکرات صلح، تاکنون سه بار با اعضای کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی دیدار داشته‌اند و نشست چهارم هم قرار است امروز دوشنبه صورت گیرد.

مذاکرات رسمی هیأت دولت افغانستان و گروه طالبان در ۲۲ سنبله در دوحه آغاز شد اما در روزهای پانزدهم ماه میزان خبرهایی از بن‌بست در مذاکرات صلح در رسانه‌ها مطرح شد که ۱۹ میزان معاون رئیس جمهوری افغانستان بن‌بست را تائید کرد و گروه طالبان را مسئول آن خواند.